Bệnh glôcôm (thiên đầu thống) đứng thứ hai sau bệnh đục thể thủy tinh, là một trong các nguyên nhân gây mù lòa có thể phòng tránh được ở hầu hết các khu vực trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Lạm dụng thuốc nhỏ mắt dẫn đến mắc bệnh thiên đầu thống. |
Theo các nghiên cứu, dự báo số lượng bệnh nhân glôcôm sẽ tăng lên đáng kể vào những năm tới. Ước tính sẽ có khoảng 80 triệu người mắc bệnh glôcôm vào năm 2020, chiếm tỷ lệ 2,86% ở những người hơn 40 tuổi trên toàn cầu, trong đó 11,2 triệu người bị mù do căn bệnh này. Đa số những người mù đang sống tại các nước đang phát triển, đặc biệt là người dân sống ở nông thôn, thiếu các dịch vụ chăm sóc mắt (47% bệnh nhân glôcôm là ở khu vực châu Á).
Tại Việt Nam, theo nghiên cứu của Bệnh viện Mắt Trung ương năm 2011 đối với nhóm người trên 35 tuổi tại hai tỉnh Nam Định và Thái Bình cho thấy, 94% người dân tham gia khám sàng lọc còn lơ mơ hoặc không có khái niệm về bệnh glôcôm. Một vấn đề đáng báo động chính là việc người dân lạm dụng và tự ý sử dụng thuốc nhỏ mắt, không có chỉ định của thầy thuốc khiến cho mắt có thể bị glôcôm do tra corticoid kéo dài. Trên thị trường có bán các loại thuốc nhỏ mắt có chứa steroids để điều trị chứng ngứa, khô mắt, viêm kết mạc và điều này có thể dẫn đến mắt bị glôcôm nếu dùng trong thời gian dài. Bên cạnh đó, nhiều bệnh nhân mắc bệnh glôcôm khi nhập viện trong tình trạng muộn, thị lực rất thấp, nguy cơ mù loà cao. Cũng có nhiều bệnh nhân đến điều trị nhưng không tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc và phác đồ điều trị nên hiệu quả không cao.
Theo Tiến sỹ Vũ Anh Tuấn, Phó trưởng Khoa Glôcôm, Bệnh viện mắt Trung ương, bệnh glôcôm (dân gian thường gọi là bệnh thiên đầu thống hay cườm nước) được dùng để gọi một nhóm bệnh có những đặc điểm chung là nhãn áp tăng quá mức chịu đựng của mắt, lõm, teo đĩa thị thần kinh và tổn hại thị trường đặc hiệu. Glôcôm là một căn bệnh nguy hiểm, gây mất thị lực, có thể gây mù vĩnh viễn. Nguyên nhân, cơ chế bệnh vẫn còn nhiều điểm chưa rõ ràng nên rất khó phòng ngừa bệnh. Tuy nhiên có thể phòng tránh được mù lòa do glôcôm bằng cách phát hiện sớm, điều trị kịp thời bằng thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật và phải được theo dõi thường xuyên, tái khám định kỳ.
Bệnh viện Mắt Trung ương khuyến cáo, bệnh glôcôm còn có yếu tố di truyền nên người bệnh và những người ruột thịt của bệnh nhân cần có kiến thức để phát hiện bệnh glôcôm sớm và đến ngay cơ sở chuyên khoa mắt để có phương pháp điều trị kịp thời.
Theo đó, những đối tượng sau đây có nguy cơ cao mắc bệnh glôcôm: Những người trên 35 tuổi (tuổi càng cao, khả năng bị glôcôm càng lớn); những người ruột thịt của bệnh nhân glôcôm; bệnh nhân có tiền sử dùng corticoid kéo dài (tra mắt hoặc toàn thân); những bệnh nhân có bệnh toàn thân (như: đái tháo đường, cao huyết áp ...); những người có nhãn cầu nhỏ như bị viễn thị nặng, giác mạc nhỏ, tiền phòng nông hoặc những người dễ xúc cảm, hay lo âu là cơ địa thuận lợi để xuất hiện cơn glôcôm.
Một số triệu chứng lâm sàng của bệnh glôcôm mà người dân cần quan tâm là: Bệnh glôcôm thường khởi phát đột ngột buổi chiều tối, hoặc khi bệnh nhân đang cúi xuống đọc sách, hoặc sau những sang chấn tinh thần mạnh. Biểu hiện mắt đột ngột đau nhức dữ dội từng cơn, lan lên nửa đầu cùng bên, bệnh nhân nhìn đèn thấy có quầng xanh đỏ như cầu vồng, thường buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, vã mồ hôi, mắt đỏ lên và nhìn mờ ở nhiều mức độ, có thể chỉ mờ như nhìn qua màn sương nhưng cũng có thể giảm thị lực trầm trọng xuống đến mức chỉ còn đếm ngón tay hoặc nhìn thấy bóng bàn tay; sờ tay vào mắt thấy nhãn cầu căng cứng như hòn bi. Đôi khi bệnh nhân thấy sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng không tiết rỉ mắt, mi mắt sưng nề, mắt đỏ theo kiểu cương tụ rìa, giác mạc phù nề mờ đục.
Khi có những triệu chứng như trên người bệnh nên đến ngay các bệnh viện chuyên khoa mắt hoặc các cơ sở y tế gần nhất để được khám mắt, đo nhãn áp và xử trí kịp thời. Nên khám mắt định kỳ 6 tháng/lần để kịp thời phát hiện các bệnh về mắt cũng như theo dõi tái khám thường xuyên, tuân thủ phác đồ điều trị của thầy thuốc khi đã mắc bệnh glôcôm...
PV