Chính phủ Ukraine và lực lượng đòi độc lập ngày 4/12 đã nhất trí về một thỏa thuận ngừng bắn dọc khu vực chiến sự ở miền Đông kể từ ngày 9/12. Đây cũng là thời điểm được Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko thông báo chính thức là bắt đầu “Ngày im lặng”, nhằm bảo vệ các thỏa thuận ngừng bắn đã ký với phe ly khai trước đó ở Minsk (Belarus).
Theo thông tin trên trang web chính thức của tổng thống, sau khi “ngày im lặng” bắt đầu tại miền Đông, chính phủ Ukraine sẽ có thêm động thái khác nếu phe ly khai vi phạm các thỏa thuận ở Minsk. Thông báo trên được ông Poroshenko đưa ra để giải quyết cuộc khủng hoảng ở miền Đông sau khi họp với các quan chức quân sự cấp cao, trong đó có bộ trưởng quốc phòng và nội vụ. Một nguồn tin ở văn phòng Tổng thống cho biết thông báo này có nghĩa là Ukraine sẽ bắt đầu rút vũ khí hạng nặng khỏi miền Đông vào ngày 10/12, miễn là phe ly khai tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn.
Binh sĩ Ukraine vác dây đạn dùng cho súng máy trên xe bọc thép tại làng Pisky, gần sân bay Donetsk, hôm 3/12. Ảnh: AFP/ TTXVN |
Về phần mình, ông Andrei Purgin, Chủ tịch Quốc hội CH Donetsk tự xưng, cho biết “ngày im lặng” chính là một phần của thỏa thuận Minsk, trong đó các bên đã nhất trí ngừng bắn vào ngày 9/12. Tuy “ngày im lặng” ở Đông Ukraine chỉ là thỏa thuận miệng và chưa có xác nhận bằng văn bản nhưng các lãnh đạo CHND Donetsk và Lugansk tự xưng cho biết sẵn sàng chấp nhận động thái do Ukraine đề xuất, dù tỏ ra hoài nghi về khả năng quân đội chính phủ sẽ tuân thủ.
Thỏa thuận “ngày im lặng” đã đạt được giữa hai bên mà không cần điều kiện sơ bộ nào và các bên sẽ bàn về các điều khoản trong thỏa thuận ngừng bắn ở Minsk vào tuần tới. Đại diện phe ly khai Donetsk cho biết chưa định được ngày cụ thể.
Trước đó, dù hai bên đã thống nhất ngừng bắn sau cuộc họp của nhóm tiếp xúc ở Minsk ngày 5/9 nhưng giao tranh vẫn xảy ra ở Ukraine và hai bên đều cáo buộc nhau phá vỡ thỏa thuận. Với 1.000 người chết kể từ ngày 5/9, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Herman Van Rompuy từng nói rằng ông không thể gọi tình hình ở Đông Ukraine là ngừng bắn.
Khủng hoảng ở Đông Ukraine cũng là tâm điểm cuộc họp Hội đồng Bộ trưởng của Tổ chức Hợp tác và An ninh châu Âu (OSCE) ngày 4/12 ở thành phố Base, Thụy Sỹ. Trong cuộc họp, Ngoại trưởng Thụy Sỹ Didier Burkhalter, Chủ tịch OSCE cho biết OSCE cần phải tiếp tục là nơi để thảo luận và phản ứng trước tình hình Ukraine hiện nay, mặc dù trong nội bộ OSCE còn nhiều chia rẽ về vấn đề. Ông kêu gọi các bên ủng hộ toàn diện các sáng kiến mà OSCE đã đưa ra để giảm căng thẳng và bình thường hóa tình hình miền Đông Ukraine.
Cũng trong cuộc họp, quan chức phụ trách chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, bà Federica Mogherini, đã kêu gọi các bên tuân thủ thỏa thuận Minsk vì đây là “tài liệu khung duy nhất” mà các bên trong cuộc xung đột đã thống nhất. Bà Mogherini cũng đề nghị chính phủ Ukraine khởi động đối thoại dân tộc.
Tuy vậy, kết thúc cuộc họp, các ngoại trưởng OSCE đã không ký được văn kiện tổng kết về Ukraine do các nước không giải quyết được bất đồng về nguyên nhân gây khủng hoảng Ukraine.
Thùy Dương