Thấy tôi thắc mắc về câu nói này, ông Thọ giải thích: tôi đang gói ghém tất cả bộ sưu tập còn lại để lát nữa chuyển về Sài Gòn, để lại đây tôi chưa thật yên tâm bởi đây là tài sản vô giá cần phải “canh phòng” cẩn mật - Ông nói vui.
Ông Thọ kể: Quê tôi ở Lấp Vò, Đồng Tháp, từ nhỏ đã mê cái nghiệp khảo cổ học nhưng không được theo đuổi qua các trường lớp bài bản. Cách đây khoảng 30 năm, trong một lần tình cờ đi tìm hiểu về nền văn hóa Óc Eo tại các chùa vùng Bảy Núi, Ba Thê, ông phát hiện một người dân đào được một tượng đồng Quan Âm “Thiên thủ, thiên nhãn” cao 1,1 m có 10 đầu, 20 tay. Sau khi xem xét đánh giá bức tượng trên có niên đại từ thế kỷ XIII, ông quyết tâm mua bằng được. Đây cũng là bước khởi nghiệp đầu tiên trong cuộc theo đuổi cổ vật của ông cho đến nay.
Ông Thọ kể lại “…sau lần đó, tôi rất mừng, cả đêm không ngủ và nghĩ rằng mình sẽ có duyên với cổ vật Óc Eo đến hết cuộc đời…”.
Điều may mắn nhất của ông là người bạn đời của ông cũng đam mê cổ vật Óc Eo như ông nên cả hai đều thống nhất quan điểm sẵn sàng bán hết tài sản để đổi lấy những cổ vật quý hiếm với mục đích lưu giữ, bảo tồn, phục vụ công chúng, không có ý định buôn bán những cổ vật có được.
Trong hơn 30 năm theo đuổi đam mê của mình, ông Thọ đã từng đi qua Đồng Tháp, An Giang, Kiên Giang, sang cả Campuchia… để săn tìm cổ vật. Nghe thông tin ở đâu đào bới được đồ vật, tượng đá, tượng gỗ, tượng đồng “lạ lùng” là ông đến ngay để mua về. Không những vậy, ông Tạ Hòa Thọ còn rất cần cù, nhẫn nại tham khảo rất nhiều tư liệu trong và ngoài nước nói về nền văn hóa Phù Nam, Óc Eo. Bên cạnh đó, ông còn tìm đến những người cao tuổi, những nhà khoa học am tường về văn hóa cổ Óc Eo để khai thác thông tin. Từ những cách thu thập tư liệu khác nhau, đến nay nhiều hội viên hội cổ vật Việt Nam nói chung, Cần Thơ nói riêng đều bất ngờ trước sự am hiểu khá cặn kẽ về nền văn hóa Óc Eo của ông.
Một số cổ vật mà ông Thọ đang sở hữu. |
Tính đến thời điểm này, ông Tạ Hòa Thọ đã sở hữu trên 700 cổ vật các loại, trong đó phải kể đến những cổ vật đã được trả giá hàng tỷ đồng nhưng ông kiên quyết chối từ như: bộ binh khí bằng đá; tượng thần Hari Hara cao 1,5 m nặng 90 kg, bằng đá có niên đại thế kỷ VII; tượng thần Vishnu bằng đá sa thạch; voi thần Ganesha, tượng đầu bà Liễu Điệp bằng đá hoa cương; đầu sọ, lệnh bài bằng ngọc, tượng bò thần Nandin; thần Siva; thần Gama …và nhiều cổ vật quý hiếm khác được chế tác bằng chất liệu Sa Thạch xám, đồng, đất nung, đồng, gỗ.
Ông kể thêm, mấy năm trước bảo tàng lịch sử Hà Nội đến đề nghị ông “nhượng” lại một bức tượng bằng đá với giá 1 tỷ đồng nhưng bất thành; mới đây tổng lãnh sự quán Singapore tại TP Hồ Chí Minh đã đến gặp và đề nghị ông bán lại một số tượng quý hiếm với giá hàng chục tỷ đồng nhưng ông kiên quyết chối từ.
Ông Tạ Hòa Thọ (chụp ngày 30/7/2016). |
Ông Thọ cho biết “…tôi đam mê săn tìm cổ vật Óc Eo với mục đích lưu giữ cho thế hệ mai sau, vì vậy, trên 30 năm qua tôi chưa hề bán đi một cổ vật nào dù là rất nhỏ. Ngược lại, tôi sẵn sàng cho mượn “ kho báu” của mình để các bảo tàng triển lãm, phổ biến đến người quan tâm đến nền văn hóa cổ xưa này, đây là trách nhiệm bảo vệ di sản quý hiếm của tiền nhân …”.
Ông tâm sự “…hiện sức khỏe tôi không tốt do bệnh tim hoành hành liên tục, tôi sẽ chuyển toàn bộ “kho báu” của mình về nhà đứa con gái duy nhất tại TP.HCM để mở một bảo tàng tư nhân chuyên về nền văn hóa Óc Eo để phục vụ mọi người. Đây là ao ước và là niềm hạnh phúc lớn nhất của tôi…”.