Việc khai thác gỗ và phá rừng đang đe dọa cuộc sống của người dân nhiều bộ lạc bản địa tại Malaysia. Hơn nữa, nạn phá rừng còn được cho là nguyên nhân chính dẫn tới trận lũ lụt tệ hại nhất trong nhiều thập kỷ vào năm 2014 ở nước này.
Việc khai thác gỗ và phá rừng đang đe dọa cuộc sống của nhiều người bộ lạc bản địa ở Malaysia. |
Ở những vùng rừng nhiệt đới hẻo lánh của bang Kelantan, miền Đông Malaysia, nạn phá rừng quy mô lớn và các trận lũ lụt nghiêm trọng đã đẩy người dân bản địa vào cảnh sống khó khăn. Các công ty khai thác gỗ đã xuất hiện từ lâu ở những khu rừng nhiệt đới rộng lớn trong khu vực, tuy nhiên tốc độ phá rừng đã tăng lên trong thập kỷ vừa qua khi nhiều công ty tư nhân bắt đầu phát quang những cánh rừng.
Tại làng Kuala Wok ở bang Kelantan, người Temiar rất tôn trọng môi trường, cho rằng việc người khác tới phá rừng là đe dọa cuộc sống của họ. Theo Ussain Bin Anjang, dân làng Kuala Wok, phá rừng đang gây khó cho việc duy trì lối sống truyền thống của các cộng đồng bản địa. “Họ đốn gỗ gần nguồn nước, vì vậy vào mùa khô nước sông cạn hết. Bây giờ còn ít nước hơn trước và nước thì bị ô nhiễm làm người dân nhiễm bệnh. Chúng tôi không thể săn bắt, và rất khó để tìm được lá thuốc hay thức ăn trong rừng”.
Từ một vị trí thuận lợi trên các ngọn núi, có thể quan sát thấy tốc độ phá rừng đang gia tăng với các ngọn đồi trọc trải dài theo tầm mắt. Theo một nghiên cứu có sử dụng dữ liệu Google Maps năm 2012 của Đại học Maryland, Malaysia là một trong những nước có tốc độ phá rừng nhanh nhất thế giới. Hầu hết các vùng đất bị phát quang để dành chỗ trồng cọ và cao su, vốn có vai trò quan trọng trong tăng trưởng kinh tế của nước này.
Mặc dù người dân ở Kuala Wok được các nhà thầu địa phương cam kết trao 3.000 héc ta đất sau khi phá rừng, nhưng không có hợp đồng chính thức nào được ký và toàn bộ khu vực xung quanh các ngôi làng đã bị phát quang. Một nghiên cứu tương tự của Đại học Maryland ước tính trong khoảng thời gian từ năm 2001 - 2012, bang Kelantan đã mất đi 15% diện tích rừng tự nhiên.
Dendi, thủ lĩnh thanh niên bộ lạc bản địa Temiar cho biết việc cưa gỗ và cây đã phá hủy nhiều khu vực có giá trị tâm linh quan trọng, cũng như nhiều ngôi mộ. “Khi các cánh rừng không còn nữa, làm sao mà lũ trẻ hiểu được những câu chuyện thời xa xưa? Chúng sẽ không biết cách tìm thức ăn, nước uống trong rừng và làm sao để đi săn vào năm sau hay năm sau nữa khi mà mọi thứ đều bị phá hủy”, anh nói.
Nhiều nhà hoạt động môi trường và các nhà khoa học tin rằng việc phá rừng là yếu tố góp phần dẫn tới lũ lụt trên diện rộng trong khu vực hồi tháng 12 năm ngoái, cướp đi sinh mạng của 23 người và buộc 200.000 người khác phải rời bỏ nhà cửa.
“Nếu bạn không tôn trọng rừng già, thì đó (lũ lụt) là điều sẽ xảy ra”, Dendi nói.
Chính phủ Malaysia đã cam kết chi hàng triệu USD để sửa chữa cơ sở hạ tầng, nhà ở và viện trợ cho các khu vực chịu ảnh hưởng của lũ lụt. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện việc này diễn ra khá chậm khi nhiều tháng đã trôi qua kể từ trận lũ, khu vực Gua Musang - nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất - chưa được tu sửa.
Nhiều hộ gia đình mất nhà cửa trong trận lũ ngồi bên nhau ngoài đường lớn, hay dựng những trại tạm bằng tre. Họ không biết khi nào thì nhà mình sẽ được xây dựng, sửa chữa lại.
Thực tế là nhiều người dân bộ lạc bản địa không có văn bản sở hữu đất chính thức khiến họ gặp trở ngại khi muốn nhận bồi thường hay hỗ trợ về tài chính để xây dựng lại nhà cửa. Ông Mohamed Thajudeen bin Abdul Wahab, Thư ký Hội đồng an ninh quốc gia, giải thích rằng Chính phủ Malaysia không cho xây dựng lại những ngôi nhà dọc bờ sông do nguy cơ lũ lụt trong tương lai, và khẳng định việc xây dựng lại 400 ngôi nhà bị hư hỏng do lũ đang diễn ra, dự kiến sẽ hoàn thành vào tháng 6 tới.
Hạnh Nhân (Theo Aljazeera)