Đối với rất nhiều người nghèo ở Tây Ban Nha, cuộc chiến tìm cái ăn mỗi ngày thường kết thúc tại kho hàng lớn xây bằng gạch đỏ nằm ở phía Bắc thủ đô Madrid. Nơi đây, hàng hóa chất cao đến trần nhà bao gồm đủ các loại từ mì pasta, gạo, bánh quy cho tới nước sốt, hoa quả.... Ngân hàng thực phẩm trung tâm này là nguồn cung cấp chính cho các bếp nấu súp và nhiều tổ chức từ thiện thực phẩm đang mọc lên khắp nơi ở thủ đô với khoảng 50 tấn thực phẩm và đồ uống được xuất đi từ đây mỗi ngày.
Một ngân hàng thực phẩm tại Berriozar, phía Bắc Tây Ban Nha. Ảnh: AP |
Thực phẩm và đồ uống hiến tặng cho ngân hàng đặc biệt này đã tăng mạnh kể từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng tại Tây Ban Nha nhưng nhu cầu tăng thậm chí còn mạnh hơn.
Trong vòng 5 năm qua, số người Tây Ban Nha phải sống dựa vào 55 ngân hàng thực phẩm trên toàn quốc đã tăng từ 780.000 lên 1,5 triệu người bất chấp nền kinh tế nước này đã có những dấu hiệu hồi phục nhưng số người sống nhờ vào các ngân hàng thực phẩm vẫn tiếp tục tăng.
"Ở mức độ vĩ mô các bạn có thể thấy tình hình đang khá hơn. Nhưng người dân của chúng tôi lại không thấy thay đổi gì cả", ông Nicolás Palacios, Chủ tịch Liên đoàn ngân hàng thực phẩm Tây Ban Nha cho biết.
"Ngày càng có thêm người đã cạn kiệt cả tiền trợ cấp thất nghiệp lẫn các khoản dự trữ. Và cho dù có thu nhập thì vài trăm euro ít ỏi cũng không đủ để họ nuôi ăn cả gia đình". Đánh giá của ông Palacios là một khoảng lặng trong bầu không khí tích cực về triển vọng kinh tế của Tây Ban Nha.
Đất nước bò tót đã thoát khỏi suy thoái hơn một năm trước đây và đang trên đà đạt mức tăng trưởng nhanh nhất trong số các nước lớn sử dụng đồng tiền chung euro (eurozone) vào năm tới.
Tỉ lệ thất nghiệp rốt cuộc đã giảm xuống và khu vực tài chính của Tây Ban Nha - sau một thời gian dài là nỗi lo ngại của châu Âu - đã vượt qua cuộc kiểm tra sức chịu đựng tài chính (stress test) mới đây của Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB).
Ngay cả Quỹ tiền tệ quốc tế cũng dành những lời ca ngợi về sự hồi phục kinh tế nhanh hơn mong đợi của Tây Ban Nha.
Tuy nhiên, cả các nhà kinh tế lẫn giới phân tích cảnh báo rằng quá trình phục hồi gần đây ở Tây Ban Nha sẽ không đủ tác động để làm dịu đi cuộc khủng hoảng xã hội ở nước này.
Người dân Tây Ban Nha đợi chờ bên ngoài một ngân hàng thực phẩm. Ảnh: AP |
Có những lo ngại đặc biệt về số phận của tầng lớp ngày càng lớn người thất nghiệp dài hạn, và hơn 700.000 hộ gia đình không có thu nhập từ việc làm và cũng không đủ điều kiện để nhận bất cứ sự trợ giúp nào của chính phủ.
Thêm một nỗi sợ hãi lớn khác là những cá nhân bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong cuộc khủng hoảng chính là người có kỹ năng nghèo nàn nhất trên thị trường lao động và họ sẽ rất khó kiếm được việc làm trong tương lai kể cả khi nền kinh tế phục hồi.
"Tây Ban Nha đang tăng trưởng trở lại nhưng có rất nhiều người vẫn phải đối mặt với tương lai đen tối", Giáo sư kinh tế Marcel Jansen thuộc Đại học Autónoma ở thủ đô Madrid đánh giá. "Thực sự mới đầu khá dễ để giảm số người thất nghiệp bởi chúng ta có một số lượng lớn người làm việc có kinh nghiệm mà có thể thuê được với giá rẻ. Vấn đề bắt đầu nảy sinh khi anh đã thuê hết những người làm được việc rồi".
Số liệu từ khảo sát thị trường lao động mới nhất của Tây Ban Nha cho thấy cơ hội tìm được việc làm mới đã cải thiện đáng kể đối với những người thất nghiệp ngắn hạn. Tuy vậy, đối với những người đã thất nghiệp trên một năm, chỉ có 13% tìm được việc làm mới trong quý III vừa qua; trong khi với những người đã thất nghiệp 2 đến 4 năm nay thì cơ hội tìm được việc của họ càng mờ nhạt.
Hiện ở Tây Ban Nha có hơn 2,4 triệu người thất nghiệp trên 2 năm - quãng thời gian mà sau đó họ sẽ không nhận được trợ cấp thất nghiệp nữa. Ngoài một số chương trình nhỏ, chính phủ hiện không có hỗ trợ nào thay thế trợ cấp thất nghiệp.
Các tổ chức như Caritas, nhánh từ thiện thuộc Nhà thờ Thiên Chúa giáo La Mã đã cố gắng bù đắp khoảng trống này nhưng cũng vấp phải khó khăn. Con số nhận cứu trợ khẩn cấp của Caritas đã tăng vọt từ 350.000 năm 2007 lên 1 triệu ở thời điểm hiện nay.
Thậm chí một năm sau khi khi cuộc suy thoái chấm dứt, tổ chức này nói rằng không có dấu hiệu cho thấy sự phục hồi kinh tế của đất nước đã đến với tầng lớp dễ bị tổn thương nhất trong xã hội Tây Ban Nha.
Đỗ Sinh (Theo FT)