Thời gian qua, các cấp, ngành từ tỉnh đến cơ sở tăng cường công tác quản lý nhà nước, thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở, xử phạt… từng bước đưa hoạt động khai thác khoáng sản theo đúng quy định pháp luật. Qua đó, hạn chế ảnh hưởng đến đời sống của người dân.
Trước thực trạng vật liệu san lấp ngày càng khan hiếm, nhiều công trình, dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa không hoàn thành theo tiến độ được giao. UBND tỉnh có giải pháp cấp bách tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp. Cùng với việc đẩy nhanh kế hoạch đấu giá các mỏ, ưu tiên đấu giá mỏ đã thăm dò, phê duyệt trữ lượng và mỏ nằm gần khu vực có dự án, công trình lớn, trọng điểm, tỉnh tạo điều kiện cho doanh nghiệp khai thác tận thu để cung cấp vật liệu san lấp. Tuy nhiên, các doanh nghiệp được chấp thuận khai thác khoáng sản tận thu phải hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường theo đúng quy định.
Hiện trên địa bàn xã Xuân Phú, huyện Thọ Xuân có 3 vị trí khai thác, tận thu đất được UBND tỉnh chấp thuận bao gồm, vị trí khu đất hộ gia đình ông Phạm Văn Năm, do Công ty trách nhiệm hữu hạn Hải Linh thực hiện; vị trí khu đất tại 4 hộ do Công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Quân TH thực hiện và vị trí khu đất tại 3 hộ liền kề do Công ty trách nhiệm hữu hạn Sản xuất Thương mại và Dịch vụ An Phát đang thực hiện. Cả 3 vị trí này đều do người dân nộp đơn lên chính quyền địa phương đề nghị được san gạt, hạ thấp độ cao nhằm mở rộng xây dựng nhà ở, chống sạt lở và tạo thuận lợi cho người dân trong quá trình canh tác hoa màu, trồng cây ăn quả, cây lâu năm…
Ghi nhận tại các khu vực khai thác đất tận thu trên địa bàn xã Xuân Phú ngày 9/5/2024 cho thấy, các đơn vị đều có phương án hạn chế bụi bẩn, tiếng ồn… trong quá trình khai thác, vận chuyển. Các xe chở đất ra khỏi khu vực khai thác đều được che chắn bạt, hạn chế việc đất, đá rơi vãi ra đường dân sinh. Các doanh nghiệp đều thuê công nhân quét dọn đất rơi vãi trên tuyến đường quanh khu vực khai thác; có bố trí xe tưới nước hàng ngày nhằm hạn chế bụi, ảnh hưởng đến đời sống người dân. Các đơn vị khai thác đảm bảo đúng khung giờ ký cam kết với chính quyền địa phương.
Ngày 16/1/2024, Công ty trách nhiệm hữu hạn Hùng Quân TH được UBND tỉnh Thanh Hóa chấp thuận chủ trương cho phép tận thu đất tại địa bàn thôn Làng Bài, xã Xuân Phú. Thời gian tận thu trong vòng 4 tháng để cung cấp đất san lấp thực hiện các dự án trọng điểm trên địa bàn huyện Thọ Xuân năm 2024 như, dự án đường nối thị trấn Thọ Xuân đi trung tâm hành chính mới của huyện; công trình khu dân cư tập trung Đồng Lẫn, thôn Lễ Nghĩa 2, xã Xuân Hồng và một số công trình, dự án đầu tư công trên địa bàn các huyện Thiệu Hóa, Quảng Xương. Hiện nay, để đảm bảo tiến độ các công trình đầu tư công trọng điểm của huyện, công ty tập trung nhân lực, máy móc san gạt hạ độ cao, tận thu đất nhằm vận chuyển đến những dự án được phê duyệt.
