Tình hình an ninh trật tự tại thị trấn Quảng Hà của huyện Hải Hà (Quảng Ninh) trở nên bất ổn xung quanh câu chuyện di chuyển chợ Hải Hà. Hiện nay còn quá nửa số hộ kinh doanh vẫn đang “cố thủ, bám trụ” tại chợ cũ.
Liên tiếp trong các ngày 24 đến 29/6, hàng trăm hộ kinh doanh của chợ phản đối chính quyền "ép" họ di chuyển sang chợ mới bằng cách tổ chức ngủ đêm ngoài chợ cũ. Đã có những hành vi, suy nghĩ tiêu cực xảy ra ở một vài hộ kinh doanh.
Từ bức xúc của các hộ kinh doanh
Chợ trung tâm Hải Hà được xây dựng từ năm 1993, nơi có hơn 600 hộ tiểu thương kinh doanh sầm uất, ổn định. Sự việc trở lên phức tạp từ cuối năm 2013 khi huyện Hải Hà có thông báo di chuyển các hộ kinh doanh từ chợ trung tâm này sang một điểm chợ mới được xây dựng khang trang xong từ năm 2012 bởi một doanh nghiệp tư nhân - Công ty TNHH Đức Dương. Đa số các hộ kinh doanh đều cho rằng, ban đầu chợ Hải Hà mới được xây dựng hoàn toàn không vì mục đích thay thế chợ trung tâm Hải Hà cũ.
Bà Nguyễn Thị Tâm, một tiểu thương chợ Hải Hà cũ phản ánh: Mục đích ban đầu Công ty TNHH Đức Dương là xây dựng mô hình Trung tâm thương mại Hải Hà, nhưng do không thành công nên mới “biến tướng” Trung tâm thương mại này thành chợ dân sinh và "ép" các hộ kinh doanh ở chợ cũ di chuyển sang chợ mới này.
Các hộ tiểu thương phản ánh là có căn cứ, bởi chợ Trung tâm Hải Hà (mới) được khởi công xây dựng từ năm 2011 và hoàn thành vào cuối năm 2012. Cho đến ngày 9/9/2013, UBND tỉnh Quảng Ninh mới có văn bản số 4742/UBND-TM1 về việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ trung tâm Hải Hà.
Nhiều hộ đã chuyển sang chợ mới. |
Trong văn bản này, UBND tỉnh chỉ đạo Công ty TNHH Đức Dương phải tổ chức đối thoại với các hộ kinh doanh ở chợ cũ để tạo sự đồng thuận với các hộ tiểu thương di chuyển sang chợ mới. Trước đó, ngày 27/8/2013 Công ty TNHH Đức Dương cũng có công văn 61/CV cam kết đồng ý để các hộ kinh doanh ở chợ cũ được đăng ký kinh doanh tại chợ trung tâm Hải Hà mới.
Nhưng theo phản ánh của các hộ kinh doanh chợ Hải Hà cũ, họ không được lấy bất kỳ ý kiến nào về việc xây dựng chợ mới và kế hoạch di chuyển sang chợ mới trước, trong và sau khi Trung tâm thương mại Hải Hà được xây dựng. Các hộ tiểu thương khẳng định, kế hoạch di chuyển chợ chỉ phát sinh sau khi Trung tâm thương mại Hải Hà được xây dựng xong, thế nên chỉ ít tháng trước đó, nhiều hộ dân còn được phép sửa chữa các ki-ốt. Thậm chí, hồi đầu năm 2014, Ban quản lý chợ Hải Hà cũ còn thuê khảo sát sửa chữa, cải tạo lại hệ thống điện, hệ thống phòng cháy...
Theo cách giải thích của ông Kim Văn Chiến, Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Hà: Chợ trung tâm Hải Hà (cũ) đã qua hơn 20 năm sử dụng nên bị xuống cấp trầm trọng. Vị trí của chợ cũ không phù hợp với quy hoạch chung, không có hành lang an toàn, hàng rào bảo vệ ngăn cách với khu dân cư và đường quốc lộ 18A. Các ngành hàng bố trí xen kẽ, không thuận lợi cho quản lý chất lượng hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm, phòng chống cháy nổ và an ninh trong chợ nên việc họp chợ tại chợ cũ không đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho các hộ kinh doanh và nhân dân hoạt động mua bán tại chợ.
