Bộ Y tế cảnh báo giả mạo trong cung ứng, mua bán vaccine phòng COVID-19

Tại Việt Nam, trong thời gian vừa qua, nhiều tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước đã nộp hồ sơ đăng ký, liên hệ với Bộ Y tế để chào bán, gợi ý cung cấp vaccine phòng COVID-19 của các nhà sản xuất như Moderna (Mỹ), AstraZeneca… Tuy nhiên, qua xác minh thông tin, các nhà sản xuất vaccine trên hiện tại chưa có hoạt động ủy quyền, ủy thác với các tổ chức, cá nhân này. 

Ngày 1/3/2021, AstraZeneca đã có thư khẳng định, ngoài Chương trình COVAX, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Công ty Cổ phần vaccine Việt Nam (VNVC), AstraZeneca không ủy quyền cho công ty, tổ chức, cá nhân nào khác cung cấp vaccine phòng COVID-19 của AstraZeneca tại Việt Nam. 

Tương tự, Moderna khẳng định chưa ủy quyền cho bất cứ bên nào về việc đăng ký, bán hàng và nhập khẩu vaccine phòng COVID-19 cho Việt Nam đến thời điểm hiện tại. Các nhà sản xuất vaccine khác như Pfizer, Johnson & Johnson đều có công ty, chi nhánh tại Việt Nam. 

Đối với vaccine Sputnik V của Nga, Đại sứ quán Nga tại Việt Nam đã khẳng định, mọi sự mua bán, nhập khẩu, hợp tác cần trao đổi trực tiếp với Quỹ Đầu tư trực tiếp của Nga. Trung Quốc, Ấn Độ cũng khẳng định rõ việc mua, nhập khẩu vaccine phòng COVID-19 phải được Chính phủ phê duyệt.

Ngày 15/2/2021, Cơ quan Chống gian lận châu Âu (The European Anti-Fraud Office (OLAF) đã cảnh báo chính phủ các nước cảnh giác về việc gian lận, lừa đảo trong mua bán vaccine phòng COVID-19. Trong tuyên bố này, OLAF cho biết đã có hiện tượng các tổ chức, cá nhân mạo danh mời chào vaccine COVID-19 giả nhằm lừa gạt các chính phủ thành viên của EU đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ tiêm chủng.

Các hình thức lừa đảo có thể gồm: Tự nhận là đại diện thương mại cho các nhà sản xuất vaccine và tuyên bố sở hữu hoặc có quyền tiếp cận vaccine phòng COVID-19 để mời chào bán vaccine; Chào bán số lượng lớn vaccine phòng COVID-19 cho chính phủ hoặc các tổ chức, cung cấp một lượng hàng mẫu để ký kết, nhận tiền đặt cọc và sau đó chiếm dụng; hoặc cung cấp các lô vaccine phòng COVID-19 giả mạo.

Để đảm bảo việc tiếp cận vaccine phòng COVID-19 cho người dân Việt Nam, Bộ Y tế khuyến khích tất cả các doanh nghiệp có đủ điều kiện, tiếp cận, đàm phán với các đối tác cung cấp vaccine phòng COVID-19 trên thế giới để nhập khẩu vaccine về sử dụng trong nước theo Nghị quyết số 21/NQ-CP ngày 26/2/2021 của Chính phủ về việc mua và sử dụng vaccine phòng COVID-19.

Tuy nhiên, để đảm bảo việc cung cấp vaccine phòng COVID-19 đầy đủ và an toàn, Bộ Y tế đề nghị: Các cơ quan, tổ chức khi nhận được các thông tin, đề nghị, hợp tác về việc cung cấp vaccine phòng COVID-19 cần thận trọng, chủ động xác thực, kiểm chứng thông tin, đảm bảo an toàn pháp lý, tài chính và thương mại.

Trường hợp cần thiết, có thể đề nghị các cơ quan chức năng (Bộ Y tế, Bộ Công an, Cơ quan ngoại giao, thương mại…) giúp xác minh thông tin liên quan đến việc cung cấp vaccine phòng COVID-19. 

Đồng thời, việc đàm phán, mua vaccine phòng COVID-19 cần được thông báo kịp thời cho Bộ Y tế để đảm bảo việc nhập khẩu, sử dụng cũng như điều hành nguồn và tổ chức tiêm chủng được thông suốt, theo đúng chỉ đạo tại Nghị quyết số 21/NQ-CP của Chính phủ về việc mua và sử dụng vaccine phòng COVID-19.

Các quốc gia, tổ chức có trách nhiệm tăng cường chia sẻ thông tin để chủ động phòng, chống các hoạt động giả mạo trong cung ứng, mua bán vaccine phòng COVID-19.