Nuôi bò thịt xóa đói giảm nghèo tại hộ gia đình chị Sùng Thị Hoa, xã Bản Mế, huyện Si Ma Cai (tỉnh Lào Cai). Ảnh tư liệu: TTXVN phát
Thắp lên khát vọng thoát nghèo
Mười xã có tỉ lệ hộ nghèo cao nhất tại Lào Cai (trên 40% hộ nghèo thời điểm năm 2019) gồm: Hoàng Thu Phố, Lùng Cái (huyện Bắc Hà), Dền Thàng, Pa Cheo (huyện Bát Xát), Nậm Chảy (huyện Văn Bàn), La Pan Tần, Tả Thàng, Tả Ngải Chồ, Dìn Chin, Lùng Khấu Nhin (huyện Mường Khương). Các xã đều có địa hình đồi núi, chia cắt phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh. Các xã này có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, chiếm trên 98%, chủ yếu là đồng bào Mông. Trong khi đó, công tác quy hoạch sản xuất còn hạn chế; chưa hình thành vùng hàng hóa rõ nét, chưa xác định được thế mạnh của địa phương để khai thác hiệu quả. Việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi chưa đúng và trúng nên sản phẩm sản xuất ra không đáp ứng được yêu cầu thị trường.
Xác định phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp là "chìa khóa" đẩy nhanh công cuộc giảm nghèo và gieo khát vọng thoát nghèo tại 10 xã trên, ngành Nông nghiệp Lào Cai phối hợp với chính quyền địa phương, đơn vị tổ chức rà soát, đánh giá tình hình sản xuất các loại nông sản chính, đồng thời đề xuất 24 danh mục dự án hỗ trợ sản xuất với tổng kinh phí 54 tỷ đồng để triển khai trong giai đoạn 2021-2025.
Ngoài ra, các dự án trồng măng sặt, chăn nuôi bò, ngựa sinh sản, liên kết trồng gừng trâu xuất khẩu ở xã Nậm Chày, huyện Văn Bàn; dự án trồng chè Shan, chăn nuôi lợn đen sinh sản tại các xã Lùng Khấu Nhin, Tả Thàng, Dìn Chin, La Pán Tẩn, huyện Mường Khương… đã phát huy hiệu quả, giúp người dân thoát nghèo.
Xã Hoàng Thu Phố, huyện Bắc Hà có 100% dân số là đồng bào Mông sinh sống tại 7 thôn, bản với 575 hộ. Đây là 2/19 xã nghèo nhất của Bắc Hà - huyện nghèo theo Nghị quyết 30a của Chính phủ.
Phó Chủ tịch UBND xã Hoàng Thu Phố Lý Thành Long phấn khởi cho biết, năm 2021 ghi dấu nhiều nỗ lực của địa phương trong công tác giảm nghèo, tỷ lệ hộ nghèo giảm trên 10%. Hết năm 2021, xã đạt 10/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Các chương trình, dự án triển khai tại địa bàn… như đòn bẩy giúp bà con phát triển kinh tế, vươn lên thoát nghèo. Diện tích cây ăn quả ôn đới như lê tai nung, mận tả van được mở rộng. Cây dược liệu được xác định là cây trồng chủ lực trong sản xuất nông nghiệp của Hoàng Thu Phố.
Qua một năm triển khai thực hiện, tỷ lệ hộ nghèo bình quân 10 xã "lõi nghèo" của Lào Cai là 18,58%, giảm 10,62% (tương đương 620 hộ), đạt và vượt 132,75% so với mục tiêu kế hoạch. Trong đó, giảm sâu nhất là xã Nậm Chày, huyện Văn Bàn. Từ xã có tỷ lệ hộ nghèo nhiều nhất với 36,12% (năm 2020) giảm xuống còn 18,69% năm 2021 (giảm 90 hộ nghèo). Thu nhập bình quân năm 2021 đạt 22 triệu đồng/người, tăng 3 triệu đồng/người so với năm 2020.
Kết quả có được là do người dân Nậm Chày đã mạnh dạn đưa các cây trồng mới vào sản xuất. Ngoài cây thảo quả cho nguồn thu hàng chục tỷ đồng/năm, bà con còn mở rộng diện tích trồng khoai sọ cho sản lượng 30 - 40 tấn củ/năm, đem lại nguồn thu 500 triệu đồng; trồng 10 ha gừng trâu xuất khẩu, thu hơn 1 tỷ đồng/năm. Đồng bào tận dụng đồng cỏ để phát triển chăn nuôi đại gia súc, với hơn 1.000 con. Nậm Chày đang triển khai các dự án sản xuất như trồng măng sặt, trồng rừng sản xuất, nuôi bò, ngựa sinh sản… hứa hẹn đem lại nguồn thu ổn định, bền vững.
