Tàu vận chuyển hàng hóa trên sông sông Vàm Cỏ Đông (ảnh tư liệu - minh họa).
Sông Vàm Cỏ Đông đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa và cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp. Con sông này không chỉ giữ ngọt, đẩy phèn, thoát lũ mà còn góp phần bảo vệ đời sống của hàng nghìn người dân sinh sống ven sông. Tuy nhiên, khi thiên tai, ngập lụt cũng là một mối đe dọa đáng lo ngại, đặc biệt là vào mùa mưa lũ, khi sản xuất nông nghiệp của người dân ở những vùng ven sông phải đối diện với nguy cơ bị thiệt hại nặng nề.
Sông Vàm Cỏ Đông, bắt nguồn từ Campuchia chảy qua địa phận 2 tỉnh Tây Ninh và Long An; đoạn qua tỉnh Tây Ninh dài gần 105 km, chảy qua 4 huyện Tân Biên, Châu Thành, Bến Cầu, Gò Dầu và 2 thị xã Hòa Thành, Trảng Bàng.
Để đối phó với tình trạng này, từ năm 2002, tỉnh Tây Ninh đã đầu tư xây dựng hệ thống đê bao kết hợp với giao thông nội đồng nhằm bảo vệ vùng sản xuất nông nghiệp. Tính đến nay, tỉnh đã hoàn thiện 24 tuyến đê với tổng chiều dài trên 82,8 km, bảo vệ khoảng 2.709 ha đất sản xuất nông nghiệp ven sông Vàm Cỏ Đông.
Ông Trần Quang Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Tây Ninh, chia sẻ: "Hệ thống đê bao đã ngăn lũ, chống ngập rất hiệu quả. Nhờ đó, nông dân có thể tăng số vụ canh tác, nâng cao năng suất và thu nhập. Ngoài ra, hành lang đê cũng giúp cải thiện hạ tầng giao thông, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vận chuyển nông sản và cơ giới hóa đồng ruộng."
Vùng biên giới xã Phước Chỉ, thị xã Trảng Bàng là một trong những khu vực sản xuất nông nghiệp trọng điểm của tỉnh. Tại đây, hệ thống đê bao đã giúp người dân yên tâm sản xuất, mở rộng diện tích trồng lúa và phát triển các loại cây trồng khác.
Ông Ngô Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Chỉ, cho biết nhờ có hệ thống đê bao, địa phương đã tăng được số vụ trồng lúa từ 2 vụ lên 3 vụ mỗi năm. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất mà còn tăng hệ số sử dụng đất, đạt mức 103 triệu đồng/ha/năm.
Nông dân Cao Ngọc Điệp, sống tại ấp Phước Trung, xã Phước Chỉ, cũng chia sẻ về những thay đổi tích cực mà đê bao mang lại cho cuộc sống người dân. "Trước khi có đê bao, vào mùa mưa, chúng tôi thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập lụt, ảnh hưởng xấu đến năng suất lúa. Nhưng từ khi có hệ thống đê bao bảo vệ, không chỉ chúng tôi có thể tăng vụ sản xuất, mà còn giảm đáng kể chi phí vận chuyển, giúp thu nhập gia đình cải thiện rõ rệt", ông Cao Ngọc Điệp phấn khởi cho biết.
Đê bao không chỉ ngăn lũ hiệu quả mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân cải thiện đời sống. Hệ thống này đã giúp vùng đất ven sông trước kia thường xuyên ngập lụt trở thành những cánh đồng màu mỡ, xanh tươi quanh năm. Sự cải thiện trong hạ tầng giao thông và sự ổn định trong canh tác nông nghiệp đã mở ra nhiều cơ hội phát triển cho người dân, từ việc tăng năng suất lúa đến việc đa dạng hóa cây trồng, từng bước nâng cao giá trị nông sản.
Đặc biệt, vùng đất ven sông Vàm Cỏ với hệ thống đê bao giờ đây không chỉ là nơi sản xuất lúa mà còn hướng đến phát triển các loại cây trồng chất lượng cao, ứng dụng công nghệ trong sản xuất để nâng cao hiệu quả và giá trị kinh tế. Đây là bước đi chiến lược của tỉnh Tây Ninh nhằm phát triển một nền nông nghiệp bền vững, phù hợp với xu hướng và yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường.
Theo Phòng Kinh tế thị xã Trảng Bàng, toàn thị xã hiện có hơn 26.000 ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó vùng ven sông Vàm Cỏ chiếm khoảng 7.000 ha, chủ yếu trồng lúa. Hệ thống đê bao hiện đã đáp ứng được khoảng 60% nhu cầu sản xuất nông nghiệp cho các vùng ven sông này.
Ông Nguyễn Phước Nhiên, Trưởng phòng Kinh tế thị xã Trảng Bàng cho biết, thị xã Trảng Bàng đang hướng đến phát triển vùng nông nghiệp công nghệ cao, với mục tiêu xây dựng vùng lúa chất lượng cao trên diện tích khoảng 200 ha. Hệ thống đê bao chính là nền tảng vững chắc để đảm bảo cho sự phát triển này.
Bên cạnh đó, đê bao không chỉ đóng vai trò bảo vệ vùng sản xuất mà còn được xem như "thành trì vững chắc" trước thiên tai, giúp đảm bảo an toàn và phát triển bền vững cho người dân.
Tuy nhiên, ông Ngô Văn Bình, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Chỉ cũng cho biết, hiện địa phương vẫn còn thiếu khoảng 25 km đê bao chưa hoàn thiện, dẫn đến việc một số vùng sản xuất vẫn đối mặt với nguy cơ ngập lụt. Hơn nữa, do nguồn lực đóng góp từ người dân còn hạn chế, thị xã Trảng Bàng đã kiến nghị tỉnh tiếp tục đầu tư để hoàn thiện hệ thống đê bao, giúp bảo vệ toàn diện hơn cho các khu vực ven sông, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Mặc dù, đã đạt được nhiều thành tựu, Tây Ninh vẫn tiếp tục đối mặt với thách thức trong việc hoàn thiện và mở rộng hệ thống đê bao. Nhu cầu mở rộng diện tích bảo vệ, tăng cường khả năng chống lũ và cải thiện hạ tầng giao thông còn là bài toán cần được giải quyết. Chính quyền địa phương cũng đang tích cực kêu gọi sự hỗ trợ từ Trung ương để có thể nhanh chóng hoàn thiện toàn bộ hệ thống đê bao, giúp người dân yên tâm sản xuất và phát triển kinh tế.
Nhìn chung, hệ thống đê bao ven sông Vàm Cỏ Đông đã và đang chứng minh vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển vùng sản xuất nông nghiệp. Sự đầu tư kịp thời và bài bản của tỉnh Tây Ninh không chỉ giúp nâng cao đời sống người dân mà còn góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương; đồng thời, giữ vững an ninh lương thực và ổn định sản xuất trước những biến động của thời tiết.