Đa dạng hóa các hoạt động, tạo môi trường sáng tạo cho thanh niên

Thực hiện Đề án của Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam về tổ chức phong trào thi đua “Đoàn kết sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, hội nhập quốc tế” (phong trào “Đoàn kết sáng tạo”) thời gian qua, với vai trò là tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp Thanh niên các cấp đã phát huy tốt vai trò trong triển khai thực hiện phong trào, mang lại những kết quả tích cực, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ của tổ chức Đoàn, Hội các cấp nói chung và nhiệm vụ chính trị của địa phương nói riêng. 

Cụ thể hóa thành phong trào lớn của nhiệm kỳ

Trong quá trình triển khai thực hiện phong trào, tổ chức Đoàn, Hội các cấp bám sát chỉ đạo của cấp ủy, Mặt trận Tổ quốc các cấp; các kế hoạch, hướng dẫn của cấp trên; phối hợp với các bộ, ngành liên quan tham mưu xây dựng các cơ chế hỗ trợ, thúc đẩy hoạt động sáng tạo của thanh, thiếu nhi; tuyên truyền sâu rộng phong trào “Đoàn kết sáng tạo” đến cán bộ, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân dân; xây dựng, nhân rộng các mô hình, điển hình “Đoàn kết sáng tạo”.

Theo Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn Bùi Quang Huy, Trung ương Đoàn đã cụ thể hóa các giải pháp thực hiện phong trào “Đoàn kết sáng tạo” thông qua các hoạt động trong một trong ba phong trào lớn của nhiệm kỳ 2017 - 2022, đó là phong trào Tuổi trẻ sáng tạo. Việc làm này đã góp phần phát huy sức sáng tạo không ngừng của thanh niên trong học tập, nghiên cứu khoa học; lao động, sản xuất, kinh doanh; công tác, phục vụ nhân dân và trong sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời, Trung ương Đoàn cũng đặt ra những chỉ tiêu riêng về ý tưởng sáng tạo hàng năm; xây dựng, vận hành cổng thông tin ngân hàng ý tưởng sáng tạo của thanh niên; duy trì, phát huy các giải thưởng khuyến khích đoàn viên, thanh niên sáng tạo, đổi mới trên các lĩnh vực khác nhau.

Hàng năm, Ban Chấp hành Trung ương Đoàn ban hành Chương trình công tác Đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi, trong đó cụ thể hóa các giải pháp thực hiện phong trào “Đoàn kết sáng tạo” vào các nội dung thực hiện phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo”, chương trình “Đồng hành với thanh niên trong học tập”, “Đồng hành với thanh niên trong khởi nghiệp, lập nghiệp”; cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”, cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”... và đưa nội dung đánh giá về tính sáng tạo trong tổ chức các hoạt động đoàn vào Bộ tiêu chí đánh giá công tác đoàn và phong trào thanh, thiếu nhi đối với các tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc.

Bên cạnh đó, Ban Bí thư Trung ương Đoàn chỉ đạo sửa đổi, bổ sung thể lệ các giải thưởng của Trung ương Đoàn, trong đó, xác định tiêu chí đổi mới, sáng tạo là một tiêu chí quan trọng để xét trao giải thưởng; nâng cao chất lượng các hoạt động, giải thưởng về sáng tạo của Trung ương Đoàn, Trung ương Hội và Hội đồng Đội Trung ương. Trung ương Đoàn hướng dẫn triển khai thực hiện Cổng thông tin Ngân hàng ý tưởng sáng tạo thanh niên Việt Nam www.ytuongsangtao.net; chỉ đạo quán triệt tăng cường tuyên truyền thực hiện phong trào tới các cấp bộ đoàn, đoàn viên, thanh, thiếu nhi qua các kênh truyền thông của Đoàn, Hội, Đội.

Ban Thường vụ các tỉnh, thành đoàn, đoàn trực thuộc đã cụ thể hóa những nội dung, hướng dẫn của phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo” vào các chương trình liên tịch, phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh và các sở, ban, ngành, đoàn thể phù hợp với điều kiện của từng địa phương, triển khai đồng bộ tới các cơ sở Đoàn, Hội; chú trọng phối hợp với cơ quan thông tấn, báo chí tuyên truyền sâu rộng về các hoạt động tuổi trẻ sáng tạo. Một số đơn vị đã tham mưu xây dựng các cơ chế và quỹ hỗ trợ tài năng trẻ, sáng tạo; hỗ trợ sáng tạo khởi nghiệp; xây dựng các giải thưởng sáng tạo trong thanh, thiếu nhi…

