Nhận định về tình hình khí tượng thủy văn từ tháng 9/2019 đến tháng 2/2020, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, kết quả dự báo mới nhất về hiện tượng ENSO (chỉ hiện tượng El Nino và La Nina về sự nóng lên và lạnh đi của nước biển) cho thấy, nhiệt độ mặt nước biển đang có xu hướng giảm dần, dự báo khả năng trạng thái El Nino sẽ dần chuyển sang pha trung tính trong một hay hai tháng tới và sẽ duy trì trạng thái trung tính, nhưng vẫn nghiêng về pha nóng từ khoảng tháng 10/2019 đến những tháng đầu năm 2020.
Nhà và tài sản của người dân bản Sa Ná (Thanh Hóa) tan hoang sau lũ dữ hồi đầu tháng 8. Ảnh: Trịnh Duy Hưng/TTXVN
Bão ảnh hưởng nhiều đến khu vực Trung Bộ và Nam Bộ
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo, từ nay đến cuối năm 2019 có khả năng mật độ bão hoạt động trên khu vực Biển Đông ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm (khoảng 7-9 cơn), trong đó có khoảng 3-4 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, ảnh hưởng nhiều đến khu vực Trung Bộ và Nam Bộ trong những tháng cuối năm 2019.
Cụ thể: vào nửa cuối tháng 8, nửa đầu tháng 9 có khả năng xuất hiện một số nhiễu động và hoàn lưu xoáy thuận nhiệt đới trên khu vực Bắc Biển Đông và ảnh hưởng đến các tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Từ nửa cuối tháng 9 đến tháng 10, áp thấp nhiệt đới, bão có khả năng ảnh hưởng chủ yếu đến khu vực Trung Bộ; tháng 11 và tháng 12 áp thấp nhiệt đới, bão ảnh hưởng đến các tỉnh Trung Bộ và Nam Bộ. Cần đề phòng khả năng xuất hiện của những cơn bão mạnh và có quỹ đạo phức tạp.
Mặt khác, chúng ta phải tiếp tục đề phòng nguy cơ xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá trên phạm vi toàn quốc trong thời gian này.
Về nhiệt độ và nắng nóng: nhiệt độ trung bình từ tháng 9-11/2019 trên phạm vi cả nước có khả năng cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 0,5-1 độ; từ tháng 12/2019 đến tháng 2/2020 phổ biến ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm. Từ nay đến nửa đầu tháng 9/2019 tại khu vực Bắc Bộ và Trung Bộ còn xảy ra nắng nóng, nhưng cường độ không gay gắt và không kéo dài.
Tây Nguyên và Nam Bộ vào các tháng cuối năm vẫn có mưa diện rộng
Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ có tổng lượng mưa tháng 9, tháng 11 và tháng 12/2019 phổ biến ở mức cao hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 10-30%. Riêng tháng 11 tại Tây Nguyên ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Các tháng 10/2019, tháng 1 và 02/2020 phổ biến ở mức thấp hơn từ 15-30%.
Có khả năng mùa mưa ở khu vực này kết thúc tương đương với trung bình nhiều năm, nhưng trong các tháng cuối năm 2019 vẫn xuất hiện các đợt mưa diện rộng.
Nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất do mưa lớn. Ảnh: Nguyễn Cường/TTXVN
Còn ở Bắc Bộ, tổng lượng mưa các tháng 9, 11 và 12/2019 phổ biến ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Các tháng 10/2019, tháng 1 và 2/2020 phổ biến ở mức thấp hơn từ 15-30%. Cần đề phòng tình trạng thiếu hụt mưa trong các tháng đầu năm 2020 ở khu vực Bắc Bộ.
Khu vực Trung Bộ có tổng lượng mưa tháng 9 và tháng 12/2019 phổ biến ở mức cao hơn trung bình nhiều năm từ 10-30%, riêng tháng 11 ở mức xấp xỉ trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Các tháng 10/2019, tháng 1 và 2/2020 phổ biến ở mức thấp hơn từ 15-30%.
Đồng bằng Nam Bộ sớm chủ động phòng chống hạn, xâm nhập mặn
Về tình hình thủy văn từ tháng 9/2019 đến tháng 2/2020: mùa lũ năm 2019 trên sông Mê Công đến muộn so với trung bình nhiều năm. Đỉnh lũ năm nay tại đầu nguồn sông Cửu Long ở mức thấp (dưới báo động 1). Thời điểm xuất hiện mực nước đỉnh lũ năm có khả năng xảy ra vào nửa đầu tháng 10/2019.
