Hội nghị Nâng cao chất lượng trạm y tế xã, phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình.
Đó là khẳng định của lãnh đạo Bộ Y tế tại Hội nghị Nâng cao chất lượng trạm y tế xã, phường hoạt động theo nguyên lý y học gia đình dựa trên mô hình 26 trạm y tế điểm các tỉnh phía Bắc diễn ra ngày 7/9 tại Hà Nội.
Trạm y tế chưa quản lý được bệnh mãn tính
Theo thống kê của Cục Khám chữa bệnh (Bộ Y tế), hiện nay trong số những bệnh nhân đến khám chữa bệnh tại tuyến Trung ương có tới hơn 35% bệnh nhân có thể điều trị được ở tuyến tỉnh, 20% có thể điều trị được ở tuyến huyện; đặc biệt, trong số các bệnh nhân đến khám chữa bệnh ở tuyến tỉnh có tới hơn 41% bệnh nhân có thể điều trị được ở tuyến huyện và 11% có thể điều trị được ở trạm y tế xã. Việc không tin tưởng chất lượng khám, chữa bệnh ở tuyến y tế cơ sở đã dẫn đến việc người dân ùn ùn kéo lên tuyến trên, gây quá tải trầm trọng cho tuyến trên.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng phải thừa nhận, có thực trạng này là do hiện nay, y tế cơ sở vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu người dân, chất lượng hiệu quả hoạt động chưa cao. Công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu chưa thực sự tốt, nhiều người dân chưa quan tâm đến dự phòng, nâng cao sức khỏe, chỉ đến khi có bệnh mới chịu đi chữa. Bên cạnh đó, phần lớn các trạm y tế chưa quản lý được các bệnh mạn tính. Đặc biệt, số lượng và chất lượng dịch vụ tại các cơ sở y tế tuyến đầu còn hạn chế, danh mục thuốc còn ít. Hiện nay trạm y tế xã, phường mới chỉ thực hiện được 50-70% các dịch vụ kỹ thuật, khoảng 40% danh mục thuốc theo phân tuyến...
Cùng với đó, hạn chế về nhân lực tại các trạm y tế hiện nay cũng khiến người dân chưa tin tưởng. Trong số 26 trạm y tế được chọn xây dựng thí điểm chỉ có 3 tỉnh là: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Yên Bái là có đầy đủ bác sĩ tại các trạm y tế; vẫn còn 8/26 trạm chưa có bác sĩ làm việc tại trạm; 9/26 trạm chưa có y sĩ y học cổ truyền, 7/26 trạm chưa có dược sĩ...
Một rào cản nữa cũng khiến bệnh nhân vượt tuyến là do tuyến y tế cơ sở chưa đảm bảo được quyền lợi của người có thẻ BHYT vì danh mục thuốc BHYT ở trạm y tế rất ít, thiếu nhiều loại thuốc cơ bản. Hơn nữa, một số trạm y tế không có bác sĩ nên cũng hạn chế việc chỉ định sử dụng các loại thuốc, một số thuốc điều trị các bệnh mạn tính như: Huyết áp, tiểu đường… cũng chưa được chỉ định ở tuyến xã.
Sẽ cải tiến đồng loạt
Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng cho biết, y tế cơ sở bao gồm y tế thôn, bản, xã phường, quận, huyện, thị xã được coi là nền tảng, xương sống của hệ thống y tế; là “người gác cổng” của hệ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu, gần dân nhất. Y tế cơ sở cũng là nơi người dân dễ tiếp cận với chi phí thấp, đảm bảo công bằng xã hội và giảm quá tải bệnh viện tuyến trên. Vì vậy, Bộ Y tế đang triển khai xây dựng thí điểm đổi mới 26 trạm y tế xã, phường thuộc 8 tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng. Các trạm y tế này được xây dựng theo hướng hoạt động theo nguyên lý y học gia đình với 6 nguyên tắc là: Liên tục – toàn diện – lồng ghép – phối hợp – dự phòng – gia đình – cộng đồng nhằm giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người dân một cách hiệu quả; và sắp tới sẽ nhân rộng ra tại tất cả các trạm y tế trên toàn quốc.
Theo đó, 26 trạm y tế được triển khai thí điểm, sẽ được trang bị đồng bộ từ giường, tủ, tủ quầy thuốc, bố trí trang bị máy siêu âm, xét nghiệm, X-quang... Với các trạm y tế chưa có bác sĩ thì sẽ cử bác sĩ tuyến trên luân phiên về làm việc khoảng 2-3 ngày/tuần/trạm; điều chuyển đi và đến một số y sĩ, điều dưỡng, dược sĩ trung học theo yêu cầu của các trạm... Tăng cường đào tạo nâng cao trình độ cho viên chức tại trạm...
Đặc biệt, Bộ Y tế cũng cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến trung ương, bệnh viện tuyến cuối của Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh về hỗ trợ các trạm y tế xã, phường, thị trấn nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho 4 tỉnh phía Bắc gồm: Huyện Bát Xát (Lào Cai); huyện Trấn Yên (Yên Bái); huyện Ba Vì (Đan Phượng), quận Hà Đông , Nam Từ Liêm (Hà Nội ), huyện Hương Sơn (Hà Tĩnh)...
Bộ Y tế cũng đề nghị Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố tính toán, giao thí điểm định suất cho số thẻ đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại các trạm y tế xã thí điểm; đảm bảo đủ thuốc theo phân tuyến, thuốc đã quy định trong gói dịch vụ y tế cơ bản...
Dự kiến trong năm 2018, Bộ Y tế sẽ hoàn thành mô hình điểm tại 26 trạm y tế đã chọn. Đồng thời, Bộ Y tế cũng yêu cầu các tỉnh xây dựng lộ trình triển khai, phấn đấu trong 5 năm (2019-2023) xong hết cả đầu tư, nhân lực và hoạt động của trạm y tế xã theo nguyên lý y học gia đình. Với các trạm y tế chưa làm điểm và các tỉnh không có trạm y tế điểm cũng sẽ triển khai cải tiến rộng khắp, không chờ kết quả các trạm y tế làm điểm .