Tổ chức Đoàn, Hội các cấp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, quán triệt về mục đích, ý nghĩa của phong trào đến tất cả cán bộ, đoàn viên, hội viên, nhân dân, qua đó nhận được sự tham gia hưởng ứng nhiệt tình của các tầng lớp thanh niên và nhân dân, có nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trên các lĩnh vực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh. Ngoài ra, tổ chức Đoàn, Hội các cấp thường xuyên phối hợp, tham gia cùng các cơ quan, ban, ngành tại địa phương vận động đoàn viên, hội viên, thanh niên với khả năng sáng tạo đưa ra các sáng kiến, ý tưởng mới, các hoạt động sáng tạo và ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ trên các lĩnh vực.

Phát huy phẩm chất sáng tạo của tuổi trẻ

Triển khai thực hiện phong trào “Đoàn kết sáng tạo”, tổ chức Đoàn các cấp đã nỗ lực đa dạng hóa, nâng cao chất lượng các hoạt động tạo môi trường sáng tạo cho thanh, thiếu nhi.

Theo đó, mô hình câu lạc bộ “Nghiên cứu trẻ”, câu lạc bộ “Sáng tạo trẻ” được triển khai đa dạng, rộng khắp trong các trường đại học, học viện gắn với đối tượng sinh viên, giảng viên trẻ. Trong ba năm qua, các cuộc thi về sáng tạo của thanh, thiếu nhi từ trung ương tới cơ sở có sự phát triển nhanh chóng, đa dạng trong các đối tượng, lĩnh vực. Bên cạnh các hoạt động truyền thống như: “Sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng”, “Tri thức trẻ về giáo dục”..., Trung ương Đoàn đã tổ chức mới nhiều chương trình như: “Ý tưởng khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn”, “Em yêu khoa học - Tài năng công nghệ nhí”, “Vô địch thiết kế đồ họa thế giới”, “Ý tưởng sáng tạo về cải cách hành chính”, “Ý tưởng sinh viên tình nguyện”, “Hành trình thứ hai của lốp xe”... Nhiều tỉnh, thành đoàn và cơ sở đoàn đã tổ chức các cuộc thi “Ý tưởng, dự án sáng tạo khởi nghiệp”, “Ý tưởng đổi mới sáng tạo” tại địa phương.

Thông qua Chương trình Hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp giai đoạn 2016 - 2021, Trung ương Đoàn đã tham gia triển khai thực hiện Đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia”. Qua nửa nhiệm kỳ, đã có gần 1.000 buổi tư vấn hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp được tổ chức với gần 2.000 ý tưởng được hỗ trợ, 2.626 dự án khởi nghiệp sáng tạo của thanh niên được hỗ trợ triển khai thực hiện (vượt 262,6% chỉ tiêu đặt ra của nhiệm kỳ).

Diễn đàn Thanh niên khởi nghiệp với chủ đề “Tìm giải pháp đột phá cho khởi nghiệp sáng tạo Việt Nam”; các Diễn đàn Trí thức trẻ Việt Nam toàn cầu; Cuộc vận động “Mỗi thanh niên một ý tưởng, sáng kiến”; các mô hình “Không gian sáng tạo trẻ”, “Vườn ươm tài năng khoa học công nghệ”, “Không gian làm việc chung”... là những hoạt động nổi bật, tiêu biểu minh chứng cho sức sáng tạo không ngừng của tuổi trẻ Việt Nam cũng như việc tổ chức Đoàn, Hội đã tích cực tạo dựng cơ hội, môi trường cho thanh niên phát huy năng lực, tinh thần cống hiến cho đất nước.

Đặc biệt, trước tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, toàn Đoàn đã kịp thời cập nhật các nội dung mới theo chỉ đạo của Chính phủ và tình hình thực tế, nhanh chóng thích ứng, thực hiện có hiệu quả các hoạt động tham gia phòng, chống dịch COVID-19. Tổng giá trị các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ thanh thiếu nhi và nhân dân bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19 của toàn Đoàn tính từ khi đợt dịch bùng phát lần thứ tư đến nay là hơn 185 tỷ đồng.

Công tác tuyên truyền, nâng cao ý thức, hướng dẫn thanh, thiếu nhi và nhân dân phòng, chống dịch đạt nhiều kết quả nổi bật. Các cấp bộ đoàn đã huy động tối đa các phương tiện thông tin đại chúng để truyền tải đến cộng đồng một cách nhanh chóng, hiệu quả về tình hình dịch bệnh. Từ các phương tiện trực tuyến như báo chí, mạng xã hội đến các phương tiện tuyên truyền truyền thống như loa phát thanh cố định, hệ thống loa kéo di động... đều được đoàn viên, thanh niên tận dụng làm phương tiện tuyên truyền.

