Chùm bài "Lan tỏa hương vị Việt" sẽ góp phần điểm lại những dấu ấn của ẩm thực Việt trên trường quốc tế, cũng như tâm huyết của những người đang trên hành trình thực hiện đề án “Xây dựng và phát triển văn hóa ẩm thực Việt Nam thành thương hiệu quốc gia”.
Một trong những gian hàng bán các sản phẩm Việt Nam trong Lễ hội ẩm thực Ici Vietnam 2022. Ảnh: Nguyễn Thu Hà/TTXVN
Bài 1: Hấp dẫn ẩm thực Việt
Giờ đây không chỉ có phở, nem, mà còn có nhiều món ngon khác của Việt Nam đã lọt “mắt xanh” của người sành ăn trên khắp thế giới. Ẩm thực Việt với những món ăn đặc trưng, đậm đà, ngon miệng, ít béo, hài hòa, tốt cho sức khỏe, đã tạo dựng được “chỗ đứng” với du khách quốc tế...
“Ghi điểm” trên bản đồ ẩm thực thế giới
Vào cuối năm 2022, Giải thưởng Ẩm thực Thế giới - World Culinary Awards đã vinh danh Việt Nam là “Điểm đến ẩm thực tốt nhất châu Á 2022”, vượt qua các tên tuổi khác trong khu vực như Trung Quốc, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc, Thái Lan... Đây là giải thưởng uy tín nhằm tôn vinh và khen thưởng sự xuất sắc trong ngành ẩm thực hàng năm. Giải thưởng Ẩm thực Thế giới nằm trong hệ thống Giải thưởng Du lịch Thế giới (World Travel Awards).
Không chỉ có thế, thời gian qua, rất nhiều tạp chí, chuyên trang du lịch ẩm thực nổi tiếng thế giới đã dành những bài viết ca ngợi ẩm thực cũng như điểm đến thưởng thức ẩm thực ở Việt Nam.
Gần đây nhất, cuối tháng 1/2023, chuyên trang du lịch Travel and Leisure của Mỹ đã vinh danh Việt Nam là điểm đến có nền ẩm thực hàng đầu châu Á trong danh sách Bucket List Places in Asia năm 2023, đặc biệt là ẩm thực đường phố. Chuyên trang này cũng đề xuất những nơi tốt nhất để du khách khám phá ẩm thực ở Việt Nam là Hà Nội, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh. Các món ăn nên thử gồm phở, bánh mì, bánh cuốn... Travel and Leisure cũng cho rằng, nếu có một nền văn hóa ẩm thực nào có vị thơm ngon đậm đà khó cưỡng thì đó chắc chắn là ẩm thực Việt Nam. Ngoài những cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp, những di tích lịch sử văn hóa, Việt Nam còn được biết đến với nền ẩm thực độc đáo, hấp dẫn và ngon miệng.
Chuyên trang du lịch nổi tiếng The Travel (Canada) cũng công bố danh sách 10 quốc gia có nển ẩm thức hấp dẫn hàng đầu thế giới, trong đó Việt Nam vinh dự đứng ở vị trí thứ 5 trong danh sách bình chọn từ độc giả. Cùng được tôn vinh với Việt Nam còn có nền ẩm thực của Mỹ, Đức, Philippines, Ấn Độ, Tây Ban Nha, Mexico, Hy Lạp, Thái Lan và Italy. Chuyên trang này cho biết, ngoài phở, du khách có thể trải nghiệm các món như nem rán, bánh mì, cơm rang, cơm tấm...
Chuyên trang du lịch Traveller của Australia đã đề xuất bánh cuốn của Việt Nam là 1 trong 10 món ăn hấp dẫn mà du khách cần thưởng thức trong năm 2023. Trang này miêu tả cách tạo ra từng lớp bánh cuốn từ bột gạo, tráng mỏng, hấp chín, cuốn cùng nhiều loại nhân khách nhau, phổ biến là mộc nhĩ, thịt băm... Món bánh cuốn được ăn kèm với hành khô phi thơm, các loại rau gia vị và nước chấm đặc trưng cho từng vùng miền. Bên cạnh bánh cuốn, chuyên trang Traveller của Australia còn khẳng định, các món ăn của Việt Nam thật sự đáng kinh ngạc. Mọi thứ đều ngon, từ phở, bún, mì đến thịt nướng, các loại salad đến bánh xèo vàng giòn rụm...
