Khu tái định cư Làng Nủ được xây dựng tại khu vực Đồi Sim, có địa hình cao, rộng rãi, đảm bảo an toàn, cách vị trí xảy ra trận lũ quét khoảng 2 km. Ảnh: TTXVN phát
Lào Cai xác định để đẩy nhanh tiến độ xây dựng nông thôn mới sau bão số 3 thì cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ; trong đó, cần có sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và nỗ lực của người dân.
182 lượt tiêu chí bị sụt giảm
Theo Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh Lào Cai, sau trận mưa lũ lịch sử do ảnh hưởng hoàn lưu cơn bão số 3, toàn tỉnh có trên 1.200 tuyến đường do huyện, xã quản lý bị hư hỏng, làm tiêu chí giao thông bị giảm 41 xã; có gần 500 công trình thủy lợi bị hư hỏng, làm tiêu chí thuỷ lợi và Phòng chống thiên tai giảm gần 40 xã; có trên 10.000 ngôi nhà bị hư hỏng, làm tiêu chí nhà ở dân cư bị giảm khoảng 43 xã.
Sản xuất nông nghiệp cũng bị thiệt hại lớn khi có trên 4.000 ha lúa, ngô, hoa màu và cây trồng khác bị ngập, vùi lấp; trên 400 ha thủy sản, hàng nghìn con gia súc, gia cầm bị cuốn trôi, từ đó tác động đến tiêu chí thu nhập, hộ nghèo... Đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ thực hiện huyện nông thôn mới, huyện nông thôn mới nâng cao, xã nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao… trên địa bàn tỉnh.
Theo lộ trình năm 2025, xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát sẽ về đích xây dựng nông thôn mới. Để đạt được mục tiêu này, cấp ủy, chính quyền địa phương đã tập trung nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện thu nhập cho bà con nhân dân. Tuy nhiên, sau trận mưa lũ lịch sử vừa qua, những thành quả, nỗ lực của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong xây dựng nông thôn mới gần như bị “xóa sổ”.
Sau lũ, xã Phìn Ngan có tới 97 điểm sạt lở tại các tuyến giao thông liên huyện, liên xã, thôn... Mặc dù, chính quyền địa phương đã nỗ lực khắc phục, nhưng nhiều điểm sạt lở có khối lượng đất đá lớn, để khắc phục cần kinh phí lên đến hàng chục tỷ đồng. Điều này gây khó khăn cho địa phương trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới với tiêu chí giao thông.
"Sau thiên tai, việc để đạt được tiêu chí về giao thông rất khó khăn. Ngoài ra, do sinh kế sản xuất bị ảnh hưởng nên tiêu chí thu nhập cũng sụt giảm, mục tiêu về đích nông thôn mới chắc chắn là không đạt được theo kế hoạch", ông Vàng A Khé, Phó Chủ tịch UBND xã Phìn Ngan, huyện Bát Xát cho biết.
Năm 2021, xã Thống Nhất, thành phố Lào Cai đạt xã nông thôn mới, theo lộ trình thì cuối năm 2025 xã sẽ đạt nông thôn mới nâng cao. Tuy nhiên, theo thống kê sơ bộ, sau đợt mưa lũ vừa qua, xã Thống Nhất bị thiệt hại trên 20 tỷ đồng. Mưa lũ đã và đang ảnh hưởng trực tiếp tới các tiêu chí trong lộ trình xây dựng nông thôn mới nâng cao của xã Thống Nhất; nhưng tác động trực tiếp và cụ thể nhất đó là tiêu chí thu nhập. Trong 20 tỷ đồng bị thiệt hại do mưa lũ, chủ yếu là tài sản, hoa màu của bà con nhân dân.
"Trước mưa lũ, thu nhập bình quân đầu người của xã chúng tôi là 53 triệu đồng, dự kiến đến hết năm 2024 con số này sẽ đạt 62 triệu đồng và đạt chỉ tiêu Nghị quyết đại hội đề ra. Tuy nhiên, với những thiệt hại này thì chắc chắn thu nhập bình quân đầu người của xã sẽ giảm”, ông Phạm Đình Thiệp, Chủ tịch UBND xã Thống Nhất thông tin.
Theo Văn phòng điều phối nông thôn mới tỉnh Lào Cai, toàn tỉnh Lào Cai giảm 182 lượt tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới, giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, ngoài các tiêu chí giảm mạnh so với thời điểm tháng 08/2024 là: giao thông; thủy lợi và phòng, chống thiên tai; nhà ở dân cư, thì một số tiêu chí như: môi trường và an toàn thực phẩm; điện; thông tin và truyền thông... cũng bị sụt giảm nghiêm trọng từ 9 đến 15 tiêu chí. Chỉ có 5/19 tiêu chí nông thôn mới còn lại không giảm gồm: quy hoạch, lao động, giáo dục và đào tạo, cơ sở vật chất văn hóa, văn hóa.
