Từ giã phòng thư mục của thư viện, Vinh trở thành một ông chồng thất nghiệp. Thay vì nhăn nhó khi nghe tin chồng quyết định chấm dứt những ngày dài còng lưng tra tra cứu cứu với những tấm bìa cứng đánh số, Nhạn đi chợ mua về một con gà trống thiến, nấu một nồi cà ri to để ăn mừng. Nhạn nói:
- Anh mời vài người bạn đến lai rai cho vui.
Hôm nhậu ăn mừng, Long Thành, bạn cùng theo nghề chụp ảnh nghệ thuật, vỗ vai Vinh mà cười:
- Mày có một bà vợ hết ý. Gặp mấy bà khác thì nhăn chồng phải biết. Đằng này thì nghe tin chồng thất nghiệp lại làm tiệc ăn mừng.
Nhạn khui bia, rót tràn ly cho chồng và bạn, cô cũng rót cho mình một ly đầy.
- Em thì nghĩ để ảnh có thì giờ cống hiến cho nghệ thuật. Cái sạp vải của em ngoài chợ cũng đủ nuôi cả gia đình rồi, nếu rảnh, ảnh chạy hàng cho em cũng được.
Thế là từ ngày giã từ cái nghề “Nhà nước”, Vinh có dư thì giờ để lao vào sáng tác hơn. Nhưng công việc nhà của anh cũng tăng lên. Buổi sáng, đúng sáu giờ anh thức dậy, sau khi đánh răng rửa mặt, chở Nhạn ra chợ, anh mở khóa, bắt đầu dọn hàng. Khi chiếc kim đồng hồ chỉ đúng sáu giờ ba mươi là giờ anh tự do. Thói quen gặp bạn bè là ở quán cà phê “Nghệ thuật” nằm trên đường Bà Triệu. Quán là nhà của một tay chụp hình trong phân hội, khung cảnh là một hiên nhà với những chùm hoa trường sinh rủ xuống.
Trong căn phòng nhỏ là những bức ảnh nghệ thuật của anh em. Vinh cũng có bức ảnh “Mưa”, chụp cảnh một em bé đang dìu một người ăn xin băng qua đường, khi đường phố vắng tanh và mưa đang rơi tầm tã. Bức ảnh này anh chụp trong một lần trú mưa trên đường Thống Nhất, rồi anh gửi dự thi trong một cuộc thi tại Thành phố Hồ Chí Minh. Thế rồi, cái ngẫu nhiên của chiều mưa đã khiến cho Vinh trở thành một nhiếp ảnh gia có tên tuổi. Anh càng đam mê nhiều hơn trên con đường nghệ thuật.
Mỗi buổi chiều về, Vinh lại đảm nhiệm thêm bổn phận mới là đến trường đón đứa con gái út đang học lớp ba tại ngôi trường cấp I nằm trên con lộ lớn. Thế là dù muốn dù không, dù đang xách chiếc mảy ảnh len lỏi ở nơi nào đó để “chộp ảnh”, năm giờ kém mười phút anh cũng phải phóng xe, đến trước cây phượng to, đứng chen cùng những chiếc xe đủ loại, những bà mẹ ông cha khác, đợi tiếng kẻng tan trường.
Có đi đón con, mới thấy biết bao nhiêu ông cha, bà mẹ kiên nhẫn đợi trước cổng trường và hồi hộp đợi tiếng kẻng báo hiệu giờ tan học vang lên. Vinh đợi đến sốt cả ruột, nhưng gần như khi nào cũng vậy, lớp của con gái út anh luôn luôn là lớp ra sau cùng, khi mà trước cổng trường chỉ còn lác đác vài người. Đôi mắt anh những lúc rảnh rỗi như thế lại bắt đầu quan sát. Bởi lẽ, trong hàng trăm khuôn mặt đứng trước mắt anh, biết đâu anh sẽ tìm được một khuôn hình để anh ghi lại, và đưa anh đến vinh quang.
Nhưng thời gian cứ trôi qua, Vinh quen thuộc dần với những bậc cha mẹ học sinh không hẹn mà cùng đúng giờ họ gặp nhau. Có cô đi chiếc DD luôn mặc chiếc quần Jean tám túi, mái tóc cắt cao như con trai, có ông… cứ ngậm chiếc bíp phì phà thuốc. Những con người mệt mỏi sau một buổi làm ấy không quan tâm mấy đến những em bé đang chen lấn giữ xe và người để mời mua vé số. Vinh vẫn có cái thú vui như thuở còn trai trẻ, là lựa chỗ có một người phụ nữ xinh đẹp nào đó để đứng gần. Anh vẫn thích thú nhìn những cánh tay tròn lẳn hoặc cái eo thon và mái tóc thả dài. Nhạn vẫn thường cằn nhằn anh:
- Con mắt anh đĩ lắm. Đi bên cạnh vợ mà mắt không sót cô gái nào đi trên đường.
Anh chỉ người:
- Thì mình không nhìn, người ta buồn thì sao?
Cho đến buổi chiều hôm ấy trời mưa như trút, có lẽ do ảnh hưởng của một đợt gió lạnh tầm tã. Chiếc én 79 của anh sau bao năm tháng phục vụ chủ đi khắp mọi ngả đường bỗng nổi chứng làm mình làm mẩy.
Vất vả lắm anh mới đến trường của con. Khi ấy thì gần như tất cả phụ huynh đã đón con về hết. Anh chỉ kịp phóng xe trong mưa lao vào sân trường thì tai nạn của cuộc đời anh đã xảy ra, chiếc xe của anh đã trượt lên một vũng bùn, bùn đã bắn lên một cô gái đang đứng dựa bên cột xi măng.
Mưa ướt đẫm mặt, Vinh nhảy xuống xe:
- Tôi vội quá, lại lo trễ đón đứa nhỏ.
Trả lời lại Vinh là nụ cười tươi:
- Không sao đâu, bề gì mưa cũng ướt rồi, một lát nữa tôi cũng phải thay đồ mà.
Anh chưa kịp trả lời lại thì con gái út của anh vừa tới. Và lúc đó, người đàn bà cũng đã lẳng lặng đạp từng vòng chiếc xe đạp của mình, phía sau lưng là một đứa bé gái.
*
* *
Cho đến nhiều năm sau này, cái cảm xúc trọn vẹn khi anh giơ máy lên chụp ảnh người đàn bà dưới mưa ấy vẫn chưa tan biến. Cái giây phút cảm xúc tràn ngập ấy chắc hẳn không bao giờ trở lại trong đời người. Bức ảnh lồng trong không gian u ám, những giọt nước nhỏ trên mái tóc, da thịt thoát ẩn hiện dưới lớp vải thấm nước. Điều kỳ diệu là nụ cười và đôi mắt. Khi bức ảnh hiện ra trong thuốc rửa, Vinh biết rằng mình đã chạm cái mà mình tìm kiếm trong bao năm.
Bây giờ công việc đi đón con mỗi buổi chiều không còn là công việc nhàm chán đối với anh. Nó trở thành cái thời gian anh mong đợi nhất trong ngày. Anh chỉ tiếc là trong một tuần lại có ngày thứ năm và chủ nhật. Hai ngày đó cửa trường đóng lại, những viên đá trước trường bỗng vô duyên vì sự vắng vẻ kỳ lạ của ngày. Vinh luôn đến trước cổng trường sớm hơn thường lệ, khi những chiếc lá bồ đề nhẹ nhàng nhón rơi. Khi cái tĩnh lặng của không gian để cho anh lắng nghe được tiếng gõ của cây thước kẻ lên âm vọng từ lớp học tít xa kia vang đến tận nơi này. Anh chờ đợi người mẫu của mình như chờ cuộc hò hẹn của tuổi đôi mươi.
Người đàn bà ấy rất hiếm khi đi đúng giờ. Có khi cô ta đến sớm, một mình với bức tường xi măng, có cột dây thép phía trên nhìn vào lớp học. Có khi Vinh đã sửa soạn rời khỏi nơi chốn hẹn hò thì bắt gặp chiếc xe đạp với dáng người thon thả ấy phóng xe từ ngã sáu tới vội vàng. Có lẽ cô ta đang bận việc gì đó nên đến muộn.