TasteAtlas - trang thông tin chuyên về ẩm thực nổi tiếng thế giới đã công bố giải thưởng ẩm thực năm 2023 và xếp hạng các nền ẩm thực của các nước châu Á. Theo đó, ẩm thực Việt Nam xếp vị trí thứ 6. Trang này cũng đưa ra 5 món ăn tiêu biểu nhất của Việt Nam gồm bánh mì, phở, chả giò, bò kho, bún bò Huế; 5 sản phẩm (về ẩm thực) tiêu biểu là cà phê đá, nước mắm Phú Quốc, cà phê Việt Nam, cà phê trứng và chả lụa. Trước đó, tháng 12/2022, TasteAtlas đã công bố Việt Nam xếp thứ 20 trong xếp hạng 100 nền ẩm thực tuyệt nhất thế giới...
Trong số 3 từ ngữ phổ thông của Việt Nam được đưa vào từ điển Oxford tiếng Anh uy tín thế giới có 2 từ là món ăn. Đó là phở và bánh mỳ. Việc này khiến đông đảo người dân vô cùng tự hào, không chỉ thể hiện vị thế của nước ta với bạn bè quốc tế, mà còn góp phần lan tỏa nét văn hóa Việt Nam, nhất là ẩm thực ra thế giới.
Nhiều nguyên thủ các nước khi đến Việt Nam đã lựa chọn nẩm thực để khám phá và làm điểm nhấn cho chuyến đi. Cựu tổng thống Mỹ Barack Obama khi đến thăm Việt Nam năm 2016 đã chọn bún chả để thưởng thức. Thủ tướng Canada Justin Trudeau thưởng thức cà phê vỉa hè của Việt Nam khi ông đến TP Hồ Chí Minh năm 2017. Cựu Thủ tướng Australia Malcolm Turnbull đã thưởng thức bánh mỳ vỉa hè tại Đà Nẵng trong dịp dự hội nghị APEC năm 2017...
Tất cả những thông tin đều cho thấy một thông điệp, văn hóa ẩm thực là một trong những đặc trưng sinh động và phong phú nhất, kết tinh thành bản sắc văn hóa Việt Nam. Ngày càng có nhiều món ăn của Việt Nam đã trở nên nổi tiếng thế giới và ẩm thực đã trở thành một công cụ hữu hiệu để xây dựng và hình thành thương hiệu Việt Nam.
Đánh giá về giá trị ẩm thực trong phát triển du lịch, Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nguyễn Trùng Khánh cho rằng, ẩm thực Việt Nam đang dần có chỗ đứng trên “bản đồ ẩm thực” thế giới, trong đó có nhiều món ngon đã tạo được thương hiệu với du khách quốc tế... Đây chính là tiềm năng lớn để thu hút du khách, đặc biệt là khách quốc tế.
Những bát phở nóng hổi hấp dẫn thực khách. Ảnh: Tuấn Đức/TTXVN
Phở - Đại sứ ẩm thực Việt
Theo Tổng cục Du lịch, không phải ngẫu nhiên ẩm thực Việt lại được coi là tinh hoa văn hóa của dân tộc và được bạn bè thế giới ca ngợi, đánh giá cao. Đó là bởi ẩm thực Việt phong phú từ nguyên liệu, tinh tế ở khâu chế biến. Mỗi một vùng miền lại có hương vị đặc trưng riêng biệt, thưởng thức một lần để rồi nhớ mãi.
Các món ăn Việt thường được chế biến đơn giản nhưng tinh tế, dùng nhiều rau, quả, củ, không nhiều thịt, cũng không dùng quá nhiều dầu mỡ. Khi chế biến thức ăn, người Việt thường dùng nước mắm để nêm nếm, kết hợp với rất nhiều gia vị tự nhiên khác… nên món ăn rất đậm đà nhưng lại rất thanh. Mỗi món khác nhau thường có nước chấm tương ứng.
