Tốc độ tăng trưởng kinh tế đang thoát khỏi vùng đáy của thời kỳ suy giảm, tuy nhiên để hồi phục hoàn toàn và đạt mục tiêu tăng trưởng bền vững thì việc cải thiện năng suất và hiệu quả của khu vực doanh nghiệp nội địa vẫn là thách thức lớn đối với các nhà hoạch định chính sách. Xung quanh vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh đã trả lời trong Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời” trên VTV1, Cổng thông tin điện tử Chính phủ, TTXVN và một số cơ quan truyền thông khác.
Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh: “Để có thể đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 5,8% vào năm 2014 và 6 - 6,2% trong năm 2015, thời gian tới, Việt Nam vẫn phải dựa vào vốn và tài nguyên. Nhưng chúng ta sẽ phải “mở cửa” ngay trong năm 2014 và những năm tiếp theo, tức là thực hiện cải cách thể chế; một trong những cải cách quan trọng nhất là phải tạo ra khuôn khổ pháp lý cho lĩnh vực tư nhân và các thành phần kinh tế ngoài nhà nước (gồm cả tư nhân nước ngoài) tham gia vào đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế, cung cấp dịch vụ công cho đất nước”.
Trước những lo ngại của các chuyên gia kinh tế về việc sự mất cân đối tỷ trọng đóng góp giữa khối doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài với khối doanh nghiệp nội địa, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhận định: “Doanh nghiệp nước ngoài hoạt động tại Việt Nam đều phải tuân thủ luật pháp Việt Nam. Họ mang vốn và đăng ký kinh doanh tại Việt Nam, cũng tạo ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu ra các nước khác. Các doanh nghiệp này cũng tham gia đóng góp về thuế, tạo việc làm… Do đó, vấn đề chính là cần có sự điều chỉnh, hỗ trợ để các doanh nghiệp Việt Nam có thể vượt lên, đạt được những thành quả như các doanh nghiệp nước ngoài, tránh sự chênh lệnh quá lớn như hiện nay”.
“Cần tháo gỡ những vướng mắc căn bản cho doanh nghiệp Việt Nam, ví dụ giúp doanh nghiệp giải quyết nợ xấu và tiếp cận được với nguồn tín dụng lãi suất thấp. Doanh nghiệp tư nhân cũng phải được tiếp cận với nguồn tài nguyên, nguồn lực của đất nước một cách minh bạch… Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam cũng phải tự nỗ lực vươn lên”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh nhấn mạnh.
Lâu nay, năng suất lao động thấp là một điểm yếu không thể phủ nhận của nền kinh tế Việt Nam, nhưng muốn cải thiện thì phải mở rộng quy mô và phải đầu tư theo chiều sâu. Thế nhưng, hiện nay, các doanh nghiệp khó có thể phát triển theo hướng này vì nhiều doanh nghiệp thậm chí không còn nguồn lực để tái đầu tư. Để giải bài toán này trong năm 2014 và những năm tiếp theo, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh cho biết: “Nguồn tiền cho doanh nghiệp vay không phải không có, vấn đề làm sao để doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn có lãi suất thấp này. Do đó, quan trọng là giúp doanh nghiệp giải quyết nợ xấu để có đủ điều kiện để tiếp cận với nguồn lực mới. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp phải xác định lại định hướng kinh doanh trong tình hình mới, tìm kiếm và xác lập thị trường ổn định, chọn được sản phẩm mũi nhọn để có đầu tư hiệu quả, tạo sức cạnh tranh”.
Theo Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, một trong giải pháp đặc biệt quan trọng là các doanh nghiệp cần đưa khoa học công nghệ trở thành động lực chủ yếu trong tăng trưởng. “Khoa học công nghệ và quản trị là những động lực quan trọng, quyết định sự phát triển của doanh nghiệp trong tình hình hiện nay”.
Bộ trưởng cũng nhận định, Nhà nước cần nhanh chóng thoái vốn khỏi những lĩnh vực mà tư nhân làm tốt hơn. Dự kiến, tới năm 2015, Nhà nước chỉ giữ lại 8 tập đoàn lớn, về cơ bản sẽ cổ phần hóa rất nhiều tập đoàn công nghiệp, tổng công ty.
“Việc thoái vốn và bán bớt cổ phần, một mặt để Nhà nước có thêm nguồn lực để đầu tư, mặt khác cũng tạo thêm “sân chơi” cho doanh nghiệp tư nhân. Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần tiếp tục tạo khuôn khổ pháp lý mới, để các doanh nghiệp tư nhân tiếp cận “sòng phẳng” về nguồn tài nguyên như doanh nghiệp Nhà nước. Đó là những vấn đề quan trọng và thiết yếu cho sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam không chỉ trong năm 2014 - 2015 mà cho cả giai đoạn trung và dài hạn”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh khẳng định.
Trọng Thủy- Phương Liên