Một cuộc đời - một lá gan

Với chủ đề năm 2023 "Một cuộc đời, một lá gan", WHO đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của gan đối với sự sống của con người. Lá gan, cơ quan lớn nhất trong cơ thể người, đóng một vai trò sống còn trong việc điều hòa, thực hiện nhiều chức năng thiết yếu cho cuộc sống như chuyển hóa, khử độc, bài tiết và dự trữ. Để giúp cơ thể duy trì sự sống, mỗi ngày, gan âm thầm thực hiện hơn 500 chức năng. Gan khỏe mạnh giúp con người sống lâu hơn, bảo vệ người thân khỏi nguy cơ bị lây nhiễm, cũng như giúp bảo vệ các cơ quan khác như tim, não và thận vốn phụ thuộc vào chức năng gan. Ngược lại, bệnh viêm gan một khi phát triển mà không chữa kịp thời có thể gây tổn thương dẫn đến các bệnh nghiêm trọng hơn về gan, từ đó ảnh hưởng đến các chức năng của bộ phận quan trọng này cũng như các bộ phận liên quan trong cơ thể người. Nếu gan của một người bị hỏng hoàn toàn, người đó có thể tử vong trong 24 giờ do hạ đường huyết.

Theo thống kê của WHO, mỗi năm, viêm gan siêu vi cướp đi sinh mạng của hơn một triệu người và gây ra 3 triệu ca nhiễm mới mỗi năm. Hiện toàn thế giới có hơn 350 triệu người đang sống chung với bệnh viêm gan siêu vi mãn tính. Theo đó, mỗi ngày có khoảng 3.000 người chết vì viêm gan, tức 30 giây có 1 trường hợp tử vong vì bệnh này. Cũng theo WHO, mỗi ngày có hơn 8.000 ca nhiễm mới cả viêm gan B và C. Với tỷ lệ nói trên, bệnh viêm gan siêu vi mỗi năm sẽ giết chết nhiều người hơn cả bệnh sốt rét, bệnh lao và HIV/AIDS cộng lại vào năm 2040.

WHO cũng đề cập đến thực tế số lượng lớn những người mắc bệnh viêm gan không được chẩn đoán và điều trị một phần do nhận thức về sức khỏe gan còn thấp và hầu hết các trường hợp chỉ tận lực chữa trị khi bệnh đã tiến triển nặng như sơ gan, ung thư gan...

WHO cho biết chỉ có 10% người bị viêm gan B mãn tính được chẩn đoán và chỉ có 22% trong số đó được điều trị, chiếm 2% tổng chi phí y tế toàn cầu. Trong khi đó, chỉ có 21% người bị viêm gan C được chẩn đoán và có 62% trường hợp được chẩn đoán được điều trị để khỏi bệnh.
Trong bối cảnh gánh nặng bệnh do virus viêm gan ngày càng trở nên nặng nề, WHO đã kêu gọi các quốc gia và các đối tác phát triển xây dựng các chiến lược hiệu quả với mục tiêu đối phó với các thách thức của bệnh viêm gan và nâng cao nhận thức về căn bệnh này.

Theo WHO, khoảng 4,5 triệu ca tử vong sớm do viêm gan có thể được ngăn chặn ở các nước thu nhập thấp và trung bình vào năm 2030 thông qua tiêm chủng, xét nghiệm chẩn đoán, thuốc điều trị và các chiến dịch giáo dục. Với việc COVID-19 không còn là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu, WHO cho rằng hiện nay là thời điểm thích hợp để đẩy mạnh phòng chống bệnh viêm gan do virus và đạt được mục tiêu loại bỏ căn bệnh này vào năm 2030. WHO cũng kêu gọi các quốc gia đạt được các mục tiêu cụ thể: giảm 90% các ca nhiễm mới viêm gan B và C; giảm 65% các ca tử vong liên quan đến viêm gan do xơ gan và ung thư; đảm bảo rằng ít nhất 90% người nhiễm virus viêm gan B và C được chẩn đoán; ít nhất 80% những người đủ điều kiện nhận được sự điều trị thích hợp.

Theo thống kê của WHO, Việt Nam là nước có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan ở mức cao. Đáng chú ý, tại Việt Nam ung thư gan chiếm nhiều nhất trong các loại ung thư, gây tử vong hằng năm hơn 25.000 trường hợp (gấp ba số tử vong hằng năm do tai nạn giao thông). Nguyên nhân chính gây ung thư gan là do tỷ lệ cao viêm gan virus và do rượu bia. Phong trào “Toàn dân chung tay đánh gục virus viêm gan” đã được triển khai với nhiều hoạt động thiết thực và phong phú nhằm đẩy nhanh nỗ lực phòng chống bệnh viêm gan siêu vi, hướng tới mục tiêu loại trừ bệnh vào năm 2030.

Phát biểu nhân Ngày thế giới phòng chống viêm gan năm 2023, Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nhấn mạnh: "Bạn chỉ có một cuộc đời, bạn chỉ có một lá gan, bệnh viêm gan virus có thể tàn phá cả hai". Người đứng đầu WHO muốn truyền đi thông điệp: Bảo vệ lá gan khỏe mạnh để bảo vệ cuộc sống của con người!.