“Mảng độc đáo”của danh họa
Nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc vừa chính thức giới thiệu với công chúng một bộ sưu tập độc đáo và giá trị của mình trong cuốn sách “Bùi Xuân Phái - ký họa và minh họa”. Cuốn sách giới thiệu hơn 200 bức tranh minh họa và ký họa, mảng tranh riêng độc đáo trong di sản nghệ thuật của họa sỹ Bùi Xuân Phái, một trong bốn danh họa cuối cùng của trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương.
Nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc. |
Trong số các minh họa, ký họa của Bùi Xuân Phái được giới thiệu với công chúng lần này, có hàng trăm bức chân dung và ký họa đời sống. Được mệnh danh là “bậc thầy” về vẽ chân dung, sinh thời, họa sỹ Bùi Xuân Phái đã vẽ rất nhiều chân dung bạn bè, gia đình, người thân và chân dung tự họa chính mình qua các thời kỳ. Một trong những người xuất hiện nhiều trong ký họa của Bùi Xuân Phái là nhà sưu tập tranh Nguyễn Bá Đạm, một người bạn của ông. Đó còn là chân dung của nhà sưu tập Việt Chiến, người có nhiều quan hệ thân thiết với Bùi Xuân Phái ngay từ những ngày đầu hòa bình. Đó cũng là những bức ký họa về nhà nhiếp ảnh Trần Văn Lưu, nhà thơ Vũ Đình Liên, ông Lê Chính. Đây là những người bạn thân của họa sỹ Bùi Xuân Phái trong nhóm 4 người Phái, Lưu, Chính, Liên. Trong số các ký họa chân dung của nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc, có nhiều người nổi tiếng như ông Đức Minh - Bùi Đình Thản, nhà kinh doanh nổi tiếng thời Pháp thuộc, nhà văn Nguyễn Tuân, họa sỹ Nguyễn Sáng, nhà thơ Đoàn Phú Tứ, nhà soạn kịch, nhà thơ Lưu Quang Vũ, nhà thơ Xuân Quỳnh, nhạc sỹ Tạ Tấn… Các bức chân dung của ông có nét vẽ giản dị, phóng khoáng, nhưng giàu truyền cảm.
Đặc biệt, trong sưu tập của ông Mạnh Phúc, có hai cuốn ký họa và minh họa của Bùi Xuân Phái dành tặng nhà sưu tập Tô Ninh và Việt Chiến. Hai cuốn sổ này có nhiều thủ bút của họa sỹ Bùi Xuân Phái, được dán nghiêm chỉnh như một sổ tranh nhỏ. Cuốn số của ông Tô Ninh có nhiều loại khác nhau, còn cuốn sổ của ông Việt Chiến chủ yếu là những ký họa trong chuyến đi thực tế ở Thanh Hóa, năm 1965. Sau này, hai ông Tô Ninh và Nguyễn Việt Chiến đã nhượng lại cho nhà sưu tập Nguyễn Việt Chiến.
Một bức minh họa trong bộ sưu tập của Nguyễn Mạnh Phúc. |
Bên cạnh những chân dung và ký họa đời sống, Bùi Xuân Phái còn vẽ nhiều minh họa báo chí. Phần lớn đây là các tranh vẽ trên giấy, trên mảnh bìa, trên bao thuốc lá… có thể gọi là các tranh mini, khuôn khổ nhỏ. Hầu hết các minh họa và phác thảo minh họa của Bùi Xuân Phái trong sưu tập của ông Nguyễn Mạnh Phúc chủ yếu dành cho báo Văn nghệ, chỉ có một số ít minh họa được ông vẽ cho báo Độc Lập, báo Phụ nữ và báo Lao Động.
Bên cạnh đó, còn có nhiều vi nhét (những tấm hình vẽ đơn giản, rất nhỏ ở các mục báo, hoặc cố định theo yêu cầu chuyên mục của bản báo) của Bùi Xuân Phái cho báo Văn nghệ. Sau này, có rất nhiều bức tranh đã được Bù Xuân Phái vẽ lại từ những vi nhét đó.
Yêu nhau vì nết…
Từ một nhà sưu tập đồ cổ, nhưng vì yêu mỹ thuật, nên nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc đã chuyển sang sưu tầm tranh, tượng. Sưu tập tranh của ông chủ yếu là của những họa sỹ trường Cao đẳng mỹ thuật Đông Dương như Mai Trung Thứ, Đỗ Đình Hiệp, Hoàng Lập Ngôn, Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tư Nghiêm, Nguyễn Sáng, Nguyễn Gia Trí… Từ năm 1990, ông bắt đầu sưu tập tranh của họa sỹ Bùi Xuân Phái.
Chia sẻ về việc dày công sưu tập những ký họa và minh họa của họa sỹ Bùi Xuân Phái, ông Nguyễn Mạnh Phúc tâm sự: “Dân gian có câu: Yêu nhau vì nết - trọng nhau vì tài. Với tôi, Bùi Xuân Phái là một nhân cách lớn, một tài năng lớn. Chính vì vậy mà tôi đã tìm kiếm và sưu tập những tác phẩm của danh họa Bùi Xuân Phái”.
Nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc kể, để có được những bức tranh, những minh họa, ký họa quý giá, ông thường lân la đến gặp bạn bè của họa sỹ Bùi Xuân Phái, tìm hiểu, hỏi mua lại gần hết những tác phẩm của họa sỹ tài ba này. Đa phần các tác phẩm trong sưu tập của ông hiện nay được mua lại từ hai nhà sưu tập nổi tiếng là Tô Ninh và Việt Chiến, bên cạnh đó còn có Nguyễn Bá Đạm, đều là những người bạn thân của họa sỹ Bùi Xuân Phái.
Nói về quyết định giới thiệu một phần bộ sưu tập của mình với độc giả trong dịp này, nhà sưu tập Nguyễn Mạnh Phúc chia sẻ: “Năm nay kỷ niệm 95 năm ngày sinh của họa sỹ Bùi Xuân Phái, với tấm lòng trân trọng một danh họa, nhân tài của đất nước, tôi muốn được giới thiệu với độc giả một mảng nổi trội trong bộ sưu tập Bùi Xuân Phái của tôi. Chính vì vậy, tôi đã mời nhà nghiên cứu, lý luận phê bình Phan Cẩm Thượng chấp bút và hoàn thành cuốn sách, với mong muốn thông qua cuốn sách này, độc giả sẽ nhiều hơn những thông tin về một mảng đề tài giá trị trong cuộc đời sáng tác của Bùi Xuân Phái, để hiểu một cách toàn diện hơn về danh họa tài năng của đất nước”.