Liên tiếp trong vòng một tháng qua, UBND huyện Hải Hà hết phê duyệt quy hoạch chi tiết, đến thông báo thu hồi đất ở chợ Trung tâm Hải Hà cũ để thực hiện dự án đầu tư xây dựng Quảng trường công viên cây xanh tại chợ Trung tâm Hải Hà cũ. Mới đây nhất, ngày 22/6 UBND huyện Hải Hà gấp rút tổ chức di chuyển chợ Hải Hà cũ. Sự việc trên dường như càng làm "nóng" vấn đề khiến các hộ tiểu thương có nhiều suy nghĩ tiêu cực để giữ chợ cũ.
Chuẩn bị các ki ốt tại chợ mới. |
Do không đồng tình với chủ trương di chuyển chợ, các hộ tiểu thương đã nhiều lần tụ tập đông người tại trụ sở tiếp công dân của các cấp từ huyện, tỉnh tới Trung ương để kiến nghị.
Đặc biệt, vào ngày 15/5/2014, các hộ tiểu thương kinh doanh ở chợ cũ đã tụ tập đông người tại trụ sở HĐND-UBND huyện, có hành động quá khích, gây rối trật tự công cộng. Vụ việc khiến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự gây rối trật tự công cộng và chống người thi hành công vụ.
Liên quan tới việc đầu tư xây dựng chợ Hải Hà, tại cuộc họp báo ngày 24/6/2014, Phó Chủ tịch UBND huyện Hải Hà Kim Văn Chiến cho biết: Trong quá trình đầu tư xây dựng chợ, Công ty TNHH Đức Dương (chủ đầu tư xây dựng chợ Hải Hà mới) có một số sai phạm đã được Thanh tra tỉnh kết luận. UBND huyện đã kịp thời chỉ đạo công ty này và các ngành chức năng của huyện khắc phục những hạn chế, sai sót liên quan.
Ông Chiến cho hay đã xử lý sai phạm của Công ty TNHH Đức Dương và kỷ luật một số cán bộ liên quan, nhưng thông tin về cán bộ nào sai phạm và sai phạm cái gì, hay hình thức xử lý ra sao với cán bộ huyện cũng như đối với Công ty TNHH Đức Dương chưa được công khai.
Tới giải pháp tình thế
Trong lúc các ngành chức năng chưa tìm ra nguyên nhân sâu xa mâu thuẫn của vụ việc chợ Hải Hà, để giải quyết tận gốc vấn đề mang tính thuyết phục người dân, thì các giải pháp tình thế được đặt ra ưu tiên hàng đầu.
UBND huyện Hải Hà chủ động đẩy mạnh tuyên truyền người dân ủng hộ chủ trương di chuyển sang chợ mới với các chính sách ưu đãi lớn như miễn (100%) thu phí thuê điểm kinh doanh cố định tại chợ mới trong thời hạn 3 năm đối với các hộ kinh doanh tại chợ cũ khi sang kinh doanh tại chợ mới; cam kết hỗ trợ các hộ phương tiện vận chuyển hàng hóa di chuyển và bàn giao mặt bằng điểm kinh doanh; ưu tiên cho 602 hộ kinh doanh thuộc 35 ngành hàng kinh doanh tại chợ cũ được bốc thăm trước, sau đó mới đến các hộ khác có nhu cầu thuê điểm kinh doanh để bán hàng...
Đến nay chợ Trung tâm Hải Hà mới đã có gần 1/2 số hộ ở chợ cũ đăng ký và nhận điểm kinh doanh tại chợ mới. Tổng số hộ đang kinh doanh tại chợ mới là 160 trường hợp, trong đó chợ cũ đã chuyển lên là 88 trường hợp; các hộ kinh doanh lưu động là 72 trường hợp. Song vẫn còn gần 300 hộ trước đây kinh doanh buôn bán tại chợ cũ không chấp nhận việc di dời lên chợ Trung tâm Hải Hà mới.
Theo kế hoạch, việc di chuyển chợ cũ sang chợ mới kết thúc vào ngày 26/6, tuy nhiên, trước diễn biến căng thẳng người dân "cố thủ" tại chợ cũ, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Phạm Minh Chính đã yêu cầu Ủy ban nhân dân huyện Hải Hà chưa thực hiện biện pháp cưỡng chế, mà thay vào đó là gia hạn cho các hộ kinh doanh tiếp tục được đăng ký điểm kinh doanh và hưởng các cơ chế ưu đãi theo đúng quy định và cam kết của doanh nghiệp; xem xét trách nhiệm đối với huyện Hải Hà và doanh nghiệp theo quy định. Đồng thời, cơ quan kiểm tra các cấp của tỉnh cần nhanh chóng vào cuộc để xem xét trách nhiệm của đảng viên có sai phạm liên quan đến chợ Hải Hà.
Văn Đức