Ý nghĩa lâu bền của Đề cương về văn hóa Việt Nam
Tháng 2/1943, Đề cương về văn hóa Việt Nam được Tổng Bí thư Trường Chinh soạn thảo và thông qua tại Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng ở Võng La (Đông Anh, Phúc Yên, nay là Hà Nội). Sau 80 năm, những tư tưởng của Đề cương về văn hóa Việt Nam vẫn còn nguyên giá trị, góp phần định hướng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước trong quá trình hội nhập quốc tế.
Thứ trưởng Bộ VH,TT&DL Tạ Quang Đông phát biểu tại sự kiện họp báo tuyên truyền các sự kiện, hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam.
Nhằm tiếp tục phát huy giá trị lịch sử, giá trị thực tiễn to lớn của Đề cương về văn hóa Việt Nam, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc ngày 24/11/2021, Ban Cán sự đảng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xây dựng và trình Ban Bí thư xem xét, phê duyệt Đề án tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023).
Thông qua các hoạt động kỷ niệm, giúp toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, đặc biệt là những người làm công tác văn hóa, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ cả nước thấm nhuần ý nghĩa lịch sử, ý nghĩa thời đại, những giá trị to lớn, sự trường tồn và tầm ảnh hưởng của Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943. Đồng thời, khẳng định tầm nhìn của Đảng về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Đề án được ban hành tạo sự thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức các hoạt động kỷ niệm từ Trung ương đến địa phương; phát huy vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị - xã hội nhằm tuyên truyền sâu rộng giá trị lịch sử, thực tiễn của Đề cương về văn hóa Việt Nam, các Nghị quyết của Đảng về phát triển văn hóa; nêu cao truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng của dân tộc; giáo dục tư tưởng chính trị, lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn dân tộc; khẳng định sự kiên định con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta lựa chọn; khắc sâu đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc với các bậc tiền nhân, danh nhân đã có công dựng nước và giữ nước.
Việc vận dụng, tiếp thu và bổ sung, hoàn thiện những quan điểm, chủ trương của Đảng ta về văn hóa trong Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 được thể hiện trong các văn kiện của Đảng qua các thời kỳ; những thành tựu mà văn hóa Việt Nam đã đạt được dưới ánh sáng của bản Đề cương và đường lối văn hóa của Đảng. Đặc biệt, một nền văn học nghệ thuật mới đã hình thành trong khói lửa của hai cuộc kháng chiến hào hùng của dân tộc chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, tạo nên nhiều tác phẩm có giá trị, phản ánh một giai đoạn rực rỡ và vẻ vang của dân tộc.
Cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng về lĩnh vực văn hóa, Kết luận số 76-KL/TW ngày 4/6/2020 của Bộ Chính trị, Kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 2021 và các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về văn hóa.
Tiếp tục nghiên cứu, khẳng định và tuyên truyền sâu rộng về ý nghĩa lịch sử, giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc, lâu bền của Đề cương về văn hóa Việt Nam; tổng kết, đánh giá quá trình kế thừa, vận dụng và phát triển những nội dung cốt lõi của văn kiện.
Sau 80 năm, những tư tưởng của Đề cương văn hóa vẫn còn nguyên giá trị, góp phần định hướng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước trong quá trình hội nhập quốc tế.
Theo đó, đề án tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) đã được Ban Cán sự Đảng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) nhằm tiếp tục phát huy giá trị lịch sử, giá trị thực tiễn to lớn của Đề cương về văn hóa Việt Nam, đồng thời triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và ý kiến kết luận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc.
Từ các hoạt động kỷ niệm, toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta, đặc biệt là những người làm công tác văn hóa, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ cả nước thấm nhuần ý nghĩa lịch sử, ý nghĩa thời đại, những giá trị to lớn, sự trường tồn và tầm ảnh hưởng của Đề cương về văn hóa Việt Nam năm 1943 trong thời gian 80 năm qua. Khẳng định tầm nhìn xa, trông rộng của Đảng ta về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Đây là văn kiện có giá trị lịch sử vô cùng to lớn và sâu sắc của Đảng, được coi là Tuyên ngôn của Đảng về một nền văn hóa dân tộc, khoa học, đại chúng.
Hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam cũng được đánh giá là sẽ tạo sự thống nhất trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức các hoạt động kỷ niệm; phát huy vai trò, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị - xã hội nhằm tuyên truyền sâu rộng giá trị lịch sử, thực tiễn của Đề cương về văn hóa Việt Nam và các Nghị quyết của Đảng về phát triển văn hóa; nêu cao truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng của dân tộc; giáo dục tư tưởng chính trị, lòng yêu nước, niềm tự hào, tự tôn dân tộc; khẳng định sự kiên định con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta lựa chọn; khắc sâu đạo lý "uống nước nhớ nguồn", lòng biết ơn sâu sắc với các bậc tiền nhân, danh nhân đã có công dựng nước và giữ nước.
Đa dạng các hoạt động chất lượng và chiều sâu
Một trong những hoạt động quan trọng nhất trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm là Hội thảo khoa học cấp quốc gia “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển”. Hội thảo do Bộ VH,TT&DL, Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia với chủ đề “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (1943 - 2023) - Khởi nguồn và động lực phát triển”. Hội thảo diễn ra ngày 27/2 tại Trung tâm Hội nghị quốc tế (số 11 Lê Hồng Phong, Ba Đình, Hà Nội) dưới hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến 63 tỉnh, thành phố.
Hội thảo nhằm cung cấp cho các nhà quản lý, các nhà khoa học, những người thực hành văn hóa nghệ thuật và các tầng lớp nhân dân những hiểu biết về ý nghĩa lịch sử, ý nghĩa thời đại, những giá trị to lớn và tầm ảnh hưởng của Đề cương về văn hóa Việt Nam trong 80 năm qua.
Huy động sự tham gia của các cơ quan tham mưu, quản lý văn hóa và các nhà nghiên cứu văn hóa, các trí thức, văn nghệ sĩ, những người thực hành văn hóa trong cả nước nhằm làm rõ các giá trị của Đề cương về văn hóa Việt Nam; quá trình vận dụng, phát huy giá trị của Đề cương về văn hóa Việt Nam đối với sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa, con người hiện nay và trong tiến trình lịch sử; những thành tựu mà văn hóa Việt Nam đã đạt được dưới ánh sáng của bản Đề cương và đường lối văn hóa của Đảng.
Làm rõ các vấn đề cần bổ sung, hoàn thiện trong quá trình vận dụng giá trị của Đề cương trong thực tiễn xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát huy hiệu quả giá trị của văn kiện này vì mục tiêu phát triển văn hóa, con người đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
Hội thảo gồm 02 phiên: (Phiên 1) Giá trị lý luận và thực tiễn của Đề cương về văn hóa Việt Nam; (Phiên 2) Văn hóa, con người Việt Nam - Nền tảng tinh thần, động lực phát triển đất nước trong giai đoạn mới.
Dự kiến có 300 đại biểu tham dự trực tiếp, hội thảo có sự có mặt của các lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo Bộ VH,TT&DL, các Ban, Bộ, ngành, đoàn thể; đại diện lãnh đạo 63 tỉnh, thành; các Viện Nghiên cứu, cơ sở đào tạo; các chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học; đại diện các cơ quan báo chí, truyền thông... Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội sẽ truyền hình trực tiếp phiên Khai mạc của hội thảo. Báo điện tử Tổ quốc sẽ phát trực tiếp toàn bộ chương trình hội thảo.
Ngay sau hội thảo, ngày 28/2 sẽ tiếp tục diễn ra Lễ kỷ niệm và Chương trình nghệ thuật đặc biệt kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam tại Nhà hát Lớn Hà Nội với chủ đề: “Đề cương Văn hóa Việt Nam - Những dấu ấn Lịch sử”. Chương trình sẽ được phát sóng trực tiếp trên sóng VTV1 - Đài Truyền hình Việt Nam.
Song song với các hoạt động hội thảo, lễ kỷ niệm sẽ là các hoạt động văn hóa nhiều ý nghĩa. Trong đó, bộ phim tài liệu 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam (dự kiến phát sóng vào 20 giờ 30 phút ngày 27/2 trên kênh VTV1 - Đài Truyền hình Việt Nam). Phim dự kiến thời lượng trên 40 phút. Với khối lượng hình ảnh, tư liệu đồ sộ, những thước phim sẽ chuyển tải thông điệp ý nghĩa, tập trung làm rõ bối cảnh ra đời, ý nghĩa lịch sử và giá trị lý luận, thực tiễn của Đề cương về văn hóa Việt Nam cùng quá trình vận dụng, phát triển những tư tưởng cốt lõi của bản Đề cương lịch sử trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, nhằm xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước.
Tuần phim kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam diễn ra từ ngày 25/2 đến 3/3 trên phạm vi toàn quốc. Trong đó, lễ khai mạc tuần phim được tổ chức vào 19 giờ ngày 25/2 tại Trung tâm Chiếu phim quốc gia (số 87 Láng Hạ, quận Ba Đình, Hà Nội).
Một triển lãm ảnh kỷ niệm 80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam góp phần làm phong phú các hoạt động tuyên truyền, giới thiệu về sự kiện 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam cũng sẽ được tổ chức trong hai ngày 27 và 28/2 tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế và Trung tâm Hội nghị Quốc tế. Dự kiến sẽ có khoảng 80 bức ảnh được trưng bày.
Tới nay, các địa phương, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng đã xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện các hoạt động kỷ niệm 80 năm ra đời Đề cương về văn hóa Việt Nam với các hình thức phù hợp, như: tọa đàm, hội thảo khoa học; triển lãm nghệ thuật; nói chuyện chuyên đề; tổ chức thi tìm hiểu Đề cương về văn hóa Việt Nam,... Tất cả đang góp phần lan tỏa sức mạnh “Văn hóa soi đường” nhân kỷ niệm “80 năm Đề cương về văn hóa Việt Nam” trên cả nước.