Bên cạnh đó, Trung ương Đoàn còn phối hợp tổ chức Chiến dịch truyền thông “#Thank you Vietnam!” để cảm ơn đội ngũ y bác sĩ ở tuyến đầu chống dịch. Tuyến tin bài và minigame “Cùng nói lời cảm ơn với đội ngũ y, bác sĩ chống dịch” đã thu hút hàng triệu lượt tương tác và hơn 7.000 lượt chia sẻ trên mạng xã hội...

Thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, Trung ương Đoàn luôn tích cực tham mưu cơ chế, chính sách thúc đẩy hoạt động sáng tạo trong thanh, thiếu nhi, phối hợp với các bộ, ngành liên quan triển khai các nội dung phối hợp gắn với việc tạo cơ chế thuận lợi cho hoạt động sáng tạo của thanh, thiếu nhi, như: phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai hỗ trợ các mô hình ứng dụng, phát triển khoa học công nghệ trong thanh niên, xây dựng chính sách đãi ngộ tài năng trẻ; phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo triển khai tổ chức các hoạt động hỗ trợ học sinh, sinh viên trong học tập, sáng tạo, nghiên cứu khoa học và hội nhập quốc tế; phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai các chương trình hỗ trợ khởi nghiệp từ chương trình OCOP trong thanh niên, sinh viên giai đoạn 2019 - 2020...

Đồng thời, Trung ương Đoàn đã phối hợp tham mưu xây dựng Luật Thanh niên 2020, trong đó quy định các chính sách của Nhà nước tạo điều kiện thúc đẩy hoạt động sáng tạo trong thanh niên, như những nội dung ở Điều 16 - chính sách về học tập và nghiên cứu khoa học; Điều 18 - chính sách về khởi nghiệp; Điều 24 - chính sách đối với thanh niên có tài năng...

Tổ chức Đoàn xem sáng tạo là một phẩm chất cần phải có của thanh niên, “Ở đâu có thanh niên, ở đó có hoạt động sáng tạo”. Chính vì vậy, sáng tạo trẻ đã trở thành một trong ba phong trào hành động cách mạng của thanh, thiếu nhi cả nước trong nhiệm kỳ 2017 - 2022. Theo Bí thư Thường trực Trung ương Đoàn Bùi Quang Huy, trong thời gian tới, tổ chức Đoàn, Hội sẽ tiếp tục triển khai các nhóm nhiệm vụ, giải pháp đã được xác lập đối với từng đối tượng thanh, thiếu nhi; tăng cường việc giới thiệu, chia sẻ các mô hình, cách làm hay, điển hình trong triển khai phong trào “Tuổi trẻ sáng tạo”; hỗ trợ triển khai và nhân rộng các mô hình hiệu quả; thí điểm và hướng dẫn triển khai nhân rộng mô hình “Vườn ươm khoa học công nghệ”; mô hình “Không gian sáng tạo trẻ” tại các trường đại học, cơ quan, doanh nghiệp, các cung, nhà thiếu nhi…

Cùng với việc xây dựng quy chế Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo”, triển khai Giải thưởng “Tuổi trẻ sáng tạo” toàn quốc hằng năm, Trung ương Đoàn sẽ chỉ đạo nâng cao chất lượng hoạt động Cổng thông tin Ngân hàng ý tưởng sáng tạo thanh niên Việt Nam www.ytuongsangtao.net; đảm bảo chất lượng các ý tưởng, sáng kiến đăng tải; xây dựng các diễn đàn trao đổi các ý tưởng sáng tạo và hỗ trợ các ý tưởng sáng tạo tiêu biểu tại các địa phương trên Cổng thông tin; đảm bảo sự ổn định trong hoạt động của đội ngũ quản trị Cổng thông tin từ trung ương đến địa phương.

Các tỉnh, thành đoàn và đoàn trực thuộc tập trung hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện cuộc vận động “Mỗi thanh niên một ý tưởng, sáng kiến”; thực hiện mô hình “Mỗi cơ sở đoàn một hộp thư sáng kiến” gắn với việc thực hiện chỉ tiêu “Đoàn viên, thanh niên đề xuất 5 triệu ý tưởng sáng kiến”.