Năm 1997, khi lần đầu tiên đặt chân đến Thành phố Mêhicô, thủ đô của đất nước Mêhicô, tôi chỉ thấy bóng xe đạp vào các ngày Chủ nhật trong tuần khi mà chính quyền địa phương chỉ khuyến khích nhân dân sử dụng xe đạp để tăng cường sức khỏe.
Mười ba năm sau, điều bất ngờ đầu tiên khi tôi trở lại thành phố đông đúc này là lượng xe đạp lưu hành trên đường phố khá nhiều. Anh Carlos Lara, đại diện của hãng Kyodo News, cho tôi biết, số lượng xe đạp ở thủ đô có thể lên tới hàng triệu và giờ đây việc đi lại bằng xe đạp trong khu vực nội đô đã trở thành mốt. ¨Người Chilango (người thủ đô chính gốc) sử dụng xe đạp không chỉ để giữ dáng người, mà cái chính là để góp phần giảm ô nhiễm không khí trong thành phố¨, anh bạn Lara nói.
Thị trưởng Ebrard và các cộng sự khai trương tuyến đường dành riêng cho xe đạp. Ảnh: Internet |
Đúng vậy, đi trên đại lộ Reforma du khách dễ dàng nhận ra điều này. Hai bên lề đường chính là phần đường dành riêng cho người điều khiển xe đạp đã được kẻ vạch và có biển báo rõ ràng. Đây là công trình chào mừng 200 năm Ngày độc lập và 100 năm Cách mạng Mêhicô trong năm 2010.
Tháng 2/2010, đích thân thị trưởng Thành phố Mêhicô, ông Marcelo Ebrard đã khởi động Chương trình Ecobici (xe đạp môi trường), theo đó người dân có thể dùng bất cứ chiếc xe đạp nào tại 150 bến đỗ phân bổ tại 10 quận nội thành để đi lại và khi nào thấy không cần nữa thì lại gửi vào một bến đỗ gần nhất.
Để có thể sử dụng phương tiện giao thông này, người dân chỉ cần nộp bản sao Giấy chứng minh nhân dân và nếu dùng xe trong vòng 30 phút mỗi ngày, thì một tháng chỉ phải trả trước 300 peso (tương đương 500.000 đồng). Trong trường hợp sử dụng trên 30 phút/ngày, chỉ cần đóng thêm một khoản phí nhỏ, mang tính tượng trưng.
Nếu dùng xe Ecobici đi thăm một địa danh hay di tích lịch sử nào đó, ngoài bản sao Giấy chứng minh nhân dân, người sử dụng cần đặt cọc một số tiền tương đương giá trị một chiếc xe và khi trả xe, thanh toán phí tại bến đỗ gần nhất sẽ được nhận lại tiền đặt cọc.
Một bến đỗ xe Ecobici. Ảnh: Việt Hòa |
Giờ đây, người Chilango không chỉ dùng xe đạp để dạo chơi, mà bắt đầu có thói quen đi làm bằng xe đạp nếu công sở không quá xa nhà. Đó cũng là sở thích của Thị trưởng Ebrard cùng các cộng sự của ông và một bộ phận người dân thủ đô.
Con số thống kê của Sở Giao thông công chính cho thấy, xe Ecobici đã giải quyết vấn đề di chuyển trên quãng đường ngắn của gần 6% dân số thủ đô.
Chính quyền Thành phố Mêhicô đang chủ trương nhân rộng mô hình này ra các thành phố vệ tinh, song song với việc tăng số lượng xe tại các bến đỗ nhằm tránh tình trạng người sử dụng phải chờ đợi.
Rõ ràng Chương trình Ecobici đang góp phần tích cực vào việc giảm khí thải và tình trạng ô nhiễm không khí vốn đang “ám ảnh” cuộc sống của người dân Thành phố Mêhicô.
Khu vực nội thành của Thành phố Mêhicô có gần 9 triệu dân được xây dựng trên khu đầm lầy nằm gọn trong thung lũng Mêhicô và bị núi cao bao bọc bốn phương. Đặc điểm địa lý này đã cản trở hướng gió lưu thông và khiến không khí ô nhiễm bị lưu lại.
Qua nghiên cứu, chính quyền thành phố đã quyết định điều chỉnh một số công trình nhằm khai thông hướng gió thổi vào khu vực trung tâm, triển khai kế hoạch trồng cây xanh trên nóc nhà cao tầng, trồng cây leo đan kín các bức tường xi măng vừa để trang trí vừa để chống ô nhiễm, phát động chiến dịch khôi phục các hồ chứa nước, kiểm tra chặt chẽ chất lượng xăng và khí thải của các phương tiện cơ giới...
Những biện pháp này có thể cũng đã được nhiều thành phố khác trên thế giới áp dụng, song ở Thành phố Mêhicô, nó đã thành công nhờ những nỗ lực không mệt mỏi của chính quyền cũng như ý thức bảo vệ môi trường sống của người dân thành phố trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa tăng vùn vụt.
Việt Hòa (P/v TTXVN tại Mêhicô)