Chất lượng dân số thấp đang là yếu tố cản trở sự phát triển và đặt Việt Nam trước nguy cơ tụt hậu xa hơn. Do đó, đây chính là mục tiêu số 1 của công tác dân số- kế hoạch hóa gia đình trong vòng 10 năm tới.
Ông Nguyễn Văn Tân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Bộ Y tế, trao đổi với Tin Tức xung quanh vấn đề này.
´Chỉ số phát triển con người (HDI) của Việt Nam nhiều năm nay vẫn ở mức trung bình thấp, năm 2011 xếp thứ 128/187 quốc gia. Phải chăng do quá chú trọng công tác giảm sinh nên thời gian qua chúng ta đã sao nhãng việc nâng cao chất lượng dân số, thưa ông?
Cần phải khẳng định rằng việc nâng cao chất lượng dân số không chỉ là công việc của riêng ngành y tế mà đòi hỏi sự nỗ lực tham gia của mọi cấp, mọi ngành và toàn xã hội.
|
Nhiều kỹ thuật cao được ứng dụng trong chăm sóc trẻ sơ sinh tại Bệnh viện đa khoa Bình Định. |
Về phía ngành y tế, chúng tôi luôn nỗ lực tập trung các hoạt động nhằm hạn chế tối đa những trường hợp mắc bệnh tật trước khi sinh, tức làm thế nào để trẻ em sinh ra khỏe mạnh cả về thể chất lẫn trí tuệ.
Thời gian qua, ngành Dân số đã triển khai thí điểm một số mô hình can thiệp, hạn chế tỷ lệ trẻ bị dị tật bẩm sinh thông qua hệ thống dự phòng chủ động 3 cấp. Đó là, tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân để các đôi nam nữ chuẩn bị kết hôn có được cuộc sống gia đình tốt nhất, đảm bảo hôn nhân bền vững và chuẩn bị sinh con một cách tốt nhất (dự phòng cấp 1). Khi bà mẹ mang thai sẽ được chẩn đoán, sàng lọc những bệnh có thể ảnh hưởng đến thai nhi. Trường hợp phát hiện thai nhi có dị tật sẽ tư vấn cho gia đình về biện pháp ứng phó: Với những bệnh lý mà trẻ không thể sống được thì tư vấn chấm dứt thai kỳ, đối những bệnh có thể “sửa chữa” ngay trong thời gian bào thai thì sẽ điều trị sớm (dự phòng cấp 2). Sau đó, hoạt động sàng lọc, chẩn đoán sơ sinh sẽ được triển khai nhằm chẩn đoán những bệnh lý chỉ có thể phát hiện sau khi trẻ ra đời (dự phòng cấp 3).
Nhưng do nguồn lực còn hạn chế, ngành dân số cũng phải tập trung vào vấn đề kiểm soát tốc độ tăng dân số quá nhanh… nên trong thời gian qua, việc triển khai các biện pháp can thiệp trên chỉ có thể dừng ở mức thí điểm, chưa thể nhân rộng trong cộng đồng. Trong thời gian tới, cùng sự đầu tư của Nhà nước và xã hội hóa công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình, chắc chắn chúng ta sẽ mở rộng được những mô hình tương tự, góp phần từng bước nâng cao chất lượng dân số.
´Trong thời gian tới, công tác nâng cao chất lượng dân số sẽ được triển khai cụ thể như thế nào, thưa ông?
Ngày 14/11/2011, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011-2020. Đây là một Chiến lược có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm nâng cao chất lượng dân số, cải thiện tình trạng sức khỏe sinh sản, duy trì mức sinh thấp hợp lý, giải quyết tốt những vấn đề về cơ cấu dân số và phân bố dân số.
Trong khuôn khổ của Chiến lược này, ngành dân số - kế hoạch hóa gia đình sẽ tập trung nâng cao chất lượng chăm sóc trẻ em trong giai đoạn đầu đời, giảm thiểu tỷ lệ trẻ em sinh ra đã mắc những bệnh nguy hiểm thông qua các chương trình sàng lọc trước sinh, hạn chế sự phát tác của bệnh di truyền nguy hiểm thông qua chương trình sàng lọc trẻ sơ sinh, đồng thời chú trọng công tác chăm sóc bà mẹ mang thai, giảm thiểu tỷ lệ chết trẻ sơ sinh, giảm tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng, giảm tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số…
Cụ thể, trong năm 2012, ngành sẽ tiếp tục hoàn thiện các trung tâm khu vực về sàng lọc trước sinh và sơ sinh để chỉ đạo kỹ thuật tiếp nhận, xử lý các trường hợp bệnh lý do tuyến dưới chuyển lên. Hoàn thiện quy trình, quy chuẩn sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, khám sức khỏe tiền hôn nhân; quy trình chuyển tuyến, chuyển mẫu máu xét nghiệm. Mở rộng các phòng tư vấn, các điểm dịch vụ thân thiện, các cơ sở khám sức khỏe tiền hôn nhân để cung cấp kiến thức, kỹ năng xây dựng gia đình, nâng cao chất lượng cuộc sống, các biện pháp phòng tránh, xử lý các nguy cơ sinh con bị dị tật, khuyết tật…
Để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, sẽ tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, thay đổi nhận thức và hành vi lựa chọn giới tính thai nhi. Xử lý nghiêm trường hợp vi phạm lựa chọn giới tính thai nhi. Xây dựng và triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ phụ nữ, trẻ em gái, gia đình sinh ba con gái…
Bên cạnh đó, sẽ chú trọng xây dựng, mở rộng và phát triển hệ thống dịch vụ tư vấn, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi dưới hình thức đa dạng, phù hợp với nhu cầu, nguyện vọng của người cao tuổi. Triển khai các dịch vụ “thân thiện với gia đình”, hỗ trợ người cao tuổi tự luyện tập, chăm sóc sức khỏe và phục hồi chức năng. Hỗ trợ các tổ chức, cá nhân làm dịch vụ tư vấn, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi…
Xin cảm ơn ông!
Phương Liên (ghi)