Bệnh nhân điều trị sốt mò tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh: BV
Trung tâm Bệnh nhiệt đới Bệnh viện Bạch Mai đang điều trị cho một bệnh nhân nữ (75 tuổi, ở Hải Phòng) bị sốt mò.
Trước đó, bệnh nhân chỉ ở nhà làm vườn. Trước khi vào viện 5 ngày, bệnh nhân đột ngột xuất hiện sốt kèm theo tức ngực, khó thở; đến ngày thứ 5 bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện Việt Tiệp - Hải Phòng. Tại đây, bệnh nhân được chẩn đoán suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, điều trị 2 ngày không đỡ nên đã được chuyển đến Bệnh viện Bạch Mai.
Tại Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, sau khi thăm khám lâm sàng ban đầu, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết và được chuyển đến Trung tâm Hô hấp. Sau khi thăm khám kỹ, các bác sĩ phát hiện có một vết loét ở da vùng bẹn bên trái, là một tổn thương khá đặc hiệu do mò cắn.
Qua hội chẩn liên khoa, các bác sĩ Trung tâm Bệnh nhiệt đới bước đầu nhận định đây là bệnh sốt mò sau đó, kết quả xét nghiệm đúng với chẩn đoán ban đầu.
PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Đây là ca bệnh khá điển hình của bệnh sốt mò do mò cắn và truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi vào cơ thể người với các hội chứng lâm sàng đặc như đã mô tả và kèm theo vết loét tại nơi mò cắn (eschar). Mò là một loại côn trùng, truyền vi khuẩn Rickettsiae tsutsugamushi gây bệnh cảnh nhiễm trùng huyết và giống các căn nguyên gây nhiễm khuẩn huyết khác nên các bác sĩ thường chẩn đoán nhầm nếu không để ý đến vết loét ngoài da do con mò đốt.
Theo đó, đặc điểm của con mò thường hay cắn ở vùng kín, vùng da mỏng và có nếp gấp như bẹn, nách, bìu, sau tai, quanh hậu môn... Ban đầu bệnh nhân thường tổn thương như: Có nốt phỏng đường kính 0,5- 1cm, không đau, không ngứa nên bệnh nhân thường không để ý đến; sau một vài ngày nốt phỏng thường tự vỡ ra, đóng một vảy đen hơi lõm xuống mặt da và xung quanh có gờ đỏ kèm theo tổn thương nổi hạch, phát ban. Một số bệnh nhân sẽ dẫn đến nặng, có biểu hiện suy hô hấp, có bệnh cảnh giống nhiễm khuẩn huyết.
"Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nên những biến chứng cấp tính như suy hô hấp, tràn dịch màng phổi, viêm cơ tim, viêm màng não, có thể sốc giảm thể tích và tử vong", PGS.TS Đỗ Duy Cường cảnh báo.
PGS.TS Đỗ Duy Cường cũng lưu ý, các bác sĩ khi khám cho bệnh nhân, nếu có triệu chứng sốt cao đột ngột, đau mỏi người, đa sung huyết, có phát ban, nổi hạch thì cần khám kỹ ở một số vùng kín như nách, bìu, bẹn, quanh hậu môn, dưới nếp gấp sau gáy, sau tai, nếp lằn vú... là những nơi con mò hay cắn. Nếu phát hiện cần điều trị đặc hiệu với nhóm kháng sinh ngấm vào nội bào, thời gian điều trị cắt sốt nhanh và sau 3- 5 ngày có thể khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu chẩn đoán sai, dùng kháng sinh không đúng thì không có tác dụng.
Bác sĩ cũng khuyến cáo, người dân khi làm việc ngoài đồng ruộng hoặc những nơi có bụi cây rậm rạp nên chú ý trang phục bảo hộ lao động như: Mặc quần áo dày, đi tất, ủng và có thuốc, hóa chất để thoa, xịt trên người để tránh côn trùng đốt. Khi có triệu chứng sốt đột ngột, xuất huyết, mệt mỏi, đau người, phát ban, nổi hạch, cần quan sát và kiểm tra kỹ trên cơ thể xem có nốt đốt như mô tả ở trên thì nghĩ đến đây là tổn thương do mò đốt và nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.
Đặc biệt, nhân viên y tế cũng cần được trang bị và cập nhật các kiến thức về bệnh sốt mò theo hướng dẫn của Bộ Y tế để có thể chẩn đoán và điều trị kịp thời đúng phác đồ. Nếu bệnh nhân diễn biến nặng nên chuyển đến tuyến trên để được xử lý và điều trị, tránh những biến chứng nguy kịch, đe dọa tính mạng.
Bệnh sốt mò là bệnh nhiễm trùng cấp tính gây ra bởi Rickettsiae tsutsugamushi - vi khuẩn ký sinh nội bào. Mò đỏ thường sinh sống ở các bụi cây, bụi cỏ ẩm, nơi có bóng râm hoặc trong hang đá. Con người có thể bị mò nhiễm bệnh đốt khi sinh hoạt hoặc lao động ở khu vực có ổ dịch, đi qua vùng ven sông, ven suối, vào các hang đá, nằm nghỉ trên bãi cỏ...
Bệnh cần được chẩn đoán cần dựa vào nốt loét điển hình (eschar) và triệu chứng lâm sàng. Việc chẩn đoán xác định cần phải làm xét nghiệm tìm kháng thể đặc hiệu trong máu. Và dựa trên các biểu hiện điển hình như các nốt đốt đóng vảy đen, mọc ở chỗ kín, nách, bẹn cổ...
Điều trị đặc hiệu bệnh sốt mò sử dụng các kháng sinh ngấm vào nội bào như: Doxycyclin, Chloramphenicol, Azithromycin… thì mới có tác dụng.