Ưu tiên bố trí nguồn lực cao nhất
Ưu tiên bố trí nguồn lực cao nhất cho 10 xã nghèo nhất là nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm mà Lào Cai đã xác định tại Kế hoạch số 239/KH-UBND giai đoạn 2021-2025. Trong đó, tỉnh ưu tiên từ nguồn nhân lực chất lượng cao, cơ chế chính sách cho đến đầu tư cơ sở hạ tầng địa phương.
Ngay từ năm đầu tiên thực hiện Kế hoạch, tỉnh đã điều động, luân chuyển 13 cán bộ, công chức cấp huyện và sỹ quan Biên phòng về đảm nhận các chức danh chủ chốt tại 10 xã có tỷ lệ hộ nghèo cao để tạo sự bứt phá rõ nét.
Cụ thể, tại huyện Mường Khương, có 8 người được bố trí vào các chức danh: Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND, Chủ tịch UBND các xã La Pán Tẩn, Tả Thàng, Tả Ngải Chồ, Dìn Chin, Lùng Khấu Nhin. Huyện Bắc Hà điều động 2 công chức huyện giữ chức danh Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND các xã Lùng Cải và Hoàng Thu Phố. Huyện Bát Xát có 2 cán bộ được bố trí chức danh Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND các xã Dền Thàng và Pa Cheo. Huyện Văn Bàn điều động một cán bộ huyện đảm nhận chức danh Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Nậm Chày...
Lào Cai phân công lãnh đạo của UBND tỉnh, sở, ban, ngành, đơn vị trực tiếp giúp đỡ các xã nghèo. Năm 2021, tổng kinh phí, vận động giúp đỡ từ các lãnh đạo được giao nhiệm vụ phụ trách 10 xã này lên tới 995 triệu đồng. Với Nậm Chày - xã xa nhất, khó khăn nhất và nghèo nhất huyện Văn Bàn, Lào Cai đã phân công một đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh trực tiếp phụ trách. Cùng với đó là sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị huyện Văn Bàn chung tay giúp xã.
Phó Chủ tịch UBND huyện Văn Bàn Lê Xuân Quỳnh cho biết, huyện đã thành lập 8 tổ công tác giúp 8 thôn của xã Nậm Chày trong công tác giảm nghèo; đồng thời phân công cán bộ đi đến từng hộ gia đình để nắm bắt, theo dõi tình hình đời sống của người dân, từ đó có giải pháp thực hiện phù hợp. Định kỳ từng tháng, Ban Thường vụ Huyện ủy tổ chức đánh giá, kiểm điểm chất lượng lãnh đạo, chỉ đạo công tác giảm nghèo xã Nậm Chày đối với cán bộ được phân công giúp đỡ. Những cán bộ không đạt chất lượng, tiến độ công việc, Huyện ủy sẽ nghiêm túc kiểm điểm và thay thế, không để ảnh hưởng đến mục tiêu đề ra.
Không chỉ ưu tiên bố trí nguồn nhân lực, gắn trách nhiệm người đứng đầu, Lào Cai chú trọng công tác đào tạo nghề, tạo việc làm cho người dân tại các xã nghèo. Năm 2021, Lào Cai giải quyết việc làm có thu nhập ổn định cho 154 lao động của 10/10 xã. Các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, gia đình được hỗ trợ vay vốn mở rộng sản xuất kinh doanh. Năm 2021, tổng dư nợ cho vay tại 10 xã là trên 251 tỷ đồng, tăng 23,6% so với cuối năm 2020. Tỷ lệ nợ xấu/tổng dư nợ cho vay tại 10 xã ở mức thấp với 0,25%.
Những kết quả trên đã tạo nền móng để những năm tiếp theo Lào Cai đạt và vượt mục tiêu phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân từ 8% trở lên theo tiêu chí chuẩn nghèo 2021-2025 tại 10 xã; nâng mức thu nhập bình quân đầu người năm 2025 cao gấp 2 lần so với năm 2020.
Để thực hiện các mục tiêu đó, những tháng còn lại của năm 2022, Lào Cai xác định tiếp tục tăng cường nguồn lực đầu tư hoàn thiện đồng bộ cơ sở hạ tầng các xã; tập trung hoàn thiện hệ thống giao thông, trong đó chú trọng đến hệ thông nông thôn có tính kết nối liên vùng, hỗ trợ sản xuất thuận lợi, cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp và vận chuyển nông sản. Tỉnh tăng cường kiện toàn đội ngũ cán bộ công chức xã gắn liền với sáp nhập tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính, tinh giản biên chế, đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ tại địa phương...