Phú Yên: Chưa cần thiết bổ sung phương pháp bơm hút cát đối với Công ty Hồng Nguyên

Tuy nhiên, doanh nghiệp được cấp phép khai thác mỏ cát tại thôn Hà Giang (xã Sơn Giang, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên) vẫn có nhiều hành vi gây khó khăn cho công tác quản lý của chính quyền địa phương.

Sáng xử phạt, tối tiếp tục vi phạm

Mỏ cát tại thôn Hà Giang được Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên cấp phép cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Vận tải – Xây dựng Hồng Nguyên (Công ty Hồng Nguyên) khai thác. Trong quá trình hoạt động, công ty này đã có tới 8 lần đăng ký thay đổi chứng nhận kinh doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Phú Yên. Trong tháng 3/2021, Công ty đã tự ý đưa 1 xà lan có băng chuyền gắn các thiết bị khai thác khoáng sản và 1 xà lan hút cát vào trong phạm vi khu mỏ. 

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Phú Yên đã kiểm tra và xử lý vi phạm hành chính đối với Công ty Hồng Nguyên về hành vi đưa hệ thống khai thác khác với hồ sơ cấp giấy phép khai thác vào mỏ khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép với số tiền 30 triệu đồng (tại Quyết định số 02/QĐ-XPVPHC ngày 12/4/2021 của Chánh Thanh tra Sở). Bên cạnh đó, Sở yêu cầu Công ty đưa 2 xà lan ra khỏi vị trí cấp phép.

Ngày 17/5, doanh nghiệp này tiếp tục bị xử lý vi phạm hành chính với số tiền 50 triệu đồng vì có vị trí khai thác vượt phạm vi mỏ đã được phê duyệt (tại Quyết định số 07/QĐ-XPVPHC ngày 17/5/2021 của Chánh Thanh tra Sở). Bị xử phạt là vậy nhưng ngay trong tối 17/5, người dân thôn Hà Giang đã phát hiện và báo cho chính quyền địa phương tiếp tục xử lý sự việc một số thiết bị như máy múc, xe tải của công ty Hồng Nguyên tiếp tục hoạt động khai thác cát ngoài phạm vi cho phép.

Ông Nguyễn Thái Hưng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Sơn Giang cho biết: Vi phạm được người dân phát hiện và báo cho chính quyền địa phương lập biên bản, cùng với các cơ quan chuyên môn của huyện, tỉnh phối hợp xử lý và đang chờ kết quả. Doanh nghiệp khai thác cát vào ban ngày thì có thể giám sát được, còn khai thác vào ban đêm thì rất khó quản lý.

Ngày 3/6, theo quan sát của phóng viên từ phía thôn Thành Hội, xã Sơn Hà, huyện Sơn Hòa – giáp ranh với vị trí mỏ cát ở thôn Hà Giang, xã Sơn Giang, huyện Sông Hinh, xà lan dùng để bơm hút cát vẫn còn trong khu vực mỏ; hệ thống máy bơm hút được neo đậu gần bờ, doanh nghiệp chưa đưa các thiết bị vi phạm ra khỏi khu vực mỏ.

Để giám sát, không cho Công ty Hồng Nguyên tiếp tục đưa các thiết bị này vào hoạt động trái phép, Ủy ban nhân dân huyện Sông Hinh đã yêu cầu chính quyền địa phương cắt cử lực lượng Công an xã, dân quân tự vệ cùng với sự tham gia của quần chúng nhân dân theo dõi.

Theo ông Nguyễn Văn Thành, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Sông Hinh: Sau khi nhận các quyết định xử phạt của cơ quan chức năng, Công ty Hồng Nguyên vẫn tiếp tục có hành vi khai thác trái quy định. Khi làm việc với chính quyền, đại diện Công ty lý giải doanh nghiệp muốn chờ kết luận chính thức của các cơ quan chức năng mới chuyển thiết bị khai thác đi. Ủy ban nhân dân huyện Sông Hinh sẽ cương quyết cưỡng chế tháo gỡ nếu cơ quan chức năng yêu cầu doanh nghiệp di dời các thiết bị khai thác. UBND huyện sẽ giao cho Ủy ban nhân dân xã Sơn Giang phối hợp với Ủy ban nhân dân xã Sơn Hà (huyện Sơn Hòa) tăng cường quản lý giám sát các thiết bị này. Việc quản lý mỏ cát ở thôn Hà Giang hiện nay rất khó khăn đối với địa phương. Trong một khu vực rộng lớn, có nhiều nguồn tài nguyên nên lực lượng của địa phương không đủ để thường xuyên kiểm tra, giám sát. Vì vậy thời gian tới, UBND tỉnh cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn để quản lý các mỏ cát.

