Những người lớn tuổi đang ngồi và trò chuyện với nhau ở quận Sugamo, Tokyo. |
Nhật Bản hiện đang là quốc gia có tỷ lệ dân số già hóa lớn nhất thế giới, với hơn một phần tư dân số là những người từ 65 tuổi trở lên.
Dân số già đang tạo sức ép lên hệ thống tài chính và công nghiệp bán lẻ của nước này. Tuy nhiên trong vài năm trở lại đây, một xu thế bất ngờ khác xuất hiện: người cao tuổi Nhật Bản đang cố tình phạm tội để họ có thể dành phần đời còn lại trong ngục tù.
Theo trang Bloomberg, đơn khiếu nại và lệnh bắt giữ đối với nhóm dân cao tuổi đã vượt qua tất cả các nhóm tuổi khác và tỷ lệ người cao tuổi phạm tội cao gấp 4 lần so với một vài thập kỷ trước.
Ở trong tù, cứ 5 tù nhân thì có 1 người cao tuổi. Và trong nhiều trường hợp thì con số đó là 9/10. Phần lớn các nữ phạm nhân nhiều tuổi mắc tội ăn cắp vặt.
Xu hướng kỳ lạ này phát sinh từ những khó khăn trong việc chăm sóc cho dân số lớn tuổi của quốc gia. Số người già sống cô đơn một mình ở Nhật Bản đã tăng lên đến 600% từ năm 1985 đến năm 2015. Chính phủ nhận thấy rằng một nửa những người bị bắt vì ăn cắp đều sống một mình và khoảng 40% nói rằng họ không có gia đình hay không nói chuyện với gia đình mình.
Đối với những người này, cuộc sống trong tù tốt hơn nhiều so với các lựa chọn khác.
Yumi Muranaka, Quản lý trưởng của Trại giam nữ Iwakuni cho biết: “Họ có thể có một căn nhà, họ cũng có thể có một gia đình, nhưng điều đó không có nghĩa là họ có một nơi làm cho họ cảm thấy như đang ở nhà.”
Chi phí để giam một tù nhân ở trong tù là 20.000 USD/năm (tương đương 455 triệu đồng), với các tù nhân cao tuổi thì chi phí này còn cao hơn với những thiết bị y tế cần thiết và sự chăm sóc đặc biệt. Những nhân viên ở trại giam ngày càng cảm thấy như mình đang thực hiện nghĩa vụ của một người chăm sóc ở viện dưỡng lão.
Đối với những nữ tù nhân được trang Bloomberg phỏng vấn, họ nói rằng cảm nhận được ý thức cộng đồng khi ở trong tù, thứ mà họ chưa từng cảm nhận được khi còn ở bên ngoài.
Một nữ tù nhân bộc bạch: “Tôi tận hưởng cuộc sống của mình hơn khi ở trong tù. Mọi người luôn ở xung quanh và tôi không hề cảm thấy cô đơn khi ở đây. Khi được thả lần thứ hai, tôi tự hứa là sẽ không quay lại nữa. Nhưng khi ra ngoài rồi, tôi lại cảm thấy luyến tiếc.”
Việc cố tình phạm tội để bị bắt không chỉ có ở Nhật Bản. Tại Mỹ, có nhiều trường hợp cố tình bị bắt để nhận được các chăm sóc y tế, để tránh các điều kiện thời tiết khắc nghiệt hay nhằm ép bản thân cai nghiện.
Tuy nhiên sự lan rộng của tình trạng trên ở Nhật Bản thật đáng báo động. Chính phủ đang cố gắng giải quyết các vấn đề phạm tội của người lớn tuổi bằng cách cải thiện hệ thống phúc lợi cũng như các chương trình dịch vụ xã hội. Tuy nhiên làn sóng tội phạm cao tuổi có vẻ như sẽ không dừng lại trong một thời gian ngắn.
Nhân viên xã hội Takeshi Izumaru nói: “Cuộc sống ở trong tù không hề dễ dàng nhưng đối với một số người thì bên ngoài còn tồi tệ hơn.”