Cứu sống bệnh nhân bị dị vật đâm vào hốc mắt xuyên sọ  

Bệnh nhân N.Q.T (nam, 32 tuổi, ngụ tại Cà Mau) nhập viện ngày 9/2 do dị vật đâm vào hốc mắt trái. Người nhà bệnh nhân cho biết, bệnh nhân tự bẻ thìa uống nước (loại thìa nhựa) và đâm vào mắt. Bệnh nhân có tiền sử tâm thần phân liệt, rối loạn lo âu và sợ hãi, đang được điều trị thuốc liên tục.

Thăm khám ban đầu, các bác sĩ ghi nhận tình trạng bệnh nhân lơ mơ, kích thích, sưng nề và chảy dịch mắt trái, dị vật cạnh nhãn cầu mắt trái. Đồng tử mắt trái khó quan sát do sưng nề, mắt phải đồng tử phản xạ ánh sáng yếu. 

Kết quả chụp CT scan sọ não cho thấy: Dị vật từ mắt trái xuyên qua mắt phải vào vùng sàn sọ và xuyên vào nhu mô não, gây dập não, máu tụ dưới màng cứng cấp tính. 

Nhận định ca bệnh phức tạp, ê kíp cấp cứu nhanh chóng hội chẩn phẫu thuật viên các khoa: Thần kinh, Mắt, Chẩn đoán hình ảnh, Gây mê hồi sức. Ê kíp phẫu thuật do bác sĩ Chuyên khoa I Nguyễn Đông Quân (phẫu thuật viên chính Khoa Ngoại Thần kinh) và cộng sự đã tiến hành phẫu thuật cho bệnh nhân. 

Dị vật là phần cán của thìa nhựa đã gãy thành 3 đoạn, gồm đoạn ở mắt trái, đoạn ở mắt phải xuyên vào sàn sọ và 1 đoạn trong nhu mô não. Các bác sĩ đã gắp các dị vật, lấy hết máu tụ và cầm máu mô não dập, vá kín màng cứng bị rách do dị vật đâm vào, bịt kín sàn sọ, rửa sạch vùng mổ. Thời gian phẫu thuật kéo dài gần 2 tiếng. 

Sau phẫu thuật, bệnh nhân tiếp tục được sử dụng kháng sinh, thuốc chống động kinh và theo dõi tình trạng dò dịch não tủy. Hiện bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, không sốt, không ghi nhận dò dịch não tủy, không yếu liệt chi.

Theo bác sĩ Nguyễn Đông Quân, dị vật hốc mắt xuyên sọ là tổn thương hiếm gặp, chiếm 0,4% trong bệnh lý chấn thương sọ não nhưng chiếm 25% các trường hợp tổn thương xuyên sọ ở người lớn. Dị vật thường xuyên sọ qua trần ổ mắt do xương mỏng làm thương tổn thùy trán hoặc dị vật xuyên vào khe ổ mắt trên, có thể thương tổn thành ngoài xoang hang, thùy thái dương, xương bướm và thân não. Hậu quả của những thương tổn này thường gây ra tử vong và thương tật cao. 

Nguyên tắc trong xử trí dị vật hốc mắt xuyên sọ là không được rút dị vật ra khi chưa chẩn đoán rõ và dị vật phải được rút tại phòng mổ, do tính phức tạp của loại thương tổn này cần có sự phối hợp của nhiều chuyên khoa. Các phẫu thuật viên thần kinh xử trí thương tổn não, cấu trúc mạch máu, làm sạch dị vật, giải áp sự chèn ép thần kinh cũng như ngăn ngừa và xử trí các thương tổn mạch máu. Các phẫu thuật viên Mắt xử lý tổn thương hốc mắt và phối hợp lấy dị vật từ mắt. Chuyên gia Tai Mũi Họng và Hàm mặt xử lý những thương tổn đi kèm như gãy xương tầng giữa mặt, các cấu trúc của mũi xoang...