Để hạn chế ô nhiễm môi trường như, bụi bẩn, tiếng ồn, đất đá rơi vãi… làm ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt của người dân xung quanh, tất cả xe chở đất ra khỏi khu vực tận thu đều được che chắn. Công ty thuê 2 công nhân làm nhiệm vụ quét dọn đất rơi vãi hàng ngày; phun nước thường xuyên xung quanh khu vực khai thác tận thu…
Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại Xây dựng Hải Linh được UBND tỉnh Thanh Hóa chấp thuận cho tận thu đất của gia đình ông Phạm Văn Năm, thôn Đồng Luồng, xã Xuân Phú, huyện Thọ Xuân từ ngày 30/1/2024 đến ngày 30/6/2024 để cung cấp vật liệu san lấp cho tuyến đường từ thị trấn Thọ Xuân đi Trung tâm hành chính mới của huyện. Hiện cùng với hoạt động khai thác tận thu, công ty đang nỗ lực khắc phục và hạn chế ảnh hưởng về môi trường đến đời sống người dân.
Nói về ảnh hưởng của hoạt động khai thác khoáng sản đến môi trường và đời sống người dân, ông Lê Hùng Cường, hộ dân sống gần khu vực khai thác đất tận thu của Công ty trách nhiệm hữu hạn Thương mại và Xây dựng Hải Linh, thôn Đồng Luồng, xã Xuân Phú, cho biết, việc chấp thuận chủ trương cho công ty tận thu đất để hạ cốt nền không tránh khỏi ảnh hưởng về môi trường đến đời sống người dân. Tuy nhiên, công ty nỗ lực thực hiện các giải pháp để hạn chế bụi bẩn, tiếng ồn… Công ty hỗ trợ gia đình ông 20 triệu đồng để đào giếng khoan cung cấp nước sinh hoạt và nước tưới đường nhằm hạn chế bụi trong quá trình vận chuyển khoáng sản.
Ông Ngô Khắc Giang, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Phú cho biết, sau khi tỉnh có quyết định đồng ý cho các doanh nghiệp tận thu đất phục vụ các dự án trọng điểm trên địa bàn, xã thành lập tổ công tác thường xuyên kiểm tra, theo dõi, giám sát việc tận thu đất thừa theo đúng phương án phê duyệt, thời gian khai thác theo cam kết.
Xã yêu cầu các đơn vị ký cam kết sử dụng đất tận thu đúng mục đích, thời gian cho phép, đảm bảo môi trường, an toàn giao thông… Hiện địa phương chưa phát hiện đơn vị nào khai thác ngoài phạm vi mốc giới, độ cao. Một số ảnh hưởng về môi trường như bụi bẩn, tiếng ồn… địa phương nhắc nhở để các đơn vị khai thác kịp thời chấn chỉnh.
Huyện Thọ Xuân hiện có 4 vị trí khai thác tận thu được UBND tỉnh chấp thuận trên địa bàn xã Xuân Phú và thị trấn Sao Vàng. Để tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động khai thác khoáng sản tận thu, huyện thường xuyên kiểm tra và có văn bản chỉ đạo các xã, thị trấn, đơn vị, doanh nghiệp...
Theo ông Mai Văn Linh, Phó trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thọ Xuân, thực hiện Kết luận số 64 của Chủ tịch UBND huyện tại buổi kiểm tra công tác quản lý tài nguyên khoáng sản, tận thu đất tại một số xã, thị trấn trên địa bàn, Phòng thành lập Tổ công tác kiểm tra việc thực hiện phương án cải tạo đất ở, đất vườn, đất trồng cây lâu năm, hàng năm gắn liền với đất ở cho các hộ gia đình. Định kỳ 10 ngày/lần tổ công tác kiểm tra hoặc kiểm tra đột xuất khi có thông tin phản ánh.
Ông Mai Văn Linh khẳng định, trường hợp các đơn vị thực hiện không đảm bảo theo phương án đã phê duyệt hoặc có dấu hiệu vi phạm, Phòng tham mưu Chủ tịch UBND huyện tạm dừng khai thác, xử lý theo quy định.
Khắc phục tồn tại, hạn chế trong công tác khai thác, tận thu khoáng sản, UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và Môi trường ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, đôn đốc sở, ngành, địa phương tăng cường công tác quản lý thực hiện tận thu đất thừa trong quá trình thi công phương án được cấp thẩm quyền phê duyệt để làm vật liệu san lấp. Các đơn vị tăng cường công tác thẩm định phương án, kiểm tra, xử lý hoạt động tận thu, sử dụng khoáng sản trong quá trình cải tạo đất ở, đất vườn, xử lý chống sạt lở…