Mặc dù Ngoại trưởng Mỹ John Kerry vừa ghi được thắng lợi ngoại giao lớn với tuyên bố về việc nối lại đàm phán trực tiếp giữa Ixraen và Palextin, báo "JPost" của Ixraen nhận định rằng kết quả này sẽ là khởi đầu của những khó khăn đối với Mỹ.
|
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) hội đàm với Tổng thống Palextin Mahmoud Abbas tại thành phố Ramallah, Bờ Tây, ngày 19/7/2013. AFP/TTXVN |
Ngay sau thông báo của ông Kerry, tại Ixraen và Tổ chức Giải phóng Palextin (PLO), các đối thủ liên minh chính đều đe dọa nổi dậy vì những điểm cơ bản trong đàm phán, như những nhượng bộ về tù nhân, chấp nhận sơ bộ về các đường biên giới trước năm 1967 và việc xây dựng các khu định cư. Nếu những lời đe dọa này được thực hiện để gây rối các chính phủ hai bên, ông Kerry có thể chứng kiến các cuộc đàm phán sẽ thất bại từ trong trứng nước.
Trên thực tế, để cứu vãn sứ mệnh tái khởi động hòa đàm Ixraen - Palextin, Ngoại trưởng Mỹ đã phải giảm bớt những kỳ vọng. Theo những chi tiết trong kế hoạch của ông Kerry được mạng tin "Debka" ngày 20/7 tiết lộ, các cuộc đàm phán sắp tới sẽ tập trung vào việc đạt được một hiệp ước hòa bình tạm thời để thành lập một nhà nước Palextin tại những khu vực rộng lớn của Bờ Tây sau khi Ixraen rút đi, nhưng không quyết định về các đường biên giới cuối cùng. Những khu vực này sẽ cần có sự đồng thuận cho những sắp xếp an ninh ba bên, Mỹ - Ixraen - Palextin, cũng như loại bỏ một số khu định cư Do Thái.
Các cuộc thương lượng sơ bộ sẽ diễn ra trong phòng kín vào tuần tới tại Oasinhtơn. Bộ trưởng Tư pháp Tzipi Livni và Cố vấn thủ tướng Yakov Molcho sẽ đại diện cho Ixraen trong khi đại diện bên phía Palextin là nhà đàm phán cấp cao Saeb Erekat. Các bên nhất trí rằng tiến trình thương lượng sẽ kéo dài không dưới chín tháng, cho tới tháng 3/2014, trong đó Ixraen đồng ý tạm ngừng một phần không tuyên bố việc xây dựng bên ngoài các khu định cư ở Judea và Samaria. Việc ngừng xây dựng sẽ không áp dụng với các khu định cư Bờ Tây và Jerusalem. Tổng thống Palextin Mahmoud Abbas đã từ bỏ điều kiện ngừng hoàn toàn việc xây dựng. Ông còn hứa không thực hiện lời đe dọa thúc ép các biện pháp chống Ixraen thông qua Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế khác trong quá trình đàm phán.
Ngoại trưởng Mỹ Kerry còn thuyết phục ông Abbas từ bỏ tối hậu thư đàm phán hòa bình dựa trên các đường biên giới 1967. Thay vào đó, Tổng thống Mỹ Obama sẽ gửi thư cho ông Abbas khẳng định sự công nhận của Mỹ đối với chủ đề của các cuộc thương lượng là thiết lập một nhà nước Palextin dựa trên các giới tuyến năm 1967. Ông Obama sẽ gửi một bức thư khác cho Thủ tướng Ixraen Benjamin Netanyahu xác nhận rằng các cuộc thương lượng phải dẫn tới việc công nhận nhà nước Ixraen là quê hương của người Do Thái, với đường biên giới tương lai sẽ dựa trên các giới tuyến 1967 trong khi vẫn đảm bảo nhu cầu an ninh của Ixraen cũng như điều kiện nhân khẩu học thực tế.
Đàm phán sẽ tiến hành trên hai cấp độ: Các nhóm thương lượng Ixraen và Palextin ở Oasinhtơn sẽ tiến hành theo những nguyên tắc của họ. Ông Netanyahu, Abbas và Kerry sẽ chỉ gặp để đàm phán trực tiếp khi các nhóm công tác đạt được kết quả rõ ràng. Trước khi rời Amman (Gioócđani), Ngoại trưởng Mỹ đã tuyên bố một cách thận trọng: "Thỏa thuận vẫn đang trong quá trình được chính thức hóa".
Bùi Hoàn (P/v TTXVN tại Ixraen)