Trong 5 năm qua, công tác hoà giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh luôn
được cấp uỷ Đảng, chính quyền các cấp quan tâm chú trọng, nhất là công tác xây
dựng, củng cố và kiện toàn tổ chức hòa giải ở cơ sở. Hiện nay, tỉnh Bắc Ninh có
940 tổ hòa giải với 5.794 hòa giải viên.
Thời gian qua, do tác động của cơ
chế thị trường, tình trạng tranh chấp trong các giao dịch, quan hệ xã hội có
chiều hướng gia tăng, nhất là các tranh chấp đất đai, dân sự, hôn nhân gia đình
xảy ra ngày càng đa dạng, phức tạp. Trước thực trạng đó, cơ quan Tư pháp đã
thường xuyên chỉ đạo, củng cố kiện toàn các tổ hòa giải để công tác hòa giải ở
cơ sở thực sự đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần giải quyết các vụ
việc mâu thuẫn, tranh chấp nhỏ ngay tại địa phương, giảm bớt các tranh chấp đến
các cơ quan cấp trên.
Trong giai đoạn 2010-2015, Sở Tư
pháp đã kịp thời tham mưu UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo UBND cấp huyện tiến hành
củng cố, kiện toàn hoạt động hoà giải ở cơ sở không chỉ về số lượng mà còn cả
về chất lượng. Đặc biệt, ngay sau khi Luật Hòa giải ở cơ sở được thông qua năm
2013, Sở đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Kế hoạch triển khai thi hành trong toàn
tỉnh. Trong đó, đã chỉ đạo các địa phương tiến hành rà soát và kiện toàn lại
các tổ hòa giải theo quy định của Luật Hòa giải ở cơ sở. Đồng thời tổ chức hội
nghị triển khai, giới thiệu Luật Hòa giải ở cơ sở cho các ban, ngành, địa
phương trong toàn tỉnh. Sở Tư pháp cũng đã chỉ đạo cơ quan tư pháp cấp dưới
tham mưu UBND cùng cấp thực hiện tổng kết 10 năm công tác hoà giải ở cơ sở
(giai đoạn 2003-2013) để rút ra những kinh nghiệm và định hướng hoạt động trong
thời gian tiếp theo nhằm đáp ứng nguyện vọng của đội ngũ hoà giải viên cơ
sở.
Mỗi năm, từ cấp tỉnh đến cấp huyện
đều thường xuyên mở các lớp tập huấn, bồi dường nghiệp vụ cho hòa giải viên cơ
sở. Từ năm 2010 đến nay, cấp tỉnh đã tổ chức được 16 lớp tập huấn, cấp huyện
trung bình mỗi năm có từ 1-2 lớp tập huấn cho hòa giải viên cơ sở. Bên cạnh đó,
Sở đã tổ chức biên soạn, in ấn các loại tài liệu tuyên truyền thiết thực như Sổ
tay nghiệp vụ hòa giải ở cơ sở; tờ gấp pháp luật về dân sự, hôn nhân gia đình,
đất đai, khiếu nại tố cáo. Tăng cường các chuyên mục, chuyên đề liên quan đến
công tác hòa giải trên Bản tin Tư pháp, Đài Phát thanh cơ sở, trên website của
Sở... Qua đó, nhằm chuyển tải kịp thời những chính sách, văn bản pháp luật mới
đến các hòa giải viên, cung cấp thêm nhiều kiến thức, kỹ năng và đáp ứng phần
nào nhu cầu tìm hiểu pháp luật để phục vụ công tác hòa giải của các hòa giải
viên trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh việc tổ chức các hội nghị
tập huấn, cung cấp tài liệu, Sở đã chú trọng tổ chức các cuộc thi nhằm khuyến
khích và tạo động lực cho các hòa giải viên cơ sở; tổ chức Hội thi“Hòa
giải viên giỏi năm 2012”. Và dự kiến trong năm tới sẽ tổ chức Hội thi hòa
giải viên giỏi năm 2016. Đây là sân chơi cần thiết và bổ ích để các hoà giải
viên đến giao lưu, học tập, trao đổi kinh nghiệm nhằm nâng cao kiến thức, kỹ
năng, nghiệp vụ hòa giải cơ sở.
