Tử vong do bệnh dại tăng đột biến trong tháng đầu năm

Số ca mắc bệnh dại tăng đột biến

Theo Cục Y tế dự phòng, từ năm 2022 đến nay bệnh dại có xu hướng gia tăng, nhiều tỉnh, thành phố ghi nhận số ca tử vong do dại cao như Gia Lai 14 ca, Nghệ An 7 ca, Bình Phước 7 ca, Điện Biên 6 ca, Bến Tre 5 ca, Đắk Lắk và Bình Thuận 4 ca.

Năm 2024, tình hình bệnh dại tiếp tục gia tăng đột biến, chỉ tính riêng 2 tháng đầu năm 2024 đã ghi nhận 22 ca tử vong, cao hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2023 (10 ca). Khu vực Tây Nguyên vẫn là điểm nóng về bệnh dại với 2/4 tỉnh có ca tử vong (Đắk Lắk 4 ca, Gia Lai 1 ca).

Tại tỉnh Đắk Lắk đã ghi nhận bốn ca tử vong do nghi mắc bệnh dại từ đầu năm đến nay. Ca mắc bệnh dại mới đây nhất là Y.L.W.N (sinh năm 1996, dân tộc Êđê, trú tại xã Ea Yông, huyện Krông Pắk). Tại Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên, bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tỉnh táo, sợ nước, sợ gió, khó thở, tức ngực. Các bác sỹ chẩn đoán theo dõi bệnh dại lên cơn. Ngày 24/2, bệnh nhân được bác sỹ tiên lượng nặng, phức tạp, có thể tử vong. Gia đình xin cho bệnh nhân chuyển đến Bệnh viện Nhiệt Đới (Thành phố Hồ Chí Minh). Bệnh nhân tử vong lúc 22 giờ 30 phút ngày 25/2.

Tại tỉnh Bình Thuận cũng mới ghi nhận thêm một ca tử vong nghi do bệnh dại là chị Nguyễn Thị Th (31 tuổi), ngụ ở khu phố Lập Hòa, thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam. Trung tâm Y tế Hàm Thuận Nam, Trạm Y tế thị trấn Thuận Nam đã tiến hành điều tra, giám sát ca dại, gia đình nạn nhân và người thân trong gia đình; đồng thời tư vấn và vận động 2 trường hợp bị chó cắn cùng thời điểm với nạn nhân đi tiêm vaccine phòng bệnh; tư vấn điều trị dự phòng bệnh dại đối với những người tiếp xúc có vết thương hở hoặc niêm mạc bị phơi nhiễm với nước bọt của nạn nhân.

Trước đó, ngày 15/2, Bình Thuận cũng xảy ra một ca tử vong vì bệnh dại là bé gái T.T.H.T (4 tuổi, ngụ thôn Phò Trì, xã Tân Thắng, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận). Ngày 7/2, bé gái này bị con chó nhỏ của nhà hàng xóm cắn nhiều nhát sâu vào vùng mặt, trán, quanh mắt, gò má. Người nhà đã đưa bé đi điều trị bằng phương pháp của dân tộc mà không xử lý vết thương bằng xà phòng, không đi tiêm phòng vaccine dại, huyết thanh kháng dại.

Mới đây nhất ngày 12/3, trên địa bản tỉnh Phú Yên đã ghi nhận vụ việc nghi chó dại cắn liên tiếp 7 người ở khu phố Dân Phước (phường Xuân Thành, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên).

Ngay sau khi nhận được thông tin, Trung tâm Y tế thị xã Sông Cầu đã chỉ đạo Khoa Kiểm soát bệnh tật - HIV/AIDS, phối hợp cùng Trạm Y tế phường Xuân Thành, các lực lượng liên quan để hướng dẫn, vận động những người bị chó nghi dại cắn đến cơ sở y tế để được tư vấn, điều trị dự phòng kịp thời. Hiện, con chó nghi dại trên đã bị tiêu hủy.

