Cổng thành phía Nam, Di sản Thành Nhà Hồ có chiều dài 34,850m, sâu 15m và cao 10m, được xây dựng kiểu cuốn vòm với các phiến đá lớn hình chữ nhật bằng phẳng tạo thân cổng, các khối đá có mặt cắt hình múi bưởi tạo vòm cửa. Đây là một trong những điểm thu hút khách tham quan du lịch mỗi khi đến với Di sản Văn hóa thế giới Thành nhà Hồ.
Trải qua thời gian hơn 600 năm, dưới tác động của thiên nhiên, con người, cổng thành phía Nam, đặc biệt là mái vòm bên trái (phía Tây) có cấu trúc nguyên gốc quan trọng nhất trong quần thể khu di sản và là nơi bị hư hại nhiều nhất, có khối đá nứt vỡ, tụt xuống tạo thành khe hở khoảng 5cm. Các phần kiến trúc khác như vọng lâu, các cánh cổng cũng bị sụt vỡ các khối đá tạo vòm. Hiện trạng này đã xảy ra nhiều năm nay. Trước sự xuống cấp của di sản văn hóa thế giới này, năm 2018, Quỹ Bảo tồn văn hóa của Đại sứ Mỹ đã tài trợ 92.500 USD để thực hiện dự án tu sửa và bảo tồn cổng thành phía Nam Thành nhà Hồ.
Theo đó, dự án tu sửa mái vòm và bảo tồn cổng thành phía Nam Thành nhà Hồ được tiến hành với 4 mục tiêu chính: Tu sửa cấp thiết, bảo tồn cấu trúc mái vòm cổng thành phía Nam; loại bỏ sự xâm hại, tác động của các loài thực vật, rêu mốc, địa y, muối lên tường cổng Thành, đảm bảo tính toàn vẹn, mỹ quan của di sản; nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý di sản và người dân trong vùng bảo tồn di sản; phát huy giá trị di sản vì cổng chính của thành là điểm dừng chân đầu tiên của du khách.
Thực hiện dự án, các chuyên gia khảo cổ học, chuyên gia tu bổ di tích, kiến trúc cảnh quan trong và ngoài nước đã hoàn thành việc tu sửa mái vòm và bảo tồn cổng Nam Thành nhà Hồ. Viên đá sụt vỡ ở vòm cổng thành phía Nam đã được cố định về vị trí cũ, đảm bảo an toàn, thẩm mỹ. Kịp thời khắc phục, ngăn chặn tình trạng xuống cấp, sụt lở mái vòm tại vị trí trên, ổn định kết cấu mái vòm, bảo đảm an toàn cho khách tham quan; loại bỏ sự xâm hại, tác động của các loài thực vật, rêu mốc, địa y, muối lên tường cổng thành phía Nam của Thành nhà Hồ, bảo đảm tính toàn vẹn, mỹ quan và phát huy giá trị của Di sản thế giới.
Phát biểu tại buổi lễ, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink bày tỏ ấn tượng về giá trị lịch sử văn hóa, kiến trúc độc đáo của Di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ, đồng thời khẳng định việc Quỹ Bảo tồn văn hóa - Đại sứ Hoa Kỳ tài trợ dự án tu sửa mái vòm và bảo tồn cổng thành phía Nam Thành nhà Hồ không chỉ gìn giữ giá trị văn hóa lịch sử Việt Nam và thế giới, mà còn góp phần thúc đẩy thêm tình hữu nghị giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong 25 năm qua.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đức Quyền đã gửi lời cám ơn Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam và Quỹ Bảo tồn văn hóa của Đại sứ Hoa Kỳ (AFCP) đã tài trợ dự án tu sửa mái vòm và bảo tồn cổng thành phía Nam Thành nhà Hồ. Dự án “Tu sửa cấp thiết mái vòm và bảo tồn cổng thành phía Nam, di sản Thành Nhà Hồ, tỉnh Thanh Hóa” được thực hiện là minh chứng rõ ràng về tầm quan trọng, cấp thiết của dự án, cũng như thể hiện sự quan tâm đặc biệt từ Đại sứ quán Hoa Kỳ đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản thế giới Thành nhà Hồ. Tỉnh Thanh Hóa cam kết sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng trên địa bàn phát huy hiệu quả giá trị di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ, đưa di sản trở thành một trong những điểm du lịch trọng điểm, thu hút khách tham quan trong nước và quốc tế.
Tại buổi lễ, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Daniel Kritenbrink và Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đức Quyền đã cùng các cơ quan hữu quan thực hiện nghi lễ cắt băng khánh thành Dự án tu sửa mái vòm và bảo tồn cổng thành phía Nam Thành nhà Hồ.