Nguyên nhân của các vụ tai nạn được xác định chủ yếu là do người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ không chú ý quan sát, không chấp hành các quy định của pháp luật về an toàn giao thông đường sắt khi đi qua các vị trí giao cắt giữa đường sắt – đường bộ.
Thống kê của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR - Bộ GTVT), tháng 7/2019, cả nước đã xảy ra 27 vụ tai nạn đường sắt, tăng 12,5%, làm chết 17 người, tăng 21,4% và làm bị thương 23 người, tăng 76,9%, so với cùng kỳ nước trước.
Hiện trường một vụ tai nạn đường sắt qua đường ngang. Ảnh: TTXVN
Điển hình như vụ tai nạn ngày 9/7, Tàu SE1 lúc 6 giờ 54 phút đến Km 900+360 (đường ngang biển báo) khu gian Núi Thành - Trị Bình (huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) đã va vào xe ô tô taxi 4 chỗ của hãng Mai Linh BKS 76A - 037.91 vượt qua đường sắt, làm chết 2 người và 2 người bị thương, ô tô bị hỏng, gây ùn tắc và chậm tàu gần 30 phút.
Hay vụ ngày 22/7, Tàu 2003 lúc 8 giờ 5 phút đến Km 62+300 (đường ngang biển báo) khu gian Phố Tráng - Kép (huyện Lạng Giang, tỉnh Bắc Giang) đã va vào xe ô tô 7 chỗ BKS quân đội BT - 5487 vượt qua đường sắt, làm bị thương 1 người, xe ô tô bị hỏng, đầu máy bị hỏng nhẹ, gây ùn tắc và chậm tàu gần 2 giờ...
Đặc biệt, ngày 31/7 lúc 8 giờ 42 phút, tàu SE27 máy 713 đến Km 1465+810 qua huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận, tại khu gian Sông Lòng Sông - Sông Mao đã va vào xe ô tô 16 chỗ, BKS 86B - 003.66 vượt qua đường sắt, xe ô tô bị văng vào cột tín hiệu vào ga Sông Lòng Sông. Hậu quả, làm 4 người chết và chậm tàu 45phút.
Qua phân tích cho thấy, từ đầu năm 2019 đến nay, các vụ tai nạn đường sắt xảy ra trên lối đi tự mở và dọc hai bên hành lang đường sắt chiếm 78% số vụ. Các địa phương xảy ra nhiều vụ tai nạn đường sắt (từ 5 vụ trở lên) là: Hà Nội (19 vụ), Khánh Hòa (16 vụ), Hải Dương (10); Bắc Giang, Thanh Hóa (9 vụ), Hà Nam, Nghệ An (8 vụ); Thừa Thiên Huế (7 vụ), Đồng Nai (6 vụ)...
Để hạn chế tai nạn đường sắt tại các vị trí đường ngang biển báo và lối đi tự mở, thời gian qua, VNR đã bố trí trực cảnh giới tại 44 đường ngang có nguy cơ cao về tai nạn trong đợt cao điểm vận tải hè từ ngày 10/6 đến hết ngày 31/7, cảnh giới hàng ngày từ 6 - 21 giờ; công bố lịch trình chạy tàu thường xuyên; thông báo trên bảng thông tin điện tử trên tàu, dưới ga các quy định về đảm bảo an toàn giao thông khi đi qua đường sắt... để người dân nâng cao ý thức, tự giác chấp hành, phòng tránh tai nạn. Tuy nhiên, tình hình tai nạn đường sắt vẫn diễn biến phức tạp, nhất là liên quan đến ý thức người đi đường.
Vì vậy, VNR khuyến cáo người tham gia giao thông: Hãy “dừng lại quan sát trước khi qua đường ngang vì an toàn của bản thân và xã hội”.
VNR cũng đề nghị Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia chỉ đạo các cơ quan liên quan tăng cường tuyên truyền các quy định về đảm bảo an toàn đường sắt, hướng dẫn để người dân tự giác chấp hành các quy định của pháp luật, chủ động phòng tránh tai nạn; đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường công tác kiểm soát, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về đảm bảo trật tự an toàn đường sắt, trong đó có hành vi: Cố tình mở lại lối đi tự mở đã được đóng, nhổ bỏ cọc thu hẹp lối đi tự mở, lấn chiếm hành lang đường sắt, điều khiển phương tiện giao thông đường bộ cố tình vượt qua đường sắt khi cần chắn tự động đã hạ xuống, dàn chắn, cần chắn đã đóng (gây hư hỏng cần chắn tự động, cần chắn, dàn chắn tại các đường ngang)...
Riêng đối với các địa phương có đường sắt đi qua, VNR đề nghị thực hiện nghiêm Nghị định 65/2018/NĐ-CP về hướng dẫn chi tiết thực hiện một số điều của Luật Đường sắt 2017 và “ Quy chế phối hợp”, gắn kết quả thực hiện với trách nhiệm của người đứng đầu chính quyền địa phương.