Theo ông Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) chỉ cần phát hiện 1 ca bại liệt là ngành y tế sẽ công bố dịch trong cả nước để áp dụng các biện pháp ngăn chặn dịch lây lan trong cộng đồng. Bởi lẽ, bại liệt là căn bệnh nguy hiểm, có khả năng lây lan nhanh; hiện nay, Tổ chức Y tế thế giới đang triển khai và giám sát rất chặt chẽ dịch bệnh này.
Cũng theo ông Trần Đắc Phu, tại Việt Nam, bệnh bại liệt đã được công nhận loại trừ vào năm 2000. Cho đến nay cũng không ghi nhận trường hợp nhiễm vi rút bại liệt hoang dại. Để duy trì thành quả trên, vắc xin phòng chống bệnh bại liệt vẫn đang được sử dụng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.
Trước tình hình lan truyền vi rút bại liệt hoang dại giữa các quốc gia (Afghanistan, Cameroon, Guinea, Ethiopia, Israel, Nigeria, Pakistan, Somalia, Iraq và Syria) diễn biến phức tạp và trong bối cảnh toàn cầu hóa, giao lưu, buôn bán giữa Việt Nam và các nước trên thế giới gia tăng, Bộ Y tế đã chỉ đạo quyết liệt các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, trung tâm y tế dự phòng và các cơ quan liên quan giám sát chặt chẽ sự xâm nhập của vi rút hoang dại vào Việt Nam (nếu có) để kịp thời ứng phó. Đồng thời duy trì việc tổ chức cho trẻ em uống vắc xin phòng bệnh bại liệt đạt tỷ lệ cao để bảo vệ thành quả thanh toán bệnh bại liệt tại Việt Nam.
“Vắc xin là một công cụ hiệu quả để phòng chống bệnh bại liệt. Tỷ lệ sử dụng vắc xin bại liệt (đường uống) ở Việt Nam hiện vẫn đạt trên 90%”, ông Trần Đắc Phu khẳng định.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, trong trường hợp các nước trước đó không có ca bệnh nhưng nay lại phát hiện trường hợp nhiễm vi rút bại liệt hoang dại cần thực hiện ngay những khuyến cáo như sau:
- Thông báo chính thức về tình hình dịch bệnh. Việc ngăn chặn sự lây truyền vi rút bại liệt hoang dại là một vấn đề cấp thiết đối với sức khỏe cộng đồng của quốc gia.
- Khuyến khích người dân và du khách lưu trú dài ngày dùng một liều vắc xin OPV hoặc IPV trong vòng 4 tuần đến 12 tháng trước khi đi ra nước ngoài; Đối với nhưng người phải đi nước ngoài ngay (trong vòng 4 tuần) nên sử dụng một liều vắc xin bại liệt ít nhất ngay tại thời điểm khởi hành.
- Đảm bảo rằng du khách được cấp giấy chứng nhận tiêm chủng quốc tế phòng bệnh bại liệt.
- Tiếp tục duy trì các biện pháp trên cho đến khi các tiêu chí sau được đáp ứng: Ít nhất 6 tháng qua không phát hiện trường hợp lây truyền mới trong nước. Có tài liệu chứng minh việc thực hiện đầy đủ các hoạt động thanh toán bệnh bại liệt. Trong trường hợp thiếu các tài liệu chứng minh việc thanh toán bệnh bại liệt, cần duy trì thực hiện các biện pháp trên ít nhất 12 tháng cho đến khi không ghi nhận việc lan truyền mới sang quốc gia khác.
Để chủ động phòng bệnh bại liệt, người dân cần chú trọng tuân thủ các nguyên tắc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Đây là bệnh do vi rút Polio thâm nhập qua đường ruột gây lên; vi rút này sống dai ở môi trường bên ngoài. Trong phân, chúng sống được vài ba tháng ở nhiệt độ 0 - 40 độ C; trong nước, ở nhiệt độ thường, chúng sống được 2 tuần từ phân ô nhiễm vào nguồn nước, thực phẩm rồi vào lây sang người qua đường ruột. Nguồn truyền bệnh thường là bệnh nhân và những người lành mang vi rút bại liệt Polio, họ đào thải rất nhiều vi rút bại liệt theo phân làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm.
Bên cạnh đó, người dân cũng cần chủ động sử dụng vắc xin bại liệt đúng theo khuyến cáo của Bộ Y tế, đây là biện pháp tối ưu tạo nền tảng miễn dịch lâu bền trong cộng đồng, góp phần quan trọng trong công tác thanh toán căn bệnh khá nguy hiểm, có thể khiến bệnh nhân liệt tủy sống, liệt hành tủy dẫn đến suy hô hấp và tử vong.
Phương Liên