Thịt bò chưa chế biến chín kỹ rất dễ khiến người ăn bị nhiễm sán.
Nữ bệnh nhân N.T.H. (25 tuổi, Hà Nội) hốt hoảng khi phát hiện có vật thể lạ giống những đoạn dây trắng có hình sơ mít và vẫn chuyển động, ngọ nguậy bò ra từ hậu môn.
Tá hoả, bệnh nhân H. lên mạng tìm hiểu và nghi ngờ có thể những đoạn trắng này có thể là đốt sán nên đã tìm tới khám tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ (Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương) để khám.
Kết quả xét nghiệm phân của bệnh nhân đã tìm thấy nhiều đốt sán và cả trứng sán dây. Bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân H. bị nhiễm sán dây bò và chỉ định cho bệnh nhân dùng thuốc điều trị sán dây trưởng thành. Đáng sợ, sau khi bác sĩ kê cho bệnh nhân uống thuốc đã xổ ra một đoạn sán dây dài tới 6 mét.
Theo bệnh nhân N.T.H, cô không có thói quen ăn thịt sống, thịt tái; tuy nhiên, bệnh nhân lại thường xuyên ăn phở bò tái và lẩu bò.
Cũng trong tình trạng tương tự, bệnh nhân T.M.T. (nam, 40 tuổi, Hải Phòng) đến Bệnh viện Đặng Văn Ngữ khám do xuất hiện các triệu chứng đau bụng âm ỉ vùng quanh rốn kèm theo cảm giác khó chịu ở vùng hậu môn. Theo lời bệnh nhân T., anh thường có thói quen hay ăn thịt tái vì có cảm giác thịt ngọt, ngon và bổ dưỡng hơn; Không riêng thịt bò mà thịt lợn khi luộc, anh cũng thích ăn khi thịt còn giữ lại màu hồng bên trong.
Bác sĩ đã chỉ định cho bệnh nhân các xét nghiệm và hướng dẫn lấy mẫu bệnh phẩm đốt sán; kết quả cho thấy, bệnh nhân được chẩn đoán nhiễm sán dây trưởng thành.
PGS.TS. Đỗ Trung Dũng, Trưởng khoa Ký sinh trùng, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho biết: "Có 2 loại sán dây thường gặp đó là sán dây lợn và sán dây bò. Bệnh nhân bị nhiễm sán dây bò thi thoảng sẽ thấy đốt sán bò ra ngoài qua đường hậu môn hoặc theo phân ra ngoài. Thông thường đốt sán dây bò khi ra ngoài môi trường thì vẫn có thể còn chuyển động nhưng đốt sán dây lợn thường chỉ dính theo phân ra ngoài và không chuyển động như sán dây bò”.
Cũng theo PGS.TS. Đỗ Trung Dũng cho biết, thời gian gần đây, tại Bệnh viện Đặng Văn Ngữ tiếp nhận nhiều bệnh nhân tới khám các bệnh liên quan tới ký sinh trùng, dù hiện nay, điều kiện sống, vấn đề vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường đã được cải thiện hơn trước đây. Do nhu cầu của người dân khám các bệnh ký sinh trùng tăng cao, bệnh viện Đặng Văn Ngữ đã phải hoạt động cả thứ 7 để tiếp nhận khám và điều trị người bệnh.
Hiện nay, người mắc bệnh sán dây trưởng thành phân bố rải rác nhiều nơi trên toàn quốc, tỷ lệ nhiễm dao động từ 0,5-12%; trong đó, tỷ lệ nhiễm sán dây bò là chủ yếu chiếm 70-80%, sán dây lợn chiếm tỷ lệ thấp 10-20%. Sán dây thường dài từ 2 - 4 mét, có khi tới 8 - 10 mét. Trong số những người đến khám bệnh, có khoảng 20% - 30% bệnh nhân bị các bệnh giun sán như sán lá gan, sán dây lợn, sán dây bò.
"Đặc biệt, các loại sán có thể sống nhiều năm trong cơ thể người và có thể tồn tại lên tới 25 năm. Chiều dài của sán dây bò trưởng thành lên tới 4 – 12 mét. Mỗi đốt già khi rụng ra ngoài có khoảng 50.000 trứng sán bên trong", PGS.TS Đỗ Trung Dũng cho biết.
Theo PGS.TS. Đỗ Trung Dũng, nguyên nhân khiến nhiều người nhiễm sán là do không bỏ được thói quen thích ăn thực phẩm tái, sống, chưa được nấu chín. Những người nhiễm sán dây bò là do thói quen ăn thịt bò có nhiễm nang sán chưa được nấu chín. Ăn lẩu bò hoặc phở bò, nước lẩu không đủ sôi, thịt chưa chín kỹ cũng sẽ là nguyên nhân dẫn tới sán vào cơ thể. Các món bò tái cuốn lá cải, bò tái chanh… đều không tiêu diệt được sán bởi nước chanh sẽ không giúp diệt ấu trùng sán bên trong thịt.
“Người ăn thịt trâu, bò có nang ấu trùng sán dây bò chưa được nấu chín, còn tái hoặc sống thì nang ấu trùng vào ruột người, dưới tác dụng của dịch vị, dịch ruột, ấu trùng sẽ thoát ra khỏi nang sán và phát triển thành con trưởng thành, nhờ có 4 giác miệng trên đầu, sán bám vào niêm mạc ruột thường ở phần trên hỗng tràng. Tại đây sán hút các chất bổ dưỡng từ ruột và phát triển, chúng tồn tại lâu dài vì thân sán có khả năng đề kháng với các men tiêu protein có trong ruột non. Thường thì chỉ có một con sán trong một người, từ khi xâm nhập cần khoảng 3 tháng để phát triển thành con trưởng thành”- PGS. Dũng phân tích rõ.
Người bệnh nhiễm sán sẽ có triệu chứng như rối loạn tiêu hóa, đau bụng âm ỉ, kéo dài, đường ruột thường xuyên có cảm giác khó chịu, bứt rứt.
PGS.TS Đỗ Trung Dũng cũng khuyến cáo, bệnh sán dây bò là một bệnh rất dễ mắc phải, ảnh hưởng đến sức khoẻ người lao động do thói quen ăn uống và để lại cảm giác ghê sợ, nặng nề, phiền toái khi mắc bệnh. Để phòng bệnh người dân không ăn thịt bò, thịt trâu sống hoặc tái, không ăn thịt đã nhiễm sán và nên tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần.