Trường ca thơ gồm 21 chương và 5 phần bình luận bằng thơ, kể về Chiến dịch Điện Biên từ những ngày đầu, đến lúc kết thúc thắng lợi và cuộc sống hôm nay trên vùng đất thiêng.
Tác phẩm được nhà thơ Hữu Thỉnh khởi bút vào đúng ngày kỷ niệm Chiến thắng Điện Biên Phủ 7/5/2023 và hoàn thành sau gần một năm. Với lời thơ mộc mạc, ý tứ sâu sắc, thể thơ bát ngôn dễ đọc, dễ hiểu, trường ca “Giao hưởng Điện Biên” là một tác phẩm văn học ý nghĩa, hướng đến ngày kỷ niệm trọng đại nhất của đất nước, khơi dậy tình yêu và lòng tự hào dân tộc, biết ơn các thế hệ cha anh đã hy sinh xương máu để giành lại độc lập cho Tổ quốc với thế hệ trẻ hôm nay.
Nhà thơ Hữu Thỉnh chia sẻ, ý định viết về chiến công lịch sử này đến với ông từ những năm đầu thế kỷ XXI, sau khi ông đọc tập hồi ức “Điện Biên Phủ - điểm hẹn lịch sử” của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, do nhà văn Hữu Mai thể hiện. Tác phẩm của Đại tướng đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho ông, sau nhiều năm suy nghĩ, ông quyết định phải viết một tác phẩm về Điện Biên Phủ. Tuy nhiên, vì nhiều lý do nên đến nay ông mới có thời gian hoàn thành tác phẩm.
Nhà thơ Hữu Thỉnh cho biết, trước khi bắt tay vào việc sáng tác trường ca, ông đã nhiều lần lên Điện Biên, đến các địa danh lịch sử, gặp gỡ một số cán bộ, chiến sỹ đã từng tham gia và chiến đấu ở đây, đọc rất nhiều sách báo trong và ngoài nước về võ công oanh liệt của quân, dân ta trong thời đại Hồ Chí Minh. Để tôn trọng tính chân thực lịch sử, trong tập trường ca này, ông đã sử dụng một số chi tiết trong cuốn sách của Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhằm làm tăng thêm tính sử thi của tác phẩm.
Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều chia sẻ, ông đã đọc, vừa lo lắng, hồi hộp, hứng thú để xem Điện Biên Phủ – một chiến dịch, chiến thắng lừng lẫy đã được dựng lại trong thi ca mang vẻ đẹp gì. Tất cả chương hồi, câu chuyện, sự kiện cơ bản ở vùng miền núi Tây Bắc đến các nhân vật đã được nhà thơ Hữu Thỉnh tái hiện sinh động, sâu sắc và kỳ vĩ. Theo ông, 70 năm là một thách thức với một nhà thơ để sáng tạo tác phẩm về một sự kiện lịch sử, nhưng cũng cho nhà thơ Hữu Thỉnh lùi lại khoảng thời gian thật dài, để thấm sâu hơn sự hy sinh lớn lao của quân và dân Việt Nam, sự kiện kỳ vĩ, quan trọng trong công cuộc giải phóng, giành độc lập tự do cho Tổ quốc…
Nhà thơ Hữu Thỉnh, nguyên Chủ tịch Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam, nguyên Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, đã được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học đợt I, năm 2001; Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2012. Trong kho tàng thi ca đồ sộ của nhà thơ Hữu Thỉnh, có nhiều trường ca thơ tạo được ấn tượng sâu sắc cho độc giả như “Đường tới thành phố” (1979), “Trường ca biển” (1994), “Sức bền của đất” (2004), “Trăng Tân Trào” (2016)... Tuy nhiên, “Giao hưởng Điện Biên” là trường ca thơ dài nhất của ông, tác phẩm xứng đáng với tầm vóc của một chiến dịch lịch sử “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu".
Ra mắt đúng dịp kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, “Giao hưởng Điện Biên” thực sự là một hoạt động văn học nghệ thuật vô cùng ý nghĩa, mang lại giá trị về tinh thần cho công chúng, khi tất cả đang hướng về Điện Biên với những cảm xúc thiêng liêng và tự hào.