Cứ thế, Vinh nghiện bóng dáng một người đàn bà, hay là anh săn tìm một dáng hình trong đôi mắt nghệ thuật của mình. Và Vinh quyết định tìm ra cho bằng được nhà của người mẫu.
Hôm đó, Vinh bị một trận suýt chết. Anh cứ mê mải phóng xe theo chiếc xe đạp trước mặt mà không chú ý tránh đường, đến nỗi khi nghe tiếng la hét, anh mới thấy lù lù trước mặt mình là chiếc LaDa 4 chỗ. Người đàn bà lặng lẽ đạp từng vòng xe quanh vào con đường hẻm nhỏ, dừng lại trước một ngôi chùa.
… Đôi mắt họ chạm nhau lúc đó. Đôi mắt tròn xoe nhìn Vinh. Họ lại một lần nữa đối mặt với nhau.
*
* *
Tình yêu có phải là sự kiếm tìm không tưởng giữa những trái tim của những người đàn ông và đàn bà? Vinh không hiểu nổi. Bởi anh đang sống trong một gia đình êm ấm và hạnh phúc. Chắc chắn rằng anh không thể nào đánh đổi cái mình đang có để chọn lấy một cuộc phiêu lưu mới bởi sự thèm khát lạ kỳ là Dung sẽ trở thành người mẫu khỏa thân cho chính mình. Dung là người đàn bà đón con của buổi chiều mưa kỳ diệu ấy. Mất một tháng trời Vinh đã hoàn tất cuộc điều tra của mình về Dung. Đó là một người đàn bà góa chồng, nói đúng hơn thì chồng cô ta đang ở tận bên kia đại dương với người vợ khác, để lại cho Dung một đứa con nhỏ. Cuộc sống của hai mẹ con khá vất vả và họ sống ở một ngôi nhà nhỏ bên cạnh một ngôi chùa. Công việc của Dung là may quần áo theo hợp đồng cho một xí nghiệp may trong thành phố.
Vinh quyết định tìm tới nhà Dung - anh muốn mình sẽ đoạt giải trong cuộc triển lãm ảnh nghệ thuật vào đầu mùa xuân sắp tới.
Bên chiếc bàn gỗ đã long cả lớp vẹc ni, Dung hỏi:
- Anh có thể trả giá được bao nhiêu?
- Tôi cần một người mẫu, và tôi không biết tôi sẽ trả được bao nhiêu cho chị, nhưng chỉ cần chị nhận lời, tôi sẵn sàng thỏa mãn mọi điều kiện của chị.
Dung ngả lưng ra sau ghế, cất tiếng cười ngặt ngẽo:
- Tôi nói có thể anh sẽ không đồng ý. Nhưng quả thật là tôi hoàn toàn không thể tin vào đàn ông. Với hoàn cảnh như tôi hiện nay, có người đề nghị làm một việc làm chân chính thì làm sao không đồng ý. Tôi chỉ có một điều kiện nhỏ …
*
* *
Liệu có bao nhiêu người vợ còn dám để chồng đi đón con một mình trước những cổng trường? Tôi không biết Dung và Vinh đã đưa ra một thỏa hiệp nào với nhau hôm đó. Tôi chỉ biết hai người đã đột dưng biến mất trên mọi ngã đường mà mọi người vẫn gặp. Có thể họ đã dắt nhau đến một nơi chốn nào đó để săn lùng những tấm ảnh?
Vừa rồi trong cuộc triển lãm lớn tại Sài Gòn, bức ảnh đoạt giải nhất ký tên Vinh. Đó là bức ảnh “Ngõ có nắng chiều”. Ảnh chụp những vệt nắng chiều đang chiếu lên thân hình người phụ nữ khỏa thân đang vươn tay dội ca nước xuống thân mình. Thậm chí, bất cứ người đàn ông nào trên thế giới này cũng khó mà không nổi lòng ham muốn trước một người đàn bà như thế.
Tôi không đủ can đảm tới căn nhà cũ của Vinh để báo tin này cho Nhàn. Và không biết giờ đây ai sẽ đến trước cổng trường để đón đứa con gái nhỏ của Vinh đi học về?
Khuê Việt Trường