Chưa cần thiết bổ sung công nghệ khai thác

Trước phản ánh của nhân dân và các cơ quan báo chí về việc Công ty Hồng Nguyên ngang nhiên vi phạm quy định về khai thác cát, nhất là việc tự ý đưa các thiết bị bơm hút vào hoạt động, ngày 12/4/2021 Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên đã yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường lập đoàn kiểm tra hiện trạng tại mỏ cát của Công ty Hồng Nguyên.

Ngày 28/5/2021, Sở Tài nguyên và Môi trường có báo cáo kết quả kiểm tra số: 255/BC-STNMT gửi Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên. Báo cáo có nêu: Phản ánh của các cơ quan báo chí về hoạt động vận chuyển cát gây bụi ảnh hưởng đến đời sống nhân dân địa phương là có cơ sở. Theo thiết kế khai thác được duyệt thì kết thúc khai thác mỏ năm thứ 3, công ty khai thác từ Bắc vào Nam trong phạm vi từ mốc M1 vào khoảng 35m. Tuy nhiên qua kiểm tra nhận thấy có vị trí khai thác vượt 35m nằm trong phạm vi mỏ là chưa đúng theo thiết kế được duyệt.

Mặc dù chưa phát hiện việc Công ty Hồng Nguyên bán cát ra ngoài tỉnh, nhưng việc bán cho Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Xây dựng - Thương mại Trường Phước để kinh doanh, bán lại cho các hộ dân trên địa bàn xã Ealy, huyện Sông Hinh, là chưa đúng quy định. Bởi mỏ cát tại thôn Hà Giang nằm trong khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Sản phẩm cát sau khai thác để cung cấp vật liệu phục vụ xây dựng các công trình sử dụng ngân sách Nhà nước; công trình khắc phục thiên tai, địch họa; khu vực có khoáng sản dùng làm vật liệu san lấp phục vụ công trình hạ tầng giao thông, công trình phúc lợi thuộc chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Phú Yên (quy định tại điểm đ, khoản 1, điều 22, Nghị định 158/2016/NĐ-CP ngày 29/11/2016 của Chính phủ).

Trước đây, trên cơ sở thống nhất của Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân huyện Sông Hinh và Ủy ban nhân dân xã Sơn Giang, Sở Tài nguyên và Môi trường có báo cáo số 126/BC-STNMT ngày 29/3/2021 kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên xem xét cho phép Công ty Hồng Nguyên bổ sung công nghệ bơm hút cát để khai thác phần trữ lượng cát nằm dưới mức nước mỏ cát sông Ba, thôn Hà Giang.

Ngày 5/4/2021, Ủy ban nhân dân huyện Sông Hinh tại văn bản số 348/UBND-TNMT lại kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên chưa cho phép Công ty Hồng Nguyên bổ sung công nghệ khai thác cát bằng biện pháp bơm hút cát tại vị trí ngập nước. Lý do được đưa ra là biện pháp khai thác này tiềm ẩn nguy cơ khai thác quá độ sâu quy định, khai thác vượt quá phạm vi khai thác khu vực gần dòng chảy, đãi vàng sa khoáng... rất khó kiểm soát, quản lý.

Từ kết quả kiểm tra thực tế, trao đổi với phóng viên, ông Mai Kim Lộc, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Phú Yên cho biết: Với điều kiện khai thác mỏ cát tại thôn Hà Giang, xã Sơn Giang, huyện Sông Hinh, hiện nay chưa cần thiết phải bổ sung phương pháp bơm hút cát. Vì theo kết quả đo đạc hiện trạng mỏ, diện tích mỏ ngập nước là 0,74 ha, phân bố từ phía Tây Nam kéo dài theo phương Đông Bắc về giữa mỏ; diện tích mỏ không ngập nước là 1,26 ha vẫn tiếp tục khai thác bằng hình thức bốc xúc.

Ngoài việc kiến nghị chưa cho phép bổ sung công nghệ khai thác, Sở Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị, Ủy ban nhân dân huyện Sông Hinh chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác cát của Công ty Hồng Nguyên, không cho phép khai thác ban đêm theo đúng Nghị định số 23/2020/NĐ-CP ngày 24/02/2020 của Chính phủ quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng bờ bãi sông. Bên cạnh đó, Công an tỉnh phối hợp với Cục Quản lý thị trường kiểm tra, giám sát, xử lý việc vận chuyển cát quá tải trọng và bán cát ra ngoài tỉnh của công ty này theo quy định.

Trước đó, ngày 8/4, TTXVN có bài phản ánh "Phú Yên: Doanh nghiệp ngang nhiên vi phạm quy định về khai thác cát". Bài viết phản ánh việc mặc dù được cấp phép khai thác cát trên sông Ba thuộc thôn Hà Giang bằng hình thức lộ thiên, nhưng Công ty Hồng Nguyên đã tự ý thay đổi phương thức khai thác cát khi chưa được Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Yên phê duyệt.