Sinh sống ở London (Anh) nhưng vợ chồng anh Chris và chị Ada Ngoforo người Nigeria luôn quan tâm đến việc giáo dục con cái về văn hóa, di sản của vùng Tây Phi. Tuy nhiên, vợ chồng anh rất lo ngại khi cả ba cô con gái nhỏ của mình không nói tiếng Igbo – một trong những ngôn ngữ của Nigeria.
Búp bê Ama biết nói nhiều tiếng của người Ghana. |
Anh Chris kể rằng, hai vợ chồng anh đã nghĩ xem làm thế nào để giúp các con học tiếng mẹ đẻ nhiều hơn và từ đó gắn bó với cội nguồn. Nhiều lúc họ muốn tìm mua cho các con những cô búp bê da đen giống với người da đen nhưng họ không thể tìm được.
Búp bê Nubya có bố mẹ sinh ra ở Cape Town, Nam Phi và chuyến đến London, Anh sống cách đây vài năm. |
Và họ quyết định tự mình làm. Chính ý tưởng này lại trở thành một cơ hội kinh doanh cho hai vợ chồng. Chẳng bao lâu sau, anh Chris và vợ đã ra mắt loạt búp bê mang thương hiệu của chính mình. Những con búp bê da đen xinh xắn này được gọi là Rooti, được lập trình để có thể nói một số tiếng của người châu Phi và tự giới thiệu về bản thân.
Anh Chris cho biết hơn 90% trẻ em châu Phi sinh ra hoặc sống ở các nước phương Tây không nói hoặc không hiểu tiếng mẹ đẻ. Lý do không phải vì các em không muốn học tiếng mẹ đẻ mà phần nhiều là do không có nhiều công cụ giúp các em vừa học vừa chơi.
Búp bê Shiroh mang hai dòng máu Kenya và Somali, mơ trở thành nhà vô địch Olympic. |
Đến nay, hai vợ chồng anh Chris đã sản xuất được loạt 12 búp bê đến từ các nước châu Phi khác nhau. Mỗi búp bê đều có thể nói được vài thứ tiếng và đều có “lai lịch” khác nhau.
Búp bê Kenza có bố là người Zimbabwe, mẹ người Zambia. |
Ví dụ như Nina, một cô búp bê năng động có bố mẹ là người Nigeria, thích xem phim, có thể nói tiếng Igbo, Yoruba, Hausa và Ibibio của người Nigeria. Búp bê Ama có ươc mơ trở thành bác sĩ, biết nói tiếng Ghana. Búp bê Keza có bố là người Zimbabwe, mẹ người Zambia, yêu thích phiêu lưu, đọc sách, nghe nhạc...
Những cô búp bê của vợ chồng anh Chris khác hẳn với búp bê da đen có mặt trên thị trường. Chúng trông thật hơn, giống đặc điểm của người châu Phi hơn chứ không lai người châu Âu.
Theo anh Chris, những búp bê da đen nhưng lại có đặc điểm của người da trắng sẽ gây cho trẻ em da đen những ảnh hưởng không đáng có, khiến các em thiếu tự tin và nghĩ rằng mình phải trông giống búp bê da trắng mới được coi là xinh đẹp, ngoan ngoãn.
Bà Debbie Behan Garrett, tác giả cuốn cẩm nang “Hướng dẫn chọn búp bê da đen”, cho rằng hình ảnh chân thật và chính xác của người da đen được thể hiện qua búp bê sẽ giúp hình thành ý thức văn hóa lành mạnh và sự tự tôn cho trẻ em châu Phi.
Cũng giống như vợ chồng anh Chris, một doanh nhân người Nigeria tên là Taofick Okyoya cũng từng mỏi chân, mỏi mắt đi tìm cho cô cháu gái một con búp bê da đen.
Bộ sưu tập búp bê "Nữ hoàng châu Phi". |
Về sau, anh đã phát triển một dự án giáo dục mang tên Nữ hoàng châu Phi. Bộ sưu tập búp bê này gồm nhiều búp bê mang đặc điểm của nhiều bộ tộc châu Phi. Với búp bê, sách, hoạt hình và âm nhạc, dự án Nữ hoàng châu Phi nhằm giúp trẻ em Nigeria và các nước châu Phi hiểu và trân trọng văn hóa của họ.
Búp bê giúp trẻ em hình thành ý thức về cội nguồn, dân tộc. |
Anh Okoya nói: “Giai đoạn quan trọng trong hình thành tính cách của trẻ là từ 4 đến 9 tuổi. Đây là thời điểm để các em tiếp nhận thông tin có giá trị. Búp bê giúp trẻ em Nigeria và châu Phi trở thành người tốt hơn vì các em sẽ tự hào, tự tin vào chủng tộc của mình. Chúng tôi dùng hoạt hình, sách làm phương tiện để thắp sáng tâm hồn, giáo dục các em về lịch sử, văn hóa”.
Búp bê không chỉ giúp trẻ em châu Phi học tiếng mẹ đẻ mà còn giúp các em gắn bó với quê hương. Chùm ảnh: Internet |
Bà Garett nhận định: “Một điều cần làm khẩn trương là giúp trẻ em châu Phi và trẻ em không phải người da trắng có hoặc được tiếp cận với đồ chơi phản ánh hình ảnh của các em một cách tích cực”.
Thùy Dương