Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội, hiện nay trên địa bàn thành phố Hà Nội có 251 khu dân cư với 6.744 gia đình nằm trong phạm vi bảo vệ đê điều đang sử dụng 244,04 ha đất. Trong đó 197 khu dân cư với 30.230 hộ dân đang sử dụng 2.854,87 ha đất nằm trong chỉ giới thoát lũ các tuyến sông.
Như vậy, số lượng dân số sống tại các khu dân cư đã tồn tại lâu đời (có khu dân cư tồn tại 300 - 400 năm) nằm trong phạm vi bảo vệ đê điều, trong hành lang thoát lũ dọc các tuyến sông của thành phố hiện nay khoảng 159.744 người, chiếm 2,5% dân số thành phố. Các khu dân cư này đều tồn tại từ trước những năm 1954 và hầu hết đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở.
Theo Nghị định số 113/2007/NĐ-CP, thời gian phải tổ chức di dời công trình, nhà ở trong phạm vi bảo vệ đê tối đa 2 năm, ở bãi sông không phù hợp với quy hoạch tối đa 5 năm, kể từ khi Luật Đê điều có hiệu lực ngày 1/7/2007. Tuy nhiên, Luật Đê điều có hiệu lực đến nay đã hơn 6 năm nhưng việc di dời công trình, nhà ở trong phạm vi bảo vệ đê điều và ở bãi sông tại Hà Nội vẫn chưa thực hiện.
Thành phố đã ban hành “Quy hoạch phòng chống lũ chi tiết của tuyến sông có đê trên địa bàn thành phố Hà Nội” với dự kiến di dời 22.358 hộ dân nằm trong hàng lang thoát lũ và tốn khoản kinh phí khá lớn 73.505 tỷ đồng (khoảng 3,5 tỷ USD theo tính toán năm 2009). Ngoài số tiền rất lớn trong tình hình thành phố đang phải giảm chi nhiều dự án, nếu di dời như vậy sẽ gây xáo trộn về dân sinh, xã hội, phần nào ảnh hưởng đến an ninh chính trị, an toàn trật tự xã hội của Thủ đô.
Mới đây, Hội đồng nhân dân thành phố thông qua quy hoạch đê điều trên địa bàn thành phố đến năm 2030 và tầm nhìn 2050 có ý nghĩa rất lớn đối với người dân cũng như nhà quản lý. Bản quy hoạch đê điều thông qua lần này chính là xây dựng hệ thống đê bối cách đê cũ một khoảng không gian nhất định tùy theo các tuyến đê. Khi hệ thống đê bối được xây dựng thì những người dân sống ngoài đê sẽ nằm trong đê bối. Cùng với đó Hà Nội sẽ đề xuất với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiến hành xây dựng hệ thống đường giao thông cho nhân dân không ảnh hưởng đến hệ thống hành lang thoát lũ của miền Bắc. Bên cạnh đó, bản quy hoạch này giải quyết được hàng vạn hộ dân sẽ được cấp phép xây dựng nhà ở.
Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Hoàng Thanh Vân cho biết, nếu được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt thì ngay đầu năm 2014, Sở sẽ đề xuất các dự án đầu tiên là dự án nâng cấp các tuyến đê chính nằm trong các khu đô thị trung tâm nhằm giải quyết vấn đề ách tắc giao thông hiện nay và dự án xây dựng hệ thống đê bối kéo dài từ Đan Phượng xuống đến Thanh Trì, với phương án đoạn nào bức xúc, đông dân cư thì cắt đoạn làm trước.
P.A