Liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật khẳng định: “Bộ GTVT chưa đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép tăng phí đối với các dự án BOT như các phương tiện thông tin đại chúng phản ánh thời gian qua. Bộ GTVT vẫn đang lấy ý kiến các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp liên quan đến việc sụt giảm doanh thu của các dự án BOT giao thông, để tổng hợp, tính toán kỹ lưỡng các giải pháp, phương án. Sau đó mới báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định biện pháp cụ thể.
Vừa qua, báo chí đăng tải thông tin Bộ GTVT đã đề xuất Chính phủ hai phương án tăng phí đối với các dự án BOT giao thông, gồm: Tăng phí đối với 49 dự án trong giai đoạn từ năm 2019 – 2021 và giữ nguyên mức phí như hiện tại, chỉ thực hiện tăng phí 49 dự án theo hợp đồng từ năm 2022.
Chủ phương tiện qua Trạm thu phí Km 17+100, đường Hòa Lạc - Hòa Bình phản ứng mức thu phí cao. Ảnh: TTTXVN
Về vấn đề này, đại diện Vụ Đối tác công tư (Bộ GTVT) cho biết thêm, thông tin thực chất chỉ là dự thảo báo cáo của Bộ GTVT để xin ý kiến các bộ, ngành, địa phương có liên quan, chưa phải là thông tin chính thức.
Trước đó, ngày 13/11/2018, Văn phòng Chính phủ ban hành Văn bản 430, thông báo kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại cuộc họp Thường trực Chính phủ về xử lý vướng mắc đối với các dự án BOT giao thông. Đối với các dự án có sự sụt giảm doanh thu so với tài chính ban đầu, Thủ tướng cho rằng, đây là các dự án cần phải đánh giá kỹ, toàn diện các nguyên nhân, từ đó nêu rõ các giải pháp phù hợp, khả thi.
Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ GTVT chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan xem xét kỹ từng trường hợp, thống nhất giải pháp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Thủ tướng cũng giao Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ trực tiếp chỉ đạo giải quyết dứt điểm các tồn tại, vướng mắc đối với các dự án này, nhằm đảm bảo môi trường đầu tư kinh doanh cũng như quyền và lợi ích của nhà đầu tư, nhà nước và người dân.
“Theo quy định trong các hợp đồng dự án BOT, mức thu phí của mỗi dự án phù hợp với khung mức phí quy định tại Thông tư số 159/2013 của Bộ Tài chính với lộ trình tăng phí dự kiến 3 năm tăng một lần, mỗi lần tăng từ 12 - 18%. Mức phí tại các trạm đều được sự đồng thuận của địa phương và được Bộ Tài chính ban hành thông tư thu phí riêng cho từng trạm trước khi thu phí”, đại diện Vụ Đối tác công tư cũng cho hay.
Quan tìm hiểu của phóng viên, để xử lý bất cập tại các dự án BOT, Bộ GTVT đã và đang phối hợp với các địa phương, nhà đầu tư giảm phí cho người dân quanh các trạm thu phí BOT trong bán kính từ 5 – 10 km. Cụ thể, trong 59 dự án BOT đang vận hành, Bộ GTVT và nhà đầu tư đã giảm giá vé tại 48 dự án BOT, 5 dự án không giảm do mức phí thấp không ảnh hưởng đến chi phí vận tải của người dân, còn lại 6 dự án công trình hầm, cầu và cao tốc có sự lựa chọn cho người dân, không có bất cập nên không giảm phí. Đặc biệt, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại Thông báo 107 ngày 27/5/2016 và Thông báo 321 ngày 5/5/2017, Bộ GTVT chưa thực hiện việc tăng phí theo lộ trình như quy định trong hợp đồng của các dự án BOT.
Thống kê của Vụ Đối tác công tư, năm 2018, trong số 52 dự án BOT đã đưa vào vận hành, khai thác có 26 dự án có doanh thu thực tế thấp hơn so với phương án tài chính ban đầu. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sụt giảm doanh thu tại các dự án BOT, nhưng chủ yếu là do sụt giảm lưu lượng xe, nhiều trạm BOT phải giảm mức phí chung các loại xe, miễn giảm giá vé cho người dân xung quanh trạm thu phí và chưa được tăng phí theo đúng lộ trình trong hợp đồng BOT. Đối với các dự án này, nếu không có giải pháp đồng bộ, kịp thời, có thể kéo theo một số hệ lụy như: Phá vỡ phương án tài chính, các khoản vay đầu tư BOT sẽ thành nợ xấu, ảnh hưởng đến chủ trương kêu gọi đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP, đặc biệt trong việc kêu gọi đầu tư dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đang triển khai thực hiện.