Dự báo đỉnh lũ năm 2019 trên sông Cửu Long cũng ở mức thấp, do tổng lượng dòng chảy thượng nguồn Mê Công về khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thiếu hụt lớn so với trung bình nhiều năn nên có khả năng tình trạng xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long đến sớm ngay trong các tháng cuối năm 2019. Xâm nhập mặn ở nơi đây sẽ cao hơn, gay gắt hơn nhiều so với trung bình nhiều năm. Vì vậy, các địa phương ở Đồng bằng Nam Bộ cần sớm có các biện pháp chủ động phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn.
Trong tháng 9-10 trên các sông Bắc Bộ sẽ xuất hiện 1-2 đợt lũ nhỏ với đỉnh lũ lớn nhất phổ biến ở mức báo động 1-báo động 2; riêng tại các sông suối nhỏ ở mức trên báo động 2. Lũ quét, sạt lở đất tiếp tục có nguy cơ cao xảy ra tại khu vực vùng núi, đặc biệt khu vực Việt Bắc và Tây Bắc.
Từ tháng 10-12/2019, nguồn nước trên các sông suối khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và Đông Bắc thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 10-40%. Từ tháng 12/2019-2/2020, mực nước trên các sông có xu thế giảm dần, nguồn nước trên các sông tiếp tục thiếu hụt so với trung bình nhiều năm. Nguy cơ thiếu nước cục bộ có thể xuất hiện tại khu vực Bắc Bộ trong những tháng đầu năm 2020.
Từ nửa cuối tháng 8-9/2019, trên các sông từ Thanh Hóa đến Quảng Bình và khu vực Tây Nguyên có khả năng xuất hiện 1-2 đợt lũ; các sông ở Quảng Trị, Thừa Thiên Huế xuất hiện 1-2 đợt dao động. Lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên phổ biến ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 15-50%; riêng các sông ở Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên thấp hơn trên 70%.
Tình trạng hạn hán, thiếu nước và xâm nhập mặn ở các tỉnh Trung, Nam Trung Bộ tiếp tục diễn ra, kéo dài đến nửa đầu tháng 9. Riêng tại các tỉnh từ Quảng Nam đến Phú Yên tình trạng hán hán, thiếu nước xảy ra gay gắt hơn. Trên một số sông thuộc Trung Bộ có khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc.
Từ tháng 10-12/2019 là thời kỳ lũ chính vụ trên các sông ở khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên, nên dòng chảy trên các sông có xu thế tăng dần. Lượng dòng chảy trên các sông ở Trung Bộ và khu vực Tây Nguyên phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 10-35%, một số sông thấp hơn 50%.
Đỉnh lũ năm 2019 trên các sông có khả năng như sau: các sông ở Thanh Hóa, Nghệ An ở mức báo động 1-báo động 2, xấp xỉ đỉnh lũ trung bình nhiều năm; các sông từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên ở mức báo động 2-báo động 3, xấp xỉ trung bình nhiều năm; trên một số sông suối nhỏ và thượng lưu các sông vẫn có khả năng xuất hiện lũ lớn.
Nguy cơ xuất hiện nước dâng do bão chủ yếu tập trung tại ven biển Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trong tháng 8-11/2019. Sóng lớn chủ yếu xuất hiện trên vùng biển Bắc Bộ, Bắc và Trung Trung Bộ do ảnh hưởng của bão và áp thấp nhiệt đới, khu vực giữa và Nam Biển Đông do hoạt động của gió mùa Tây Nam. Từ tháng 10-12/2019, các đợt không khí lạnh mạnh, kéo dài có khả năng gây sóng lớn 2-3m cho dải ven biển từ Bắc Bộ tới Đông Nam Bộ, khu vực ngoài khơi độ cao sóng có thể lên tới 4m.
Ven biển Trung Bộ sẽ xuất hiện các đợt triều cường cao vào các ngày 11-14/10; 09-13/11 và 13-16/12. Ven biển Tây Nam Bộ từ cuối tháng 8, đầu tháng 9, đầu tháng 10 và giữa tháng 12/2019 xuất hiện đợt triều cường cao. Tại ven biển Đông Nam Bộ, nhiều đợt triều cường cao với mực nước tại trạm Vũng Tàu vượt 4m xuất hiện vào các ngày cuối tháng 10 và đầu tháng 11, các ngày giữa và cuối của tháng 11 và tháng 12 năm 2019.