Mở hướng bảo tồn làng, phố cổ

Ngày 18/2, tại Hà Nội, đã diễn ra lễ đón nhận “Giải công trạng” (Award of Merit) trong “Giải thưởng Bảo tồn di sản văn hóa năm 2013” của UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương, trao tặng cho “Dự án bảo tồn nhà cổ truyền thống tại làng cổ Đường Lâm”.

Cổng làng Mông Phụ.

Giải thưởng này là ghi nhận của UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương với những nỗ lực của làng cổ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội) trong việc khôi phục lại 5 công trình kiến trúc có giá trị đặc biệt của làng, gồm cổng làng Mông Phụ, chùa Ón, nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh và hai căn nhà cổ của hai gia đình ở thôn Mông Phụ. Theo đánh giá của UNESCO, việc khôi phục lại 5 công trình này đã góp phần khẳng định những giá trị kiến trúc bằng gỗ bản địa tại Việt Nam, phản ánh nỗ lực hợp tác của nhiều bên trong việc bảo tồn, từ những nghệ nhân, tới các nhà sử học, kiến trúc sư Việt Nam, các chuyên gia Nhật Bản; cũng như mở ra hướng đi mới cho công tác bảo tồn các công trình nhà cổ.

Là đơn vị đã sát cánh cùng với thành phố Hà Nội cũng như người dân làng cổ Đường Lâm trong hành trình bảo tồn, tổ chức JICA của Nhật Bản đã có những đóng góp rất lớn trong việc khôi phục 5 công trình kiến trúc này. Phát biểu tại lễ đón nhận, ông Shimizu Akira, Phó trưởng đại diện Văn phòng JICA Việt Nam, khẳng định: Việc “Dự án bảo tồn nhà cổ truyền thống ở làng cổ Đường Lâm” được UNESCO khu vực châu Á - Thái Bình Dương trao tặng “Giải Công trạng” trong “Giải thưởng Bảo tồn di sản văn hóa năm 2013” là một vinh dự lớn với lãnh đạo và nhân dân làng cổ Đường Lâm nói riêng, thành phố Hà Nội và đất nước Việt Nam nói chung.

Ông Shimizu Akira khẳng định: “Là một làng nông nghiệp truyền thống của đồng bằng Bắc Bộ, nơi còn lưu giữ nhiều hoạt động và văn hóa truyền thống, cũng như các ngôi nhà cổ, làng cổ Đường Lâm có rất nhiều tiềm năng để phát triển du lịch di sản, đặc biệt là từ khi làng được công nhận là làng quê mang danh hiệu di tích quốc gia đầu tiên, vào tháng 11/2005. Để bảo tồn và phát huy ngôi làng quan trọng này, từ năm 2008, JICA đã phái cử một số tình nguyện viên trong các lĩnh vực kiến trúc, bảo tồn di sản và phát triển cộng đồng... Và từ năm 2011, JICA cũng đồng thời thực hiện dự án hỗ trợ “Phát huy vai trò của cộng đồng trong phát triển bền vững ở Việt Nam thông qua du lịch di sản” với sự hợp tác của trường đại học nữ Chiêu Hòa (Nhật Bản) và các đối tác Việt Nam. Qua việc thực hiện các chương trình này, chúng tôi hi vọng sẽ góp phần phát triển kinh tế và điều kiện sống của người dân ở làng, thông qua viêc tận dụng các giá trị di sản văn hóa”.

Tuy nhiên, theo ông Shimizu Akira, trong quá trình phát triển, làng Đường Lâm vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức, như làm thế nào bảo tồn được các ngôi nhà cổ truyền thống đang bị đe dọa bởi sự hư hỏng và xuống cấp do thời gian; hay việc phải cân bằng giữa bảo tồn các giá trị truyền thống với việc nâng cao chất lượng sống cho người dân trong bối cảnh cuộc sống hiện đại ngày nay. “Tôi tin tưởng rằng, giải thưởng này, với thành tựu của nó trong việc chuyển giao kiến thức và kỹ thuật, đã mở ra một cánh cửa mới cho làng Đường Lâm để vượt qua những thách thức này. Tôi cũng hy vọng nỗ lực này sẽ tạo nên một ảnh hưởng tích cực đối với người dân địa phương trong việc bảo tồn các giá trị truyền thống trong tương lai, cũng như kinh nghiệm của Đường Lâm được lan tỏa xa hơn đến các làng truyền thống và phố cổ ở Việt Nam”, ông Shimizu Akira khẳng định.

Phát biểu trong lễ đón nhận, đại diện làng cổ Đường Lâm cũng khẳng định: Trong những năm qua, các chuyên gia Nhật Bản với tình yêu đặc biệt dành cho làng cổ Đường Lâm đã nghiên cứu, tư vấn, hỗ trợ rất tích cực cho các dự án bảo tồn, tôn tạo di tích này. Dự kiến trong năm 2014, các chuyên gia Nhật Bản sẽ giúp tu bổ thêm 10 ngôi nhà cổ ở Đường Lâm theo phương pháp truyền thống của Việt Nam, kết hợp với kỹ thuật tiên tiến của Nhật Bản.

P.V