Làm gì để kiểm soát giá thức ăn chăn nuôi?

Thức ăn chăn nuôi (TACN) vừa bước vào đợt tăng giá mới đang làm cho người chăn nuôi vất vả với bài toán lợi nhuận. Chưa bao giờ vấn đề ổn định giá TACN giúp bình ổn giá gia súc, gia cầm trên thị trường và giúp nhà nông bớt khó khăn lại được đặt ra bức xúc như hiện nay.

5 tháng, 7 lần tăng giá

Những ngày cuối tháng 5, người chăn nuôi lại tiếp tục choáng váng với đợt tăng giá TACN mới. Thông báo mới nhất từ các đại gia trong ngành sản xuất TACN như: Proconco, Cargill, CP… giá các loại sản phẩm sẽ tăng thêm, với mức dao động từ 150 – 250 đồng/kg và đây là lần tăng giá thứ 7 kể từ đầu năm đến nay. Như vậy, với đợt tăng mới nhất này, giá TACN đã được đẩy lên mức cao ngất ngưỡng, khoảng 10.000 – 12.000 đồng/kg tùy loại, tăng hơn 30% so với cùng kỳ. Riêng các thương hiệu Dr Dupak, Dachai... giành cho cút, gà, heo… đang được người chăn nuôi ưa chuộng trên thị trường hiện nay, sau một thời gian kiềm giá cũng đã bắt đầu tăng.

Giá thức ăn chăn nuôi tăng, người chăn nuôi chim cút ở Phú Yên đã khó càng khó hơn.

Anh Lê Văn Hải, một nông dân nuôi cá tra ở huyện Cai Lậy (Tiền Giang) than thở: “Chưa bao giờ giá TACN tăng cao như hiện nay. Tuy có chút lợi thế hơn so với gia súc, gia cầm khi giá thủy sản, đặc biệt là cá tra đang cao, nhưng với tình hình giá thức ăn cứ tăng vùn vụt thì nhà nông chúng tôi cũng chẳng có lời là bao. Giá cá đang cao nhưng rất bấp bênh, trong khi giá TACN thì tăng và ít bao giờ giảm đang làm cho chúng tôi ngại ngần trong việc phát triển ao nuôi, chuồng trại”. Chiếm tới 75% giá thành của nguồn thực phẩm, theo các chuyên gia trong ngành, giá TACN quyết định đầu ra của vật nuôi cũng như lợi nhuận của nhà nông. Qua khảo sát cho thấy, hiện giá thịt lợn dao động từ 4.500.000 - 4.800.000 đồng/ tạ, đây là mức kỷ lục, nhưng thực tế số lượng đàn lợn không tăng mà còn giảm nhiều vì thực tế không ít hộ dân vẫn đang e ngại không dám nuôi do giá TACN quá cao.

Là địa phương trọng điểm về chăn nuôi cút của tỉnh Phú Yên, xã Hòa Hiệp Bắc thuộc huyện Đông Hòa có gần 200 hộ chuyên nuôi chim cút gia công. Hiện nhiều hộ đang lo ngay ngáy vì giá TACN vẫn chưa có dấu hiệu ngừng “nhảy múa”. Anh Đặng Ngọc Hoàng cho hay: “Đã quen với việc nuôi chim cút nên bây giờ tôi rất khó chuyển sang mô hình làm ăn khác. Mặc dù tôi và các hộ dân khác đã quan tâm nhiều hơn đến chất lượng con giống, an toàn vệ sinh chuồng trại… nhưng nếu giá TACN cứ tăng liên tục như thế này chắc tôi phải đóng trại chuyển sang ngành nghề khác”.

Khó kiểm soát giá

Theo Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi, Việt Nam đang phải nhập khẩu từ 20 - 25% nguyên liệu giàu năng lượng, 65 - 70% nguyên liệu giàu đạm và 85 - 90% thức ăn bổ sung để sản xuất các loại TACN. Cụ thể, hiện các doanh nghiệp đang phải nhập khẩu tới 80% nguyên liệu, trong đó đậu tương, khô dầu nhập 90 - 95%; chất khoáng, vitamin, tạo mùi nhập 100%; ngô hơn 50%... Ngay đầu năm 2011, nguồn cung nguyên liệu khan hiếm trong khi nhu cầu tăng vọt đã đẩy giá nhập khẩu tăng chóng mặt. “Dự kiến năm 2011, Việt Nam phải nhập khẩu 8,5 - 9 triệu tấn nguyên liệu, mất 3,2 - 3,4 tỷ USD cho 241 nhà máy thức ăn chăn nuôi trên cả nước, trong đó vẫn tập trung ở các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài”, ông Lê Bá Lịch – Chủ tịch Hiệp hội Thức ăn chăn nuôi cho biết.

Theo khảo sát của ngành nông nghiệp, hiện thị trường TACN với gần 95% tập trung vào các doanh nghiệp tư nhân hoặc 100% vốn đầu tư nước ngoài. Do lợi nhuận trong kinh doanh, các doanh nghiệp phải cân đối giữa giá nguyên liệu đầu vào và đầu ra thành phẩm nên việc can thiệp bắt buộc họ giảm giá bán là điều khó. Quy luật trong sản xuất kinh doanh, khi giá thành tăng thì buộc phải tăng giá bán ra thị trường. Tuy nhiên theo ông Lịch, nếu giá TACN cứ tăng mãi thì người chăn nuôi sẽ không thể nuôi nữa, từ đó ảnh hưởng dây chuyền đến sản xuất của các doanh nghiệp và thị trường thịt gia súc, gia cầm.

Cấp bách bình ổn giá

Tuy nhiên thị phần TACN hầu hết nằm trong tay các doanh nghiệp nước ngoài, trong đó tập trung ở các doanh nghiệp như: Cargill, CP, ANT… Các doanh nghiệp trên đã bỏ vốn đầu tư xây dựng nhà máy, chủ động nhập khẩu hầu hết các nguyên liệu đầu vào để sản xuất và cung cấp TACN. “Chính sự độc tôn sản phẩm của các doanh nghiệp nước ngoài hoặc liên doanh, cộng với sự thiếu vắng sản phẩm của những đơn vị trong nước đã khiến thị trường ít có tính cạnh tranh và giá cả do một nhóm nhỏ doanh nghiệp quyết định”, ông Trần Nguyễn Hồ - chủ một trang trại nuôi gia cầm tại huyện Châu Thành, Tiền Giang, nhận xét.

Chưa bao giờ việc hạn chế tác động quay vòng giá đẩy giá, kiểm soát chi phí đầu vào, hạn chế sự tăng giá bất hợp lý lại được đặt ra bức thiết như hiện nay. Tại thời điểm này, giá nhiều mặt hàng nguyên liệu TACN đã giảm, nhưng giá thành phẩm vẫn chưa hạ nhiệt tương ứng, mà vẫn tăng giá. Theo ông Lịch, trong trường hợp này, các ngành như tài chính, nông nghiệp… cần vào cuộc để kiểm tra các yếu tố cấu thành giá, có biện pháp điều chỉnh, xử lý kịp thời. “Trong lúc chờ đợi chính bản thân doanh nghiệp chế biến TACN tự giác thực hiện bình ổn giá, thì các ngành chức năng cần có những biện pháp căn cơ, chiến lược thực hiện bằng được việc bình ổn giá. Vì đây là việc làm đúng đắn, không chỉ bảo vệ quyền lợi cho nông dân mà còn giúp môi trường kinh doanh TACN của Việt Nam phát triển bền vững”- ông Lịch cho biết.

Bài và ảnh:Lê Nghĩa

Theo nhận định của các chuyên gia trong ngành, từ tháng 6/2011 cho đến cuối năm, giá nguyên liệu và thức ăn sẽ có chiều hướng giảm dần. Nguyên nhân do tình hình thế giới đang dần ổn định trở lại, giá dầu và nguyên liệu toàn cầu cũng giảm “sốt”, sản lượng một số nguyên liệu trong nước như bắp, khoai mỳ được dự báo sẽ tăng so với năm ngoái, tỷ giá VNĐ/USD cũng đi dần vào ổn định và những biện pháp khống chế lạm phát của nhà nước sẽ đem lại kết quả khả quan ban đầu… Vì thế, giá cả TACN sẽ khó có những đột biến mới về giá và sẽ có xu hướng chững lại hoặc giảm nhẹ. Nhìn xa hơn, nếu không có những diễn biến phức tạp và khó khăn đến từ dịch bệnh, tình hình chăn nuôi năm 2012 sẽ thuận lợi hơn nhiều.

Ý kiến

Ông Allen Chang – PTGĐ Tập đoàn ANT: Sẵn sàng hỗ trợ người chăn nuôi Trong tình hình giá TACN liên tục tăng như hiện nay, để hỗ trợ bà con, chúng tôi đang triển khai các giải pháp cụ thể như: Luôn duy trì giá cả hợp lý và thấp hơn giá của các công ty khác có mặt trên thị trường, bán trả chậm cho các khách hàng khó khăn về vốn hoặc có uy tín hỗ trợ trang thiết bị, con giống, xây dựng lực lượng thương mại và kỹ thuật chuyên nghiệp hơn 200 người sẵn sàng nhiệt tình hỗ trợ người chăn nuôi về kỹ thuật chăm sóc, khám chữa bệnh.

Anh Dương Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Bình Minh: Cơ chế chính sách của chúng ta còn nhiều bất cập Là doanh nghiệp chuyên cung cấp lượng lớn gà giống, gà thịt trong và ngoài tỉnh Đồng Nai vấn đề chúng tôi luôn quan tâm là giá cả và chất lượng TACN. Theo tôi, hiện cơ chế chính sách quản lý của chúng ta đang có nhiều bất cập đối với các doanh nghiệp kinh doanh TACN cũng như việc quản lý thị trường giá cả TACN. Tôi hy vọng thời gian tới các ngành chức năng cần ngồi lại với các doanh nghiệp sản xuất TACN nhằm có giải pháp cụ thể góp phần bình ổn giá, đảm bảo lợi ích hài hòa giữa các bên, đặc biệt các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ.

Chia sẻ: