Trong bối cảnh căng thẳng đang ở mức cao do Bắc Kinh áp đặt Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên biển Hoa Đông bao trùm quần đảo đang tranh chấp Senkaku theo cách gọi của Nhật Bản trong khi Trung Quốc gọi là Điếu Ngư, dư luận ngày càng quan ngại về một cuộc tranh chấp mới trên Biển Đông.
Mỹ ngày 5/2 đã kêu gọi Trung Quốc làm sáng tỏ và điều chỉnh lại các đòi hỏi chủ quyền của nước này ở Biển Đông, đồng thời hối thúc các bên tìm kiếm giải pháp hòa bình cho một trong những điểm nóng có nguy cơ ngày càng lớn của châu Á này.
|
Máy bay của Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản bay qua ADIZ của Trung Quốc trên biển Hoa Đông. Ảnh: AFP/TTXVN |
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề châu Á - Thái Bình Dương Daniel Russel đã lên án cái gọi là “đường 9 đoạn” của Trung Quốc thể hiện các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của nước này trên phần lớn Biển Đông. Ông Russel cho rằng các tuyên bố hàng hải theo luật pháp quốc tế cần dựa trên đặc điểm đất đai. Ông Russel nói: “Bất cứ đòi hỏi nào của Trung Quốc đối với quyền hàng hải mà không dựa trên các đặc điểm đất đai được tuyên bố đều không phù hợp với luật pháp quốc tế. Trung Quốc có thể nêu bật sự tôn trọng luật pháp quốc tế của mình bằng việc làm sáng tỏ hoặc điều chỉnh lại đòi hỏi của họ cho phù hợp với luật biển quốc tế”.
Ông Russel đồng thời ủng hộ quyền của Philippines đưa tranh chấp lãnh hải với Trung Quốc ra Tòa án quốc tế về luật biển của Liên hợp quốc như một phần của nỗ lực tìm kiếm giải pháp “hòa bình phi cưỡng bức”, mặc dù biện pháp này đã bị Trung Quốc bác bỏ trong năm ngoái. Theo ông Russel, việc Trung Quốc không làm sáng tỏ các đòi hỏi của họ ở Biển Đông đã tạo ra bất trắc trong khu vực và hạn chế triển vọng đạt được giải pháp đồng thuận hay các thỏa thuận phát triển chung công bằng.
Những bình luận của ông Russel thể hiện lập trường ngày càng quyết liệt của Mỹ ở Biển Đông. Năm 2010, Ngoại trưởng Mỹ khi đó là bà Hillary Clinton tuyên bố rằng tự do đi lại là một lợi ích quốc gia của Mỹ ở Biển Đông, tuyến vận chuyển hơn một nửa khối lượng hàng hóa thương mại của thế giới.
Liên quan đến quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, ông Russel cảnh báo Trung Quốc ngừng các hành động hàng hải "mạo hiểm" ngày càng gia tăng nhanh chóng nhằm tuyên bố chủ quyền đối với quần đảo này.
Ông Russel cho biết, trong các cuộc hội đàm cấp cao gần đây với Trung Quốc, Washington đã bày tỏ quan ngại về cách hành xử của Bắc Kinh trong các vấn đề châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có cả "hành động mạo hiểm gia tăng chưa từng có tiền lệ" gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Theo ông Russel, các quan ngại của Mỹ cũng bao gồm việc Trung Quốc đơn phương thiết lập ADIZ trên biển Hoa Đông.
Ngoài ra, ông Russel cũng nhấn mạnh: "Quần đảo Senkaku thuộc quyền quản lý của Nhật Bản và những nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng chỉ làm gia tăng căng thẳng và không có tác dụng trong việc tăng cường các tuyên bố chủ quyền chiểu theo luật pháp quốc tế".
Trước đó, ông Russel cho biết Mỹ đã kêu gọi Trung Quốc không tiếp tục thiết lập ADIZ ở các khu vực có tranh chấp chủ quyền. Theo ông Russel, Mỹ coi việc lập ADIZ “có thể dẫn tới những tính toán sai lầm và đối đầu bất ngờ”.
TTG