Đã nhiều năm nay, người dân và học sinh Trường THCS thị trấn Phú Hòa, Trường PTDT nội trú huyện Chư Păh (Gia Lai) phải sống chung với ô nhiễm không khí và nguồn nước do Nhà máy chế biến cao su Chư Păh, thuộc Công ty THHN MTV Cao su Chư Păh gây ra. Dù tình trạng ô nhiễm này xảy ra đã nhiều năm nhưng chính quyền địa phương và nhà máy vẫn chưa tìm cách khắc phục.
Cô Nguyễn Thị Trang, Tổng phụ trách Đội trường THCS thị trấn Phú Hòa cho biết, 7 năm về đây công tác thì 7 năm phải chịu đựng mùi hôi từ nhà máy chế biến mủ cao su Chư Păh. Hàng ngày, các thầy cô giáo và học sinh phải dạy và học trong tình cảnh hôi thối, rất khó chịu. Lúc trời mưa thì còn đỡ, chứ trời mà hửng nắng là mùi hôi bốc lên nồng nặc, không thể nào chịu được. Để tiếp tục việc dạy và học, các thầy cô, học sinh bắt buộc phải đóng kín tất cả các cửa của phòng học, sau đó bật quạt lên để cho đỡ mùi.
Gần 700 học sinh của trường THCS thị trấn Phú Hòa và trường PTDT nội trú huyện Chư Păh đã phải chịu đựng cảnh này gần chục năm nay. Khổ nhất là các em học sinh học trên tầng 2, do ở cao và đối diện trực tiếp với luồng gió thổi từ nhà máy về phía trường nên bị ảnh hưởng nặng nề bởi mùi hôi của cao su từ nhà máy. Cô Nguyễn Thị Thủy, giáo viên dạy môn hóa học của trường PTDT nội trú chia sẻ, m ùi hôi từ nhà máy chế biến mủ cao su xuất hiện từ nhiều năm nay, nhưng không thấy chính quyền và nhà máy tìm cách khắc phục. Các em học sinh phải sống và học tập trong môi trường ô nhiễm này sẽ rất nguy hiểm, nhất là những em bị bệnh hen suyễn. Không khí ô nhiễm cũng ảnh hưởng rất lớn đến tâm lý các phụ huynh, chẳng ai muốn để con em mình học tập trong môi trường ô nhiễm như vậy. Đã có một học sinh đang học bị ngất xỉu phải gọi điện báo cho gia đình đưa đi cấp cứu tại bệnh viện.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đinh Văn Liễu, Hiệu trưởng trường THCS thị trấn Phú Hòa cho biết, Nhà máy chế biến mủ cao su Chư Păh gây ô nhiễm nguồn không khí, ảnh hưởng đến việc dạy và học, sức khoẻ của cán bộ giáo viên và học sinh trong trường. Việc phải dạy và học trong điều kiện ô nhiễm nặng trong thời gian dài rất nguy hiểm. Không chỉ riêng các em học sinh mà hàng trăm hộ dân thị trấn Phú Hòa cũng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tình trạng ô nhiễm của nhà máy chế biến mủ này. Đề nghị các cấp có thẩm quyền có những biện pháp xử lý triệt để tình trạng trên để đảm bảo sức khỏe cho các thầy cô giáo, học sinh và người dân.
Việc nhà máy chế biến mủ cao su Chư Păh gây ô nhiễm, các cấp có thẩm quyền của UBND huyện Chư Păh đã biết từ lâu. Nhiều phản ánh của người dân và các đơn vị lân cận nhà máy đã gửi lên các cấp có thẩm quyền nhưng đến nay vẫn chưa có biện pháp giải quyết dứt điểm. Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Gia Lai (Sở TN - MT) cũng đã thành lập đoàn kiểm tra và kết luận: Tình trạng gây ô nhiễm của nhà máy chế biến mủ cao su Chư Păh do hệ thống nước thải, hệ thống xả thái chưa đảm bảo và đúng quy định. Sau khi tiến hành kiểm tra, ngày 22/8, Sở TN - MT đã có báo cáo gửi UBND tỉnh và đưa ra các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm của nhà máy. Căn cứ vào báo cáo của Sở TN - MT, UBND tỉnh Gia Lai có công văn số 2799/UBND – CNXD, yêu cầu Sở TN - MT, UBND huyện Chư Păh và Công ty TNHH MTV cao su Chư Păh thực hiện việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống nước xả thải, xử lý mùi hôi của nhà máy để tránh tình trạng gây ô nhiễm về không khí và nguồn nước. Trước khi nhà máy vận hành phải báo cáo để các đơn vị liên quan xem xét, kiểm tra và xác nhận hoàn thành. Y êu cầu của phía chính quyền là vậy nhưng phía nhà máy vẫn không khắc phục tình trạng ô nhiễm, việc xây bể lắng mới cũng chưa hoàn thành. Tuy chưa được phép hoạt động trở lại nhưng nhà máy hoạt động bình thường.
Lý giải về tình trạng trên, bà Trịnh Thị Vân, Phó giám đốc nhà máy cho rằng, mùi hôi này là do đặc thù của cao su. Việc người dân phản ánh, nhà máy có biết. Sau khi có yêu cầu của chính quyền, chúng tôi đã tiến hành xây dựng bể lắng từ 15/4 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thiện. Bà Vân cũng cho biết, nhà máy vẫn đang hoạt động bình thường. Đi một vòng xung quanh hệ thống bể lắng và xả thải của nhà máy, chúng tôi phát hiện toàn bộ 6 bể lắng đều không có nắp đậy. Màu nước thải đen nghịt, cộng với việc không có nắp đậy là một trong những nguyên nhân dẫn đến mùi hôi, gây ô nhiễm. Quan sát bể lắng cuối cùng trong hệ thống xả thải của nhà máy, màu nước rất đục và hôi. Thế nhưng bà Vân cho biết như vậy là đủ tiêu chuẩn cho xả thải.(?)
Người dân hy vọng đến năm 2013, khi nhà máy mới tại xã Ia Phí đi vào hoạt động thì sẽ không còn cảnh phải sống trong môi trường ô nhiễm như thế nhưng trước mắt, để không làm ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người dân nơi đây, các em học sinh và phụ huynh không còn phải lo lắng mỗi khi đến trường, phía chính quyền cũng như nhà máy cần phải sớm có biện khắc phục tình trạng trên./.
Quang Thái