Với kịch bản này, nhiều chuyên gia lao động việc làm dự báo đời sống, việc làm của người lao động sẽ tiếp tục bị tác động bởi dịch bệnh; thêm nhiều doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động, đầu tư tư nhân vẫn yếu và đầu tư nước ngoài liên quan đến thương mại tiếp tục giảm nhất là các ngành du lịch, những lĩnh vực liên quan và người lao động ở khu vực phi chính thức.
Sáng 7/2, Liên đoàn Lao động Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức chương trình "Chuyến tàu mùa Xuân" đưa 500 gia đình công nhân với gần 1.000 công nhân lao động (gồm chồng, vợ và con công nhân) ở các tỉnh miền Trung, miền Bắc về quê đón Tết Tân Sửu 2021.
Xây dựng tổ chức Công đoàn mạnh từ gốc
Theo các chuyên gia lao động việc làm, năm 2021, cùng với những tác động của dịch bệnh, tổ chức Công đoàn, người lao động và các doanh nghiệp tiếp tục chịu nhiều áp lực bởi diễn tiến cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 ngày càng nhanh và những yêu cầu mới của Bộ luật Lao động năm 2019. Trong đó, nhiều điểm mới từ lương, thưởng, ngừng hợp đồng làm việc đối với người lao động, nhất là việc cho phép thành lập tổ chức đại diện người lao động sẽ tác động không nhỏ đến mọi hoạt động của tổ chức Công đoàn và người lao động.
Trước thực trạng này, Công đoàn thành phố xác định mục tiêu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở là nhiệm vụ trọng tâm để vừa thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh, đảm bảo các hoạt động phong trào, tập hợp, thu hút công nhân lao động, nhất là trong các hoạt động thi đua, lao động giỏi, lao động sáng tạo, sản xuất kinh doanh hiệu quả.
Theo ông Trần Đoàn Trung, Phó Chủ tịch thường trực Liên đoàn Lao động thành phố, trước mắt, các cấp Công đoàn tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn có năng lực, sức chiến đấu, năng động, sáng tạo làm “đòn bẩy” để thúc đẩy phong trào công nhân lao động, hoạt động Công đoàn đáp ứng với yêu cầu thực tiễn trước tình hình mới.
Công đoàn sẽ tập trung đa dạng hơn nữa các hoạt động chăm lo cho đoàn viên, các đối tượng người lao động có hoàn cảnh khó khăn, bệnh hiểm nghèo, bị mất việc, ngừng việc; đẩy mạnh các hoạt động kết nối, giới thiệu việc làm cho người lao động bị mất việc do ảnh hưởng dịch bệnh; mở rộng thêm các chương trình phúc lợi đoàn viên.
“Cho dù ở trạng thái nào, tổ chức Công đoàn thành phố cũng phải khẳng định vai trò đại diện, bảo vệ quyền lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, viên chức, lao động; các cấp Công đoàn chủ động, tập trung thực hiện tốt, có hiệu quả nhiệm của mình, nhất là ở những nơi chưa có tổ chức Công đoàn”, ông Trần Đoàn Trung khẳng định.
Trước yêu cầu, nhiệm vụ ngày càng cao, bà Phạm Ngọc Lan, Chủ tịch Liên đoàn Lao động quận Tân Phú cho rằng, việc xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn, nhất là đội ngũ chủ tịch công đoàn cơ sở khu vực ngoài nhà nước đủ năng lực, phẩm chất, ngang tầm nhiệm vụ là nhiệm vụ cốt lõi. “Người cán bộ công đoàn trong tình hình mới phải giỏi về chuyên môn, có bản lĩnh chính trị và kỹ năng hoạt động thích ứng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế thị trường và đời sống xã hội”, bà Phạm Ngọc Lan nhấn mạnh.
Cùng quan điểm, ông Huỳnh Văn Tuấn, Chủ tịch Công đoàn khu chế xuất, khu công nghiệp thành phố cũng đề nghị chú trọng đổi mới nội dung, tập huấn, đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chính trị, nghiệp vụ, kỹ năng, phương pháp hoạt động cho cán bộ công đoàn cơ sở, đặc biệt, là năng lực đối thoại, thương lượng tập thể, việc chi trả tiền lương, thưởng… Theo ông Huỳnh Văn Tuấn, trước mắt, cần đào tạo, bồi dưỡng cán bộ công đoàn cơ sở mới, công đoàn hoạt động chưa đều; chủ động cử cán bộ công đoàn trực tiếp xuống cơ sở hướng dẫn theo hình thức cầm tay chỉ việc; mẫu hóa các văn bản, hướng dẫn cách thức hoạt động công đoàn…
"Việc hỗ trợ của công đoàn cấp trên là một nội dung rất quan trọng nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn cơ sở. Trong đó, chuyển tải nội dung hoạt động về cơ sở vừa phát huy tính chủ động, sáng tạo vừa tăng cường phòng, chống dịch bệnh trong hoạt động công đoàn, góp phần nâng cao năng lực, bản lĩnh đội ngũ cán bộ công đoàn. Công đoàn phải mạnh từ gốc, thì cả hệ thống tổ chức công đoàn mới vững mạnh”, ông Huỳnh Văn Tuấn chia sẻ.
Khẳng định vai trò của tổ chức Công đoàn
Phát huy thành quả đạt được, ngay từ đầu năm 2021, Liên đoàn Lao động Thành phố Hồ Chí Minh chuyển tải nhiều nội dung hoạt động Công đoàn về cơ sở, đặc biệt là các hoạt động chăm lo cho đoàn viên công đoàn, người lao động có hoàn cảnh khó khăn, bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, bão, lũ nhân dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu. Ghi nhận bước đầu tại các cấp Công đoàn quận, huyện và cấp trên cơ sở cho thấy, các đơn vị đã chủ động, linh hoạt kết nối, vận động, phối hợp cùng các tổ chức, doanh nghiệp hướng đến người lao động bằng những giải pháp chăm lo thiết thực, hiệu quả, tạo nhiều điều kiện để người lao động vượt khó, vươn lên.
Bà Trần Thị Diệu Thúy, Chủ tịch Liên đoàn Lao động thành phố cho biết, đợt hoạt động cao điểm này, các cấp công đoàn tổ chức các chương trình Tết sum vầy, Ngày hội công nhân - Phiên chợ nghĩa tình; thăm tặng quà công nhân lao động làm việc trong môi trường khó; trao tặng vé xe, vé tàu, vé máy bay… cho hàng trăm ngàn người lao động. Thành công của đợt hoạt động năm nay không chỉ tăng số lượng người lao động được chăm lo nhiều hơn so với năm trước, mà còn là phương pháp, cách hỗ trợ đúng đối tượng, đúng nhu cầu người lao động, những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; đồng thời luôn đảm bảo công tác phòng, chống dịch bệnh ở mọi lúc, mọi nơi.
“Điều quan trọng nhất là thông qua hoạt động tại cơ sở đã phát huy tính tự chủ, năng động, sáng tạo nhiều cách làm hay, hiệu quả, phù hợp với người lao động trên nhiều lĩnh vực khác nhau. Đây cũng là dịp để cán bộ công đoàn thể hiện năng lực, bản lĩnh trong công tác thu hút, tập hợp công nhân lao động; là dịp để các bộ công đoàn tích lũy thêm nhiều kinh nghiệm trong xây dựng kế hoạch, gắn kết cùng doanh nghiệp tiến đến xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, tiến bộ; tạo dựng được niềm tin của người lao động đối với tổ chức công đoàn; khẳng định Công đoàn là chỗ dựa vững chắc của người lao động…”, bà Trần Thị Diệu Thúy nhấn mạnh.
Thực tiễn tại nhiều đơn vị công đoàn cấp trên cơ sở đã xây dựng các chương trình kế hoạch với trọng tâm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn năm 2021 và cả những năm tiếp theo. Nhiều Công đoàn, đã định hướng đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của cán bộ công đoàn cơ sở trong cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể.
Đặc biệt, tại những địa phương, doanh nghiệp thâm dụng lao động lớn ở thành phố như Công đoàn khu chế xuất, khu công nghiệp thành phố; các Quận 5, 6, 7, 8, Bình Tân, Tân Bình, Tân Phú, Gò Vấp, Nhà Bè, thành phố Thủ Đức… chú trọng nâng cao kỹ năng xử lý tình huống nảy sinh trong thực tiễn như tranh chấp lao động, đình công; các vấn đề liên quan đến hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể; bổ sung, hoàn thiện tài liệu tập huấn cho các bộ công đoàn cơ sở theo hướng sát thực tế và nhu cầu của sơ sở.
Về vấn đề này, ông Phạm Văn Tài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động quận Gò Vấp cho biết, bên cạnh việc nâng cao chất lượng về cán bộ công đoàn, đơn vị còn chú trọng nâng cao hiệu quả công tác quản lý, sử dụng tài chính; tăng cường công tác kiểm tra, tự kiểm tra, nội dung hoạt động công đoàn; phát huy những mô hình hay, những gương điển hình cán bộ công đoàn tiêu biểu, khắc phục những hạn chế, thiếu sót. Liên đoàn Lao động quận Gò Vấp cũng đã xây dựng nhiều giải pháp mới, kế hoạch phù hợp nhằm thu hút lực lượng người lao động; đẩy mạnh phát triển đoàn viên, thành lập công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn ở khu vực lao động phi chính thức, tăng cường công tác bồi dưỡng giới thiệu đoàn viên công đoàn ưu tú cho cấp ủy đảng xem xét phát triển đảng.
Theo ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, trong giai đoạn mới, Công đoàn cần tập trung đẩy mạnh công tác đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của đoàn viên, người lao động; tiếp tục tổ chức phát động phong trào thi đua yêu nước trong đoàn viên, người lao động phù hợp với nhiệm vụ của từng ngành, lĩnh vực, đối tượng. Đồng thời, tăng cường đổi mới công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức pháp luật, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động, trình độ, kỹ năng nghề nghiệp của đoàn viên và người lao động...
“Với đặc thù lao động việc làm tại Thành phố Hồ Chí Minh, trong thời gian tới các cấp Công đoàn cần tiếp tục đẩy mạnh đổi mới cách thức tập hợp đoàn viên, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh; tích cực tham gia xây dựng Đảng, chính quyền; xây dựng tổ chức Công đoàn đủ sức thu hút, tập hợp người lao động trong điều kiện Việt Nam thực hiện các cam kết đối với các định chế quốc tế, các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Đồng thời, đa dạng hóa các hoạt động bằng nhiều mô hình, loại hình phù hợp với sở thích, điều kiện của người lao động; thu hút người lao động tự nguyện gia nhập tổ chức Công đoàn; tập trung xây dựng lực lượng đoàn viên công đoàn nòng cốt tại các cấp Công đoàn cơ sở”, ông Phan Văn Anh chia sẻ.