Về vụ kích động, gây rối ở xã Nghi Phương, Nghệ An - Bài 1: Điểm lại diễn tiến của vụ việc

Vụ việc trên lập tức gây sự chú ý trong dư luận; và đã có không ít thông tin của một số hãng thông tấn, đài phát thanh nước ngoài và trên các trang mạng vu khống, xuyên tạc, cố ý bóp méo sự thật, như một kế hoạch tiếp ứng có bài bản từ bên ngoài nhằm kích động chống đối, gây mất trật tự xã hội và an ninh chính trị.

Nhóm phóng viên TTXVN đã về nơi xảy ra vụ việc, gặp gỡ các cơ quan chức năng, những nhân chứng, những người trong cuộc - những người bị hại và những kẻ phạm pháp - để tìm hiểu đúng bản chất sự việc và có loạt bài viết dưới đây nhằm cung cấp cho bạn đọc những thông tin trung thực, chính xác, khách quan và toàn diện xung quanh vụ việc này.

Bài 1: Điểm lại diễn tiến của vụ việc

Trong bài viết này chúng tôi sẽ tóm lược những diễn biến của vụ việc theo trình tự thời gian để bạn đọc dễ thấy được toàn diện vấn đề và rút ra nhận xét thông qua các sự việc được tường trình lại của những người trong cuộc; qua đó thấy được logic của vụ việc, cả những cái hợp lý và những cái vô lý trong mỗi tình tiết cũng như nguyên nhân dẫn đến vụ việc mà chúng tôi sẽ phân tích trong các bài viết sau.

Vụ gây rối thứ nhất

Khởi đầu của vụ việc này chúng ta phải ngược lại ngày 23/5/2013 là ngày Tòa án Nhân dân Tối cao xét xử phúc thẩm 8 (trong số 14) bị cáo trong vụ án Hồ Đức Hòa cùng đồng bọn phạm tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền. Đây là một hoạt động tư pháp bình thường của tòa án. Nhưng trước khi tòa xét xử 1 ngày, ngày 22/5, Linh mục Đặng Hữu Nam, quản xứ Bình Thuận, xã Nghi Thuận, huyện Nghi Lộc (Nghệ An) lại tổ chức cho hàng trăm giáo dân ở nhiều địa phương về nhà thờ họ Trại Gáo cầu nguyện cho các bị cáo này; dù chưa được giám mục Nguyễn Thái Hợp và Linh mục quản xứ Mỹ Yên đồng ý. Trước tình hình trên, tổ công tác của Công an gồm 5 người đã đến địa bàn để nắm bắt tình hình. Tuy nhiên, khi tổ công tác đến hiện trường thì bị một số giáo dân chặn đường khống chế, đánh đập gây thương tích; họ còn giam giữ trái pháp luật 3 cán bộ. Ngay sau đó, hàng trăm giáo dân đã bao vây nhà ông Đậu Văn Sơn, xã đội trưởng xã Nghi Phương, rồi chửi bới, ném gạch đá vào nhà, đốt xăng, đập phá làm hư hỏng nhiều tài sản; tổng trị giá thiệt hại hơn 100 triệu đồng, đe dọa tính mạng của một số người. Tuy nhiên, lực lượng chức năng của huyện và tỉnh đã kịp thời ứng cứu, giải vây, nên không có án mạng xảy ra.

Những người bị kích động ném đá vào lực lượng bảo vệ tại trụ sở UBND xã Nghi Phương. Ảnh (từ video clip) TTXVN

Sau sự việc này, cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nghệ An đã tập trung điều tra, khởi tố vụ án hình sự với 4 tội danh: "gây rối trật tự công cộng”; "bắt giữ người trái pháp luật”, "cố ý gây thương tích” và "cố ý hủy hoại tài sản công dân”, khởi tố bị can và bắt tạm giam Nguyễn Văn Hải và Ngô Văn Khởi, cùng ở xã Nghi Phương theo đúng trình tự của pháp luật với tội danh “gây rối trật tự công cộng”.

Vụ gây rối thứ hai

Trong khi các cơ quan bảo vệ pháp luật của tỉnh Nghệ An đang xử lý theo đúng trình tự của pháp luật đối với Nguyễn Văn Hải và Ngô Văn Khởi thì trong các ngày 30/8/2013, ngày 3 và 4/9/2013, hàng trăm giáo dân đã bị kích động tập trung trước trụ sở UBND xã Nghi Phương gây rối, cố gây sức ép để đòi thả người.

Điều trị vết thương cho một cán bộ công an bị những kẻ quá khích ném đá. Ảnh (Chụp lại từ video clip của Công an tỉnh Nghệ An) - TTXVN

Ông Nguyễn Trọng Tạo, Chủ tịch UBND xã Nghi Phương với tư cách là nhân chứng cùng rất nhiều người trong cuộc và nhiều người dân, đều nhớ như in từng chi tiết của vụ việc với những ấn tượng tâm lý luôn ám ảnh như vừa mới xảy ra. Chúng tôi xin ghi lại tóm tắt như sau:

Chừng 8 giờ 15 phút ngày 30/8/2013, có khoảng 300 giáo dân thuộc giáo xứ Mỹ Yên kéo đến trụ sở UBND xã. Họ mang theo băng rôn, khẩu hiệu với nội dung “Phản đối chính quyền bắt người trái pháp luật”, “Cha tôi không có tội”, “Con tôi vô tội”, “Xúc phạm giáo hội là tự sát”. Những người này đã bao vây, phong tỏa phòng làm việc của Đảng ủy, UBND xã; chửi bới, xúc phạm, lăng mạ cán bộ xã Nghi Phương. Đặc biệt, một số giáo dân đã vào phòng làm việc của xã đội trưởng Đậu Văn Sơn kéo anh ra sân xúc phạm, đòi lột quần áo và giữ anh hơn 1 giờ ngoài trời.

Tiếp đó, đến ngày 3/9/2013, có khoảng 1.000 giáo dân thuộc giáo xứ Mỹ Yên và vùng lân cận tiếp tục kéo đến bao vây trụ sở UBND xã Nghi Phương, mang theo nhiều panô, băng rôn cắm trước cổng trụ sở UBND với nội dung như trên. Sau đó, họ vào chiếm giữ phòng làm việc của Phó Chủ tịch UBND xã, khống chế, giữ 6 cán bộ của huyện Nghi Lộc và xã Nghi Phương gồm các ông: Nguyễn Trọng Tạo, Chủ tịch UBND xã; Nguyễn Đình Thư, Phó Chủ tịch UBND xã; Hoàng Trung Thông, Phó Bí thư Đảng ủy xã; Trần Hữu Lam, Phó Chủ tịch UBND huyện Nghi Lộc; Nguyễn Đình Nam, Bí thư Huyện đoàn; Nguyễn Trung Dũng, Phó Bí thư Huyện đoàn.