Do ảnh hưởng của cơn bão số 3, nhiều mục tiêu về xây dựng nông thôn mới của Lào Cai giai đoạn 2021 - 2025 có khả năng khó hoàn thành vào năm 2025. Điển hình như huyện Bảo Yên phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2025 nhưng là một trong những huyện bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cơn bão số 3. Cùng với đó, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới của Lào Cai dự kiến đạt 60%, thấp hơn Trung ương giao 7%; tỷ lệ xã nông thôn mới nâng cao dự kiến chỉ đạt gần 20%, thấp hơn Trung ương giao khoảng 20%...
Một điểm sạt lở trên tuyến đường liên xã Nậm Lúc - Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đang được khẩn trương khắc phục. Ảnh: Hương Thu/TTXVN
Thực hiện "nhiệm vụ kép"
Để khắc phục hậu quả thiên tai, cần rất nhiều nguồn lực và thời gian. Thực hiện “nhiệm vụ kép” vừa khắc phục hậu quả thiên tai vừa phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, cấp ủy, chính quyền các địa phương của Lào Cai đang thực hiện quyết liệt, nghiêm túc các chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh và hướng dẫn của các sở, ban, ngành chức năng để gỡ khó trong xây dựng nông thôn mới.
Bên cạnh việc triển khai phương án khắc phục thiệt hại sau cơn bão số 3, Lào Cai tiếp tục tập trung tuyên truyền để ổn định tư tưởng của người dân, động viên nhân dân quyết tâm vượt khó. Trước mắt, tập trung ổn định cuộc sống của các hộ bị thiên tai, khôi phục sản xuất, sửa chữa công trình thủy lợi, đường giao thông để đáp ứng nhu cầu thiết yếu cho người dân.
Các địa phương chịu nhiều thiệt hại do bão đã triển khai các biện pháp nhanh chóng phục hồi sản xuất nông lâm nghiệp đảm bảo kịp sản xuất vụ Đông Xuân như huy động các lực lượng cải tạo diện tích đất nông nghiệp bị vùi lấp; sửa chữa các công trình thủy lợi; hỗ trợ giống, phân bón, vật tư sản xuất, hướng dẫn kỹ thuật cho người dân.
Lào Cai cũng đang thực hiện nhanh, hiệu quả các chính sách hỗ trợ khẩn cấp đối với các hộ có nhà ở bị sập hoàn toàn, hư hỏng nặng, di dời nhà ở,... theo phương châm “xác định thiệt hại đến đâu, hỗ trợ kịp thời đến đó”; đồng thời, thực hiện rà soát, bố trí các khu tái định cư cho các hộ dân nằm trong vùng nguy hiểm, có nguy cơ cao sạt lở để người dân nhanh chóng ổn định cuộc sống.
Do hoàn lưu bão số 3, sáng ngày 9/9, quả đồi phía sau ngôi nhà anh Lự Văn Huỳnh, thôn Bông 4, xã Bảo Hà, Bảo Yên, Lào Cai bị sạt lở nghiêm trọng khiến toàn bộ ngôi nhà bị vùi lấp, rất may không có thiệt hại về người. Tròn một tháng sau sự cố, gia đình anh tiến hành khởi công xây dựng ngôi nhà mới cách nơi ở cũ 200m với sự hỗ trợ từ Công an tỉnh, chính quyền địa phương và các tổ chức trị giá 100 triệu đồng.
Ngôi nhà mới nằm gần mặt đường đang dần thành hình và dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối tháng 11/2024. "Vị trí ngôi nhà mới thì an toàn, gia đình không còn nơm nớp nỗi lo về sạt lở", anh Huỳnh chia sẻ.
Nhằm mục đích hỗ trợ hộ người có công với các mạng, thân nhân liệt sĩ; hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn toàn tỉnh có nhà ở an toàn, ổn định, có khả năng chống chịu tác động của thiên tai, Lào Cai đặt mục tiêu trước tháng 9/2025, tỉnh sẽ hoàn thành xong mục tiêu hỗ trợ làm nhà ở cho 8.227 hộ thuộc đối tượng này với mức kinh phí trên 337 tỷ đồng.
Tiến độ thực hiện năm 2024 dự kiến hoàn thành 70% (tương ứng 5.883 nhà) nhà ở trên địa bàn toàn tỉnh. Trong đó, các huyện: Si Ma Cai, Văn Bàn, Bảo Thắng, Bảo Yên, thị xã Sa Pa, thành phố Lào Cai hoàn thành 100% chỉ tiêu xoá nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2024. Các huyện Bắc Hà, Bát Xát, Mường Khương hoàn thành 70% chỉ tiêu.
Ngoài ra, các địa phương tiếp tục khẩn trương sửa chữa các công trình giao thông, trường học, trụ sở y tế xã… bị hư hỏng nhằm đảm bảo chất lượng hạ tầng khu vực nông thôn. Đồng thời tổ chức tốt công tác dọn dẹp, vệ sinh môi trường, cải tạo cảnh quan không để xảy ra ô nhiễm môi trường sau bão; triển khai tốt công tác phòng, chống dịch bệnh trên người và động vật sau bão lũ.