Ứng viên nặng ký của Trái Đất
Cùng Trung tâm Khoai tây Quốc tế tại Lima (CIP), Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) đang tiến hành các thí nghiệm tham vọng thuộc dự án khoai tây vũ trụ. Dự án này nhằm tìm ra được giống khoai tây có thể sống trên Sao Hỏa, phục vụ những người Trái Đất sống ở Sao Hỏa trong tương lai.
Từ 4.500 loại khoai tây, các nhà khoa học chọn 100 “ứng cử viên” có thể sống sót và sinh trưởng tốt trong điều kiện mô phỏng Sao Hỏa, mở đường cho việc xây dựng nông trại Trái Đất trên Sao Hỏa.
Trong số các “ứng viên” khoai tây, 40 loại là giống bản địa từ dãy núi Andes, đã được điều chỉnh để phát triển trong những hệ sinh thái khác nhau, chịu được biến đổi khí hậu đột ngột và tái sinh sản trong môi trường đất đá khô cằn. 60 loại còn lại là các giống được cải tiến, có khả năng sống sót trong môi trường có muối và thiếu nước, miễn dịch với các loại virus.
Nông dân Peru trong khu vực trồng khoai tây ở Pisac phục vụ nghiên cứu tác động của biến đổi khí hậu với loại cây này. |
Xét về khía cạnh đảm bảo an ninh lương thực, khoai tây luôn đứng ở nhóm đầu. Với cùng một lượng năng lượng, đất và nước, khoai tây mọc nhanh hơn và tạo ra nhiều calo hơn bất kỳ loại cây nào khác. Một củ khoai tây có thể cung cấp 10% nhu cầu calo mà một người bình thường cần mỗi ngày.
Khoai tây có khả năng thích nghi cao khi có thể sinh trưởng ở vùng thấp ngang mực nước biển hay vùng có độ cao 4.700 m trên mực nước biển. Nó có thể chịu hạn hán, nắng nóng, giá lạnh, mặn và phóng xạ UV. Ngoài ra, khoai tây còn chứa nhiều vitamin C, kẽm, sắt, protein, giàu đường và tinh bột.
Biến giấc mơ thành hiện thực
Để chuẩn bị trồng khoai tây ở môi trường mô phỏng Sao Hỏa, 100 kg đất ở La Joya Pampas, sa mạc Atacama (miền nam Peru), một trong những địa điểm khô hạn nhất trên Trái Đất và có đặc điểm tương đồng với đất trên Sao Hỏa, đã được đưa đến CIP. Số đất này kết hợp với bầu khí quyển mô phỏng khí quyển phức tạp của Sao Hỏa trở thành môi trường trồng khoai tây thử nghiệm.
Nếu thí nghiệm thành công, bước tiếp theo sẽ là triển khai phóng vệ tinh không người lái đưa khoai tây lên Sao Hỏa trong 5 năm tiếp theo. Những củ khoai tây đảm bảo yêu cầu sẽ được đông lạnh để “du hành” một chiều 9 tháng lên Sao Hỏa. Trên Hành tinh Đỏ, robot nông dân sẽ trồng khoai tây trong nông trại Trái Đất.
Tuy nhiên, dù khoai tây là một “ứng cử viên” đáng gờm từ Trái Đất, song Sao Hỏa lại là một thế giới khắc nghiệt hoàn toàn khác với Trái Đất. Nhiệt độ trên Sao Hỏa dao động mạnh, từ 20 độ C ở đường xích đạo vào mùa hè giảm xuống còn -153 độ C ở hai cực. Bầu khí quyển của Sao Hỏa có 95% là khí cácbonic, 3% khí nitơ và ôxy chỉ khiêm tốn góp mặt 0,13%. Điều này nghĩa là dù có thể mọc nhanh trên Sao Hỏa, nhưng củ khoai tây sẽ rất còi cọc. Trong khi đó, Sao Hỏa là nơi thiếu nước, trọng lực chỉ bằng 1/3 ở Trái Đất và gió có vận tốc lên đến 96 km/h.
Dù vậy, ông Julio Valdivia Silva, nhà sinh vật học vũ trụ người Peru công tác tại NASA tham gia dự án tham vọng này, bày tỏ sự tin tưởng: “Chúng tôi gần như chắc chắn 100% rằng nhiều loại khoai tây được chọn sẽ vượt qua các cuộc kiểm tra”.
Ngoài ra, kết quả nghiên cứu nói trên còn có thể được sử dụng để tìm ra cách trồng khoai tây hiệu quả ở Trái Đất khi mà trong tương lai, Trái Đất sẽ trở nên khắc nghiệt hơn tại những khu vực xảy ra nạn đói và suy dinh dưỡng. Theo nhà virus học hàng đầu thuộc CIP, Jan Kreuze, xét cho cùng, mối quan tâm chính của các nhà khoa học không phải là trồng khoai tây trên Sao Hỏa, mà là ở Trái Đất, ở các nước đang phát triển…