Trong những ngày gần đây, Inna Shamarai – một sinh viên kinh tế năm 3 đang học tại trường Đại học Quốc gia ở thành phố miền Đông Ukraine Donetsk dường như lúc nào cũng trong tình trạng bồn chồn lo lắng. Bên cạnh thực tế kì thi cuối kỳ đang đến gần cũng như những môn học cô đăng kí trong kì này thực sự khó và phức tạp, điều cô gái trẻ 19 tuổi này quan tâm nhất hiện này là việc trường học của cô đã bị phe ly khai kiểm soát và cô băn khoăn lo lắng không biết liệu khi tốt nghiệp cô sẽ nhận được bằng gì và nó thực sự có giá trị về mặt pháp lý hay không.
“Hầu hết chúng tôi quan tâm đến bằng cấp của mình trong bối cảnh rối ren về chính trị và xung đột hiện nay”, cô Shmarai cho biết. Giống như Shmarai, hàng nghìn sinh viên khác cũng đang bị mắc kẹt trong các cuộc giao tranh giữa phe ly khai và quân đội chính quyền Kiev ở khu vực miền Đông Ukraine.
Một buổi nghe giảng của các sinh viên trường Đại học Quốc gia Donetsk. Ảnh: AP.
|
Trường đại học của phe ly khai
Khi lực lượng nổi dậy bắt đầu phô trương sức mạnh và biến các cuộc xung đột trở thành các cuộc chiến đẫm máu kể từ tháng 4, họ tăng cường kiểm soát lên cuộc sống thường nhật diễn ra trong những thành phố bị chiếm đóng. Đó là lí do tại sao hệ thống giáo dục và đại học ở Donetsk lại thuộc quyền kiểm soát của lực lượng nổi dậy. Theo quy định pháp luật của chính phủ Ukraine, trường đại học mà cô Shmarai đang theo học không được phép tiếp tục hoạt động. Khi các cuộc xung đột diễn ra và phe ly khai chiếm được thành phố Donetsk trong vài tháng trở lại đây, trường Đại học Quốc gia Donetsk chính thức bị đóng cửa. Khuôn viên cũng như giảng đường của trường đã được chuyển tới thị trấn Vinnytsia cách đó 800 km về phía Tây nằm trong tầm kiểm soát của chính phủ Ukraine.
Nhưng không phải ai cũng sẵn sàng rời bỏ quê hương mình để đến một nơi khác học tập. Khi hiệu trưởng cũ rời đi, chính quyền ly khai đã sắp xếp bổ nhiệm người phe mình lên làm lãnh đạo trường. Với sự chấp thuận của chính quyền địa phương, trường Đại học được mở trở lại, rất nhiều giáo sư và sinh viên vẫn tiếp tục công việc dạy và học của mình.
Mặc dù không được công nhận bởi chính quyền Kiev, song trường Đại học Quốc gia Donetsk vẫn triển khai công tác giảng dạy và tiến hành các kỳ thi như bình thường. “Chúng tôi coi trường đại học kia chỉ là con rối,” Alexander Maznev – Hiệu trưởng của trường nhận xét về trường đại học Quốc gia do chính phủ Ukraine hỗ trợ ở Vinnytsia.
Song một thực tế đang diễn ra, nếu như không có sự đồng thuận của chính quyền Kiev thì không có một tấm bằng nào được phát bởi trường Đại học Quốc gia Donetsk sẽ được Bộ Giáo dục Ukraine công nhận giá trị.
Một người phụ nữ đang xem kết quả kì thi tuyển đầu vào của trường Đại học Quốc gia Donetsk. Ảnh: AFP. |
Nỗi sợ hãi của mọi người
Chính quyền ly khai đang cố gắng tìm cách trấn an phụ huynh cũng như học sinh bằng cách nói rằng chính tên trường đại học, chứ không phải tên nhà nước, sẽ được đóng dấu lên tấm bằng. Họ cũng cố gắng thuyết phục Nga công nhận tấm bằng từ những trường đại học họ cai quản. Bộ trưởng Bộ giáo dục của Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng ông Igor Kostyenuk cho biết bằng đại học do chính quyền Donetsk cấp sẽ được chấp thuận ở các nước Á, Âu - bao gồm cả Nga, Belarus và Kazakhstan.
Với một số sinh viên, thì điều đảm bảo của ông Igor là tất cả những gì họ cần. “Tôi biết chính xác mình sẽ nhận loại bằng gì, và nếu nó được cấp bởi chính quyền Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng thì tôi cảm thấy rất vinh dự và hài lòng”, sinh viên năm nhất khoa lịch sử anh Igor Makuzin bày tỏ. “Tôi không có ý định làm việc tại nơi nào khác, tôi chỉ mong muốn được ở lại đây và làm việc cống hiến cho đất nước của mình”.
Tuy nhiên rất nhiều người lại có quan điểm trái ngược. Bạn cùng lớp của Igor, Anastasiya Yermolaeva lo lắng cho biết: “Chúng tôi không biết sẽ xảy ra điều gì trong tương lai, và liệu rằng với những tấm bằng được trao, chúng tôi có thể xin được việc làm hay không?”.
Wissam Fawzi – một sinh viên nước ngoài đang học tập tại Đại học Donetsk lại có những lo lắng riêng. “Tôi muốn chuyển tới đây để tránh cuộc chiến tranh ở Iraq – quê hương của mình. Trải qua cuộc giao tranh ác liệt ở Baghdad vào năm 2006, tôi đã cố gắng bỏ lại tất cả những ký ức đau thương đằng sau và muốn có một cuộc sống ổn định ở Donetsk”, chàng sinh viên 29 tuổi đang học ngành bác sĩ nha khoa cho hay, tuy nhiên thật không may khi đến Donetsk, anh lại gặp cơn ác mộng cũ.
Nhiều sinh viên cho biết bố mẹ của họ tại quê nhà đang lo lắng cho sự an nguy của những đứa con. Trước khi chiến tranh xảy ra, trường đại học Quốc gia Donetsk có hơn 2000 sinh viên người nước ngoài từ 57 nước trên thế giới đến và học tập các ngành về y tế, nha khoa và dược. Song, cho đến thời điểm hiện tại, chỉ còn 84 sinh viên người nước ngoài bám trụ tại nơi đây. Hầu hết trong số họ đến từ các nước Trung Đông, châu Phi và các nước cộng hòa của Liên bang Xô-viết.
Bên cạnh nỗi lo có thể thiệt mạng do bom đạn bắn trúng, nhiều sinh viên nước ngoài cũng bày tỏ quan ngại về giá trị bằng cấp của trường Đại học mình đang theo. Họ lo sợ công sức học bấy lâu nay sẽ trở nên lãng phí nếu như tấm bằng không có giá trị ở bất kì nơi đâu. Anh Haidar Al Humrani – 25 tuổi, một sinh viên đến từ Basra, phía Nam Iraq đã quyết định bỏ Donetsk và đến học tại Odessa – một thành phố phía Nam Ukraine do chính quyền Kiev quản lí. Sau vài năm sinh sống tại Donetsk, Humrani cảm thấy rất khó khăn khi rời bỏ nơi này, song anh cho biết không thể nào mạo hiểm trở về nhà mà không có một tấm bằng trong tay.
Hồng Hạnh (theo AFP)