Mặc dù kinh phí hoạt động còn hạn
chế, nhưng với tinh thần trách nhiệm và lòng nhiệt tình, lực lượng hoà giải viên
bằng kiến thức, kinh nghiệm sống, bằng lòng tận tâm với công việc đã chủ động,
tích cực, kiên trì tiến hành hoà giải thành công nhiều vụ việc, góp phần đem
lại sự yên vui, giữ được tình làng nghĩa xóm trong gia đình và cộng đồng dân
cư. Những trường hợp qua nhiều lần hoà giải nhưng không đạt được sự tự nguyện
thoả thuận của các bên, các tổ hoà giải đều kịp thời chuyển về Tư pháp phường,
xã để tiếp tục hoà giải hoặc tham mưu cho UBND xã, phường giải quyết những vấn
đề theo thẩm quyền, không để tồn đọng, kéo dài ở tổ hoà giải.
Trên cơ sở những kiến thức pháp luật
và nghiệp vụ hoà giải, với tinh thần trách nhiệm cao với cộng đồng, bằng uy tín
kết hợp với việc vận dụng linh hoạt các phương thức hoà giải, trong những năm
qua các hoà giải viên cơ sở đã có nhiều việc làm thiết thực, góp phần giải
quyết các hàng nghìn tranh chấp, mâu thuẫn phát sinh trong đời sống cộng đồng.
Tính từ năm 2010 đến hết tháng 10 năm 2015, tổng số vụ việc được thụ lý trên
địa bàn tỉnh là 6.047 vụ việc, trong đó hòa giải thành 5.032 vụ, việc, đạt tỷ
lệ 83%.
Tổ chức và hoạt động hoà giải ở cơ
sở trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã đi vào nề nếpvàtương đối ổn
định, công tác hoà giải được tiến hành ngày càng có hiệu quả, tỷ lệ hoà giải
thành trong số các vụ việc phát sinh hàng năm tăng cao góp phần ngăn chặn kịp
thời các mâu thuẫn phát sinh từ cơ sở, giữ gìn sự đoàn kết, gắn bó trong địa
bàn dân cư, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.
Hoạt động hoà giải đã giúp cho công dân, tổ chức tiết kiệm được kinh phí, hạn
chế việc khiếu kiện lên các cơ quan có thẩm quyền. Có được kết quả như vậy là
nhờ sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ đảng, chính quyền và nhận thức
đúng đắn về vai trò của công tác hoà giải của các ngành, đơn vị, địa phương.
Đặc biệt là sự phối kết hợp giữa Mặt trận và các tổ chức thành viên trong quá
trình xây dựng, củng cố kiện toàn tổ chức hoà giải và thuờng xuyên tổ chức các
lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, hướng dẫn nghiệp vụ cho đội ngũ hòa giải viên
cơ sở. Bên cạnh đó, sự nỗ lực, cố gắng của cán bộ tư pháp xã, phường, đặc biệt
là đông đảo lực lượng hoà giải viên với tinh thần tự nguyện, không vì lợi ích
cá nhân, tích cực, chủ động đã tạo nên thành công chung cho công tác hòa giải ở
cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Có thể nói, 5 năm qua, công tác hòa
giải cơ sở trên địa bàn tỉnh đã nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của các cấp, các
ngành và sự nhiệt huyết, cống hiến của đông đảo đội ngũ hòa giải viên cơ sở.
Những mâu thuẫn nhỏ, những khúc mắc trong quan hệ gia đình, làng xóm đã được
các hòa giải viên hóa giải, đem lại cuộc sống bình yên, ổn định và phát triển
hơn. Công tác hòa giải cơ sở đã thực sự trở thành hoạt động gắn liền với đời
sống sinh hoạt của cộng đồng dân cư ở các thôn, làng, khu phố, góp phần đem lại
đời sống ấm no, hạnh phúc cho người dân.
Trong công tác quản lý
nhà nước về hòa giải ở cơ sở, các cấp, các ngành đã triển khai thực hiện khá
đồng bộ, từ khâu ban hành kế hoạch, văn bản chỉ đạo điều hành, hướng dẫn đến tổ
chức thực hiện các công việc cụ thể. Thời gian qua công tác sơ kết, tổng kết,
khen thưởng trong công tác hòa giải chưa được thực hiện thường xuyên. Hòa giải
viên chủ yếu làm việc kiêm nhiệm trên tinh thần tự nguyện, vì vậy việc khen
thưởng đối với những người làm tốt công tác này là rất cần thiết để động viên,
khích lệ kịp thời.