Ngày 27/12, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết: Trên thế giới hàng năm có khoảng 500.000 trẻ em chết vì uốn ván sơ sinh, trung bình mỗi phút có 1 trẻ bị chết do căn bệnh này. Chính vì vậy vào năm 1989, Đại hội đồng y tế thế giới đã họp và thống nhất nhận định: uốn ván sơ sinh là vấn đề y tế công cộng rất nghiêm trọng liên quan đến sự sống còn của trẻ em cũng như của các bà mẹ và đặt mục tiêu loại trừ uốn ván sơ sinh trên phạm vi toàn cầu. Tại Việt Nam, bệnh uốn ván sơ sinh giai đoạn trước năm 1991 rất trầm trọng. Hàng năm có tới vài trăm đến hàng nghìn trường hợp trẻ em chết do uốn ván sơ sinh. Trước tình hình nghiêm trọng đó, năm 1993, Bộ Y tế Việt Nam đã chính thức xây dựng kế hoạch và triển khai các hoạt động loại trừ uốn ván sơ sinh trên phạm vi cả nước. Mục tiêu của loại trừ uốn ván sơ sinh là nhằm làm giảm số mắc bệnh dưới 1/1000 trẻ đẻ sống theo đơn vị huyện trong 1 năm.
Các hoạt động loại trừ uốn ván sơ sinh được triển khai đồng bộ, rộng khắp trên cả nước với 3 chiến lược chính là: Tiêm vắcxin uốn ván cho tất cả phụ nữ có thai và tiêm vắcxin uốn ván cho nữ trong độ tuổi 15 - 35 tại những huyện nguy cơ cao; tăng cường thực hành đỡ đẻ sạch tại các cơ sở y tế đặc biệt là tuyến xã; tăng cường giám sát chết sơ sinh và uốn ván sơ sinh một cách có hệ thống.
Cục Y tế dự phòng khẳng định: Việc tiêm vắcxin uốn ván miễn phí cho phụ nữ có thai được thực hiện thường xuyên liên tục tại tất cả các điểm tiêm chủng trên phạm vi cả nước cùng với các vắcxin khác trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Hàng năm, nước ta khoảng 1,6 triệu phụ nữ có thai được tiêm chủng an toàn và tỷ lệ tiêm vắcxin uốn ván cho phụ nữ có thai và phụ nữ tuổi sinh đẻ luôn đạt trên 80% trong suốt nhiều năm liên tục. Qua nhiều năm bền bỉ với những nỗ lực rất lớn của toàn hệ thống y tế, đặc biệt là của chương trình tiêm chủng mở rộng, số ca mắc uốn ván sơ sinh và mắc uốn ván của bà mẹ đã giảm vài chục lần so với giai đoạn trước năm 1991. Năm 2005, Việt Nam đã chính thức được Tổ chức Y tế Thế giới công nhận đạt mục tiêu loại trừ bệnh uốn ván sơ sinh trên quy mô toàn quốc.
Uốn ván là bệnh truyền nhiễm cực kỳ nguy hiểm do trực khuẩn uốn ván gây ra. Tác nhân gây bệnh uốn ván tồn tại chủ yếu dưới dạng nha bào và có mặt ở khắp nơi trong đất cát, môi trường, cống rãnh xung quanh chúng ta. Bệnh uốn ván sơ sinh là bệnh xảy ra ở trẻ sơ sinh do vi khuẩn uốn ván xâm nhập vào cơ thể trẻ chủ yếu qua đường rốn trong quá trình sinh đẻ, cắt rốn hoặc chăm sóc rốn sau đẻ không đảm bảo vô trùng.
Trẻ bị mắc bệnh uốn ván sơ sinh có biểu hiện lâm sàng và diễn biến rất nặng, trẻ bị co cứng, co giật và hầu hết đều tử vong. Đây là bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong hàng đầu trong các bệnh ở trẻ em. Ngoài ra bệnh uốn ván cũng có thể xảy ra cho chính các bà mẹ trong quá trình sinh đẻ nếu cuộc đẻ không được đảm bảo vô trùng. Bệnh uốn ván sơ sinh hay gặp ở vùng miền núi, vùng nông thôn nơi có tỷ lệ đẻ tại nhà cao, đẻ và chăm sóc rốn không đảm bảo.
Bộ Y tế khuyến cáo: Tiêm vắcxin uốn ván là biện pháp quan trọng và hữu hiệu nhất để phòng bệnh uốn ván sơ sinh cho cả mẹ và con. Bản chất của vắcxin uốn ván là giải độc tố uốn ván tức là vắcxin được bào chế từ độc tố của vi khuẩn đã được làm mất tính độc, không phải làm từ vi khuẩn sống nên rất an toàn cho cả mẹ và con. Lịch tiêm uốn ván đầy đủ cho phụ nữ bao gồm 5 liều: liều 1 tiêm sớm khi có thai lần đầu hoặc cho nữ trong độ tuổi sinh đẻ tại vùng nguy cơ cao (nếu chỉ tiêm 1 liều sẽ không tạo ra được kháng thể đủ để bảo vệ cho cả mẹ và con); liều 2 tiêm sau liều thứ nhất ít nhất 1 tháng; liều 3 sau liều 2 ít nhất 6 tháng hoặc lần có thai sau; liều 4 sau liều 3 ít nhất 1 năm hoặc lần có thai sau; liều 5 sau liều 4 ít nhất 1 năm hoặc lần có thai sau. Sau khi tiêm vắcxin uốn ván cho phụ nữ có thai, kháng thể hình thành trong cơ thể mẹ sẽ truyền cho thai nhi để bảo vệ cho trẻ không bị mắc uốn ván sơ sinh, đồng thời kháng thể này cũng bảo vệ cho chính bà mẹ trong quá trình sinh đẻ không bị mắc uốn ván.
Thu Phương (TTXVN)