Trước đó, trong hai tháng đầu năm 2024, trên địa bàn tỉnh Phú Yên đã ghi nhận 2 nạn nhân tử vong nghi do bị chó dại cắn nhưng không chủ động đi tiêm vaccine phòng dại, một trường hợp nghi bị chó dại cắn được giám sát và điều trị dự phòng…

Chủ quan lơ là trong quản lý đàn chó, mèo

Bệnh dại là bệnh lây truyền từ động vật sang người nguy hiểm do virus dại gây ra, thường tác động lên hệ thần kinh, tỷ lệ tử vong rất cao (gần như 100%). Người bị mắc bệnh dại do bị lây truyền virus dại qua vết cắn, vết cào, liếm của động vật bị dại trên da bị tổn thương (thường là chó, mèo).

Cục Y tế dự phòng cho biết, gần đây xuất hiện các trường hợp mắc bệnh có thời gian ủ bệnh ngắn, từ 10 - 15 ngày, trong đó nhiều trường hợp là trẻ em dưới 5 tuổi bị chó, mèo cắn ở vùng đầu, mặt, gây thương tích nặng ở khu vực gần thần kinh trung ương.

Nguyên nhân chủ yếu gây tử vong do dại trên người là do người bị động vật nghi dại cắn không tiêm phòng huyết thanh kháng dại và không tiêm vaccine phòng dại hoặc tiêm muộn, tiêm không đủ liều, không đúng chỉ định.

Cùng đó, công tác quản lý đàn chó, mèo ở một số địa phương còn lỏng lẻo; tỷ tiêm vaccine phòng dại trên động vật còn thấp, chỉ đạt gần 50% tổng đàn chó, mèo; có nơi chỉ đạt gần 10%. Trong khi đó, chương trình Quốc gia phòng, chống bệnh dại, giai đoạn 2022-2030 ban hành kèm theo Quyết định số 2151/QĐ-TTg ngày 21/12/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định tiêm vaccine dại cho 70% tổng đàn chó, mèo nuôi trong giai đoạn 2022 - 2025.

Công tác truyền thông phòng, chống bệnh dại vẫn còn hạn chế dẫn đến tình trạng chủ quan lơ là trong việc thực hiện nghiêm các quy định về tiêm vaccine phòng dại cho chó, mèo cũng như quản lý đàn chó, mèo; không tiêm phòng huyết thanh kháng dại, vaccine phòng dại kịp thời sau khi bị động vật nghi dại cắn hoặc tự chữa trị bằng các biện pháp chưa được Bộ Y tế công nhận, nhất là tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, khu vực đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Bộ Y tế nhận định, trong thời gian tới, nguy cơ lây nhiễm bệnh dại từ động vật sang người vẫn tiếp tục do tỷ lệ tiêm vaccine phòng dại trên tổng đàn chó, mèo còn thấp, công tác quản lý đàn chó, mèo còn hạn chế.

Bệnh dại hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên hoàn toàn có thể phòng tránh được. Để chủ động phòng chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

Người dân nuôi chó, mèo cần tiêm vaccine phòng dại đầy đủ và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y; nuôi chó phải xích, nhốt, khi ra đường phải mang rọ mõm.

Không đùa nghịch, chọc phá chó, mèo.

Khi bị chó, mèo cắn cần: Rửa vết thương dưới vòi nước chảy ngay lập tức với xà phòng liên tục 15 phút; nếu không có xà phòng có thể xối rửa vết thương bằng nước thông thường. Sau đó, vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc cồn iod; hạn chế làm dập vết thương và không băng kín vết thương.

Kịp thời đến cơ sở y tế để khám, tư vấn và tiêm vaccine phòng dại, huyết thanh kháng dại; tuyệt đối không tự chữa trị hoặc nhờ thầy lang chữa trị.

Truyền thông, hướng dẫn cho trẻ em cách phòng tránh chó, mèo cắn và thông báo ngay cho cha, mẹ hoặc người thân sau khi bị chó, mèo cắn.