Thoạt nghe những câu chuyện “yêu” sớm của trẻ vị thành niên (10 - 19 tuổi) từ các tư vấn viên của Trung tâm tư vấn và cung ứng dịch vụ, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, hẳn ai đó sẽ bật cười trước sự hiểu biết rất ngô nghê về sức khỏe tình dục của các cháu. Nhưng sau đó, cũng như tôi, các bạn sẽ thấy lo lắng vì với những kiến thức và hành vi quan hệ tình dục như vậy thì cuộc sống mai này của nhiều bạn trẻ, nhất là các em gái rồi sẽ ra sao?
Tại Hà Nội, Trung tâm Phát triển sức khỏe cộng đồng Ánh sáng nhiều năm qua đã tư vấn, cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục cho vị thành niên, thanh niên. Ảnh: Dương Ngọc – TTXVN |
Ths Lê Thị Hương, một trong những cán bộ tư vấn “có nghề” nhất của Trung tâm tư vấn và cung ứng dịch vụ, cho biết: “Trung bình mỗi ngày, chúng tôi nhận được khoảng 60 cuộc điện thoại, trong đó khoảng 30 - 40% là từ các bạn trẻ tuổi vị thành niên (VTN). Các câu hỏi xoay quanh vấn đề như: Biểu hiện tuổi dậy thì, thuốc tránh thai khẩn cấp, mang thai ngoài ý muốn, nạo phá thai…”.
- “Reng, reng, reng”. Câu chuyện giữa tôi và Ths Hương bị ngắt nhịp giữa chừng vì bỗng nhiên có tiếng chuông điện thoại từ đường dây tư vấn. Chỉ thoáng nghe câu hỏi của tư vấn viên Phạm Thị Nguyệt, chúng tôi đã hiểu ngay nội dung cuộc gọi này trùng với đề tài mình đang tìm hiểu.
- ‘Năm nay em 18 tuổi, cách đây 1 tuần em đã có sự gần gũi, không xâm nhập trực tiếp với bạn trai. Sau đó em có mua thuốc tránh thai khẩn cấp về uống nhưng giờ, đến ngày mà vẫn chưa thấy kinh nguyệt. Vì vậy em lo lắng sợ mình có thai ngoài ý muốn đúng không?’, chị Phạm Thị Nguyệt hỏi.
Sau đó, chị Nguyệt tư vấn tiếp: “Dù các em quan hệ tình dục chưa xâm nhập, nhưng nguy cơ có thai vẫn có thể xảy ra. Việc chưa thấy kinh nguyệt có thể do em đã có thai (dù thấp) hoặc cũng có thể do sự lo lắng của em làm cho kinh nguyệt đến chậm hơn. Để biết chắc chắn liệu mình có thai không, em có thể mua que thử thai về thử”. Chị Nguyệt chưa kịp nói hết câu thì tiếng chuông điện thoại ở bàn của Ths Hương lại đổ dồn. Vì vậy, chúng tôi lại ngồi chờ hai tư vấn viên có thâm niên lâu năm nhất trung tâm này khoảng 10 - 15 phút nữa.
Trong lúc đó, điện thoại ở các bàn tư vấn khác liên tục đổ chuông. Nhẩm tính, chỉ trong vòng khoảng một tiếng chúng tôi có mặt, các tư vấn viên đã tư vấn cho khoảng 8 khách hàng, trong đó có tới 4 khách hàng VTN cần tư vấn về nạo phá thai, “yêu” cách nào không “dính” bầu mà không phải dùng “áo mưa” hay sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp liên tục thì liệu tỷ lệ có thai ngoài ý muốn là bao nhiêu phần trăm.
“Một bạn trai vừa hỏi: ‘Tại sao mới quan hệ được có 4 tuần mà BS thông báo cái thai của bạn gái em đã được 6 tuần, liệu cái thai đó có phải của em không?” Dù tôi đã giải thích cặn kẽ, các BS tính tuổi thai từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối chứ không thể tính tuổi thai dựa trên ngày các em quan hệ tình dục. Ấy vậy nhưng bạn trai ấy vẫn không tin”, Ths Hương chia sẻ sau khi tư vấn xong cho một em nam 18 tuổi.
Theo Ths Hương, điều đáng trách là có rất nhiều bạn trai có chung câu hỏi như vậy. Bởi lẽ, do không quan hệ tình dục thường xuyên nên các em đều tính chính xác ngày quan hệ. Vì vậy, khi biết được tuổi thai qua siêu âm, các em thường tính nhẩm để xem có trùng với ngày mà mình quan hệ không? Nếu trùng thì “tác giả” mới là mình, còn nếu không chắc bị bạn gái “bỏ bom”. Do đó, có tới 1/4 bạn trai sau đó kiên quyết: “Cái thai không thể là của em được. Con bé đó dễ lắm nên có thể cái thai đó là của người khác, em phải “chạy” thôi…”.
Còn với các bạn gái, phần lớn chỉ gọi đến nhờ tư vấn sau khi đã có “hậu quả”, tức là nghi ngờ hoặc đã mang thai ngoài ý muốn. Nhưng điểm chung ở cả VTN nam và nữ là các em đều có những kiến thức rất mơ hồ về sức khỏe tình dục, nhất là các biện pháp phòng tránh thai an toàn.
“Đến tận bây giờ, có em còn hỏi: ‘Khi quan hệ, em cho túi ni lông vào “em bé” rồi thì liệu có thai được không?’; hoặc ‘Sau khi “yêu”, bạn gái em làm vệ sinh rất sạch sẽ, chắc là có thể tránh thai bằng kiểu này?’. Đặc biệt, có rất nhiều bạn trẻ coi thuốc tránh thai khẩn cấp là một biện pháp phòng tránh thai tối ưu, uống thuốc tới 5 lần/tháng trong khi hướng dẫn sử dụng là chỉ được uống 2 lần/tháng”, tư vấn viên Phạm Thị Nguyệt cho hay.
Theo các chuyên gia tư vấn, không phải các bạn trẻ không biết về tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp, nhưng các bạn có đời sống tình dục không thường xuyên nên giải pháp tối ưu trước mắt vẫn là biện pháp dùng thuốc tránh thai khẩn cấp, vừa đơn giản, vừa có tác dụng phòng tránh thai mà không làm giảm khoái cảm khi “yêu”. Vì vậy, đa số VTN đều bất chấp hậu quả của việc lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, cứ “yêu” là dùng thuốc vô tội vạ.
Đương nhiên, với những kiến thức về sinh sản, tình dục và kế hoạch hóa gia đình “lơ mơ” như vậy, nên rất nhiều bạn trẻ sau khi quan hệ tình dục đã mang thai ngoài ý muốn. Do vậy, các tư vấn viên của trung tâm tiếp nhận nhiều cuộc điện thoại về vấn đề này.
- “Mới đây, tôi nhận được một cuộc điện thoại từ một bạn gái 19 tuổi. Chưa kịp hỏi gì, bạn ấy đã òa khóc: ‘Em có thai được 6 tháng. Giờ đến kỳ nghỉ hè em phải về quê, em sợ vác cái bụng này về bố mẹ hàng xóm sẽ chê cười. Vậy làm cách nào mà cho em bé ra sớm mà vẫn nuôi được không?’. Nghĩa là bạn ấy muốn đẻ khi thai mới được 6 tháng và chỉ vì một mục đích là giấu bố mẹ về cái thai. Điều này chứng tỏ ngay các bạn là sinh viên cũng rất thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản”, Ths Hương chia sẻ.
Phương Liên
LHQ lo ngại tình trạng mang thai tuổi vị thành niên Nhân Ngày Dân số thế giới, Liên hợp quốc (LHQ) đã nêu bật vấn đề mang thai ở tuổi vị thành niên và kêu gọi chính phủ các nước tạo điều kiện cho những em gái ở lứa tuổi này có những lựa chọn trách nhiệm trong cuộc sống và khơi dậy tiềm năng của họ. Theo Quỹ Dân số LHQ (UNFPA), có khoảng 16 triệu nữ giới dưới 18 tuổi sinh con mỗi năm và khoảng 3,2 triệu cô gái khác cùng trang lứa phải trải qua các biện pháp nạo phá thai không an toàn. Mang thai ở tuổi vị thành niên là vấn đề sức khỏe khi những bà mẹ và trẻ sinh ra có nguy cơ cao mắc các bệnh sau sinh, ảnh hưởng tới tuổi thọ sau này. Đây cũng là vấn đề nhân quyền khi mang thai ở tuổi vị thành niên đồng nghĩa với kết thúc sớm tuổi ấu thơ, mất đi những cơ hội học hành. Trong thông điệp nhân ngày này, Tổng Thư ký LHQ Ban Ki - moon cho rằng vấn đề nhạy cảm nói trên cần thu hút sự chú ý của toàn cầu. Cần giáo dục giới tính toàn diện ở độ tuổi thích hợp nhằm trang bị cho các cô gái kiến thức để tự quyết định thời điểm và mong muốn làm mẹ. Quang Tuyến (P/v TTXVN tại LHQ) |