Đặc biệt, thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 09/02/2007 và Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Trà Vinh không ngừng nỗ lực đầu tư khai thác tiềm năng, lợi thế để hướng đến mục tiêu trở thành tỉnh trọng điểm phát triển kinh tế biển của đồng bằng sông Cửu Long.
Tập trung đầu tư khai thác tiềm năng
Năm 1992, Trà Vinh chính thức được tái thành lập trên cơ sở chia tách từ tỉnh Cửu Long. Theo đó, Trà Vinh có vị trí địa lý nằm giáp biển, diện tích tự nhiên hơn 2.391 km2, có 65 km bờ biển với một ngư trường khá rộng lớn. Các đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh, như: Duyên Hải, thị xã Duyên Hải, Cầu Ngang, Trà Cú, Châu Thành là những địa phương ven biển có điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế ở cả 2 lĩnh vực đánh bắt và nuôi trồng thủy, hải sản.
Với tiềm năng, lợi thế sẵn có, nên ngay khi tỉnh được tái lập, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Trà Vinh đã xác định: khai thác nguồn lợi từ kinh tế biển là con đường phát triển kinh tế - xã hội thuận lợi, nhanh và ổn định. Chính vì thế, Nghị quyết đại hội Đảng bộ tỉnh qua nhiều nhiệm kỳ, Trà Vinh luôn chú trọng ưu tiên đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cho các địa phương ven biển, nhằm tạo nền tảng vững chắc để khai thác nguồn lợi kinh tế từ biển.
Mặc dù mục tiêu phát triển kinh tế biển được xác định là động lực quan trọng, nhưng Trà Vinh gặp không ít khó khăn, thách thức. Thách thức lớn nhất đối với tỉnh là nguồn nội lực về ngân sách không đủ thực thi những giải pháp căn cơ, quan trọng để tạo đà bứt phá. Bởi, để khai thác hiệu quả tiềm năng từ biển, Trà Vinh cần giải quyết hàng loạt vấn đề về cơ sở hạ tầng kỹ thuật từ giao thông, thủy lợi, đến các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng, khoa học kỹ thuật, lực lượng lao động có trình độ, tay nghề cùng với các loại hình dịch vụ chất lượng cao như logistics, thương mại, du lịch,…Để từ đây giúp người dân và doanh nghiệp vùng biển làm ra sản phẩm thủy, hải sản tăng về lượng, đảm bảo về chất lượng, góp phần nâng cao đời sống và đóng góp lớn vào sự tăng trưởng kinh tế của tỉnh.
Trong điều kiện các tỉnh giáp biển còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong phát triển kinh tế biển, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TW về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020 và Nghị quyết số 36-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây được xem là điều kiện thuận lợi để tỉnh Trà Vinh tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc lớn. Bởi, thực hiện Nghị