Văn hóa ẩm thực Việt phong phú, đa dạng, tinh tế là vậy nên không ngạc nhiên khi các món ăn Việt lại được các thực khách quốc tế đánh giá cao. Trong đó, phở được coi là “đại sứ ẩm thực”, góp phần vinh danh văn hóa của Việt Nam với bạn bè quốc tế. Mới đây, món phở - tinh hoa ẩm thực Việt Nam được chuyên trang ẩm thực nổi tiếng TasteAtlas đưa vào danh sách 100 món ăn ngon và nổi tiếng nhất thế giới.
Theo Tổng cục Du lịch: TasteAtlas nhận định, phở là món ăn truyền thống của Việt Nam, là một món ăn quốc dân, món ăn đường phố, thể hiện phong cách sống của người Việt. Món ăn hấp dẫn bởi sự cầu kỳ trong công thức nấu và hương vị độc đáo, nhưng vẫn đem lại cảm giác đơn giản, tao nhã.
Trước đó, vào năm 2018, chuyên mục du lịch của trang CNN đã bình chọn 30 món ăn ngon nhất thế giới, trong đó phở Việt Nam đứng ở vị trí thứ 2. Trang Business Insider cũng từng đưa ra danh sách “40 món ăn ngon của thế giới nên ăn thử một lần trong đời” trong đó có phở…
Phở Việt Nam còn được tôn vinh trên công cụ tìm kiếm Google Doodle vào ngày 12/12/2021. Doodle phở xuất hiện trên trang chủ của Google ở 20 quốc gia bao gồm Việt Nam, Anh, Mỹ, Canada, Israel, Áo…
Đại diện Google cho biết, phở được coi là một trong những món ăn đặc trưng nhất của người Việt Nam. Người Việt có thể ăn phở vào bất cứ thời gian nào trong ngày. Đây là một món ăn đơn giản nhưng hội tụ nhiều đặc trưng của ẩm thực Việt, được bạn bè quốc tế ưa chuộng. Có thể thấy phở là một đại diện cho ẩm thực Việt Nam. Qua đó, hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc cũng được quảng bá rộng rãi đến bạn bè quốc tế.
Ở trong nước, ngày 12/12 hằng năm đã được chọn là “Ngày của Phở”. Sự kiện này được khởi xướng từ năm 2017. Từ đó đến nay, chuỗi sự kiện “Ngày của phở” đã trở thành một hoạt động văn hóa ẩm thực thường niên; là một hoạt động quảng bá văn hóa ẩm thực quan trọng, góp phần nâng tầm ẩm thực Việt Nam và lan tỏa món phở truyền thống của Việt Nam ra khắp thế giới.
Gần đây nhất, “Ngày của Phở” năm 2022 có chủ đề “Phở Việt - Tinh hoa hội tụ” diễn ra tại thành phố Nam Định với nhiều hoạt động hấp dẫn dành cho thực khách và du khách trải nghiệm như: Cuộc thi “Đi tìm người nấu phở ngon”, thi viết kể chuyện về phở, chương trình “Phở xuống phố”…
Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh, trong xu thế thay đổi ngày càng đa dạng về nhu cầu du lịch, ẩm thực không chỉ đóng vai trò là yếu tố phục vụ ăn uống đơn thuần của du khách, mà còn được xác định là một trong những mục đích chính của các chuyến du lịch. Theo báo cáo toàn cầu về du lịch ẩm thực của Tổ chức Du lịch Thế giới, du khách thường chi trung bình 1/3 ngân sách chuyến đi cho ẩm thực. Ðồng thời, có tới hơn 80% số đơn vị, tổ chức du lịch khi được điều tra đều xác định du lịch ẩm thực là yếu tố chiến lược đối với điểm đến, là động lực quan trọng cho phát triển du lịch.
Việc Việt Nam giành được các giải thưởng cũng như nhận được sự tôn vinh ở tầm quốc tế cho thấy nghệ thuật ẩm thực nước ta ngày càng khẳng định sức hấp dẫn đối với bạn bè quốc tế. Ðây cũng là kho tàng phong phú để “ngành công nghiệp không khói” khai thác, nhằm hình thành những sản phẩm du lịch độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa Việt.
Bài cuối: Đưa ẩm thực thành thương hiệu quốc gia