Bệnh nhân bị viêm não tự miễn đã hồi phục sau gần 2 tháng thở máy. Ảnh: BSCC
Cách đây 2 tháng, bệnh nhân B.A (nữ, 22 tuổi, ở Cẩm Thủy, Thanh Hóa) có biểu hiện đau đầu, sốt cao, tê bì chân tay. Sau vài ngày, bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng rối loạn về tâm thần, nói nhảm, kích động và phải nhập viện tại địa phương điều trị. Sau đó, tình trạng của bệnh nhân A. nặng thêm, xuất hiện các cơn co giật rồi đi vào hôn mê, được chẩn đoán mắc viêm não và chuyển tuyến lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.
Khi vào viện tại khoa Cấp cứu, bệnh nhân đã trong tình trạng hôn mê sâu, phải can thiệp đặt ống nội khí quản, thở máy, sử dụng nhiều thuốc chống động kinh liều cao để kiểm soát cơn co giật. Tuy nhiên bệnh nhân đáp ứng rất kém với các thuốc này, và hầu như co giật liên tục.
Ngay khi nhập viện, bệnh nhân được lấy máu, chọc dịch não tủy làm các xét nghiệm tìm căn nguyên gây bệnh. Xét nghiệm dịch não tủy cho thấy bệnh nhân âm tính với các virus gây viêm não, và dương tính với kháng thể kháng thụ thể NMDA (liên quan đến viêm não tự miễn). Đồng thời, kết quả cộng hưởng từ ghi nhận bệnh nhân có hình ảnh u quái ở buồng trứng bên phải.
Theo các bác sĩ, sau khi có kết quả chẩn đoán, bệnh nhân được điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch, thay huyết tương và sử dụng globulin miễn dịch (IVIG). Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng được hội chẩn để xem xét phẫu thuật loại bỏ khối u quái buồng trứng, được coi là căn nguyên chính gây nên viêm não tự miễn.
Sau khi hội chẩn, các bác sĩ khoa sản của Bệnh viện đã quyết định mổ nội soi để bóc tách khối u quái buồng trứng cho bệnh nhân.
Đến nay, sau gần 2 tháng thở máy, chăm sóc tích cực, các cơn co giật của bệnh nhân đã giảm dần, bệnh nhân dần hồi phục nhận thức. Hiện bệnh nhân đã tỉnh táo, còn yếu cơ, nhưng không còn các cơn co giật, được xuất viện trở về gia đình.
Với trường hợp này, tuy viêm não tự miễn vẫn có thể tái phát, nhưng việc loại bỏ được khối u quái buồng trứng sẽ giảm nguy cơ tái phát viêm não tự miễn trong tương lai cho bệnh nhân.
Ths.BS Trần Văn Bắc, Phó Trưởng Khoa Cấp Cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết: Bệnh viêm não tự miễn là một loại bệnh có liên quan đến tự kháng thể, do cơ thể sản xuất ra chống lại chính tế bào của cơ thể, trong trường hợp này là các protein trên bề mặt hoặc bên trong tế bào thần kinh.
Theo đó, viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể NMDA (M-methyl-D-aspatic acid) là dạng viêm não tự miễn thường gặp nhất. Bệnh viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể NMDA chủ yếu gặp ở người trẻ tuổi, nữ nhiều hơn nam.
Các báo cáo ở Việt Nam và trên thế giới cho thấy bệnh viêm não tự miễn thường có liên quan đến các khối u, thường gặp nhất là u quái buồng trứng. U quái buồng trứng là khối u phát triển bên trong buồng trứng có nguồn gốc từ thời kỳ bào thai, đa phần là lành tính. Cấu trúc khối u quái gồm nhiều loại mô cơ thể khác nhau như: Xương, tóc, da … và bao gồm cả mô não. Một số trường hợp bị viêm não tự miễn do kháng thể kháng thụ thể NMDA tiến triển sau giai đoạn bị viêm não do virus Herpes.
Cũng theo BS. Trần Văn Bắc, bệnh viêm não tự miễn thường khởi phát với các triệu chứng rối loạn về tâm thần như: Lo âu, mất ngủ, giảm trí nhớ, hành vi bất thường, kích động. Do đó, bệnh nhân thường được đưa vào điều trị ở khoa tâm thần. Sau khoảng 1- 2 tuần, bệnh nhân mới có biểu hiện các triệu chứng của viêm não như: Co giật, lơ mơ, gồng cứng, cơn nhai … Nhiều bệnh nhân biểu hiện nặng, có thể hôn mê sâu và co giật, kháng trị với các thuốc chống động kinh.
Các bệnh nhân nặng cần phải điều trị hồi sức tích cực như: Thở máy, chống co giật … kết hợp với các thuốc ức chế miễn dịch và globulin miễn dịch, lọc huyết tương.
“Nếu không được chẩn đoán và điều trị thích hợp, bệnh viêm não tự miễn có tỷ lệ tử vong cao. Ngược lại, nếu được phát hiện kịp thời và điều trị tích cực, có tới 75% bệnh nhân sẽ hồi phục hoàn toàn, 25% bệnh nhân sẽ để lại di chứng nặng nề hoặc tử vong”, BS. Trần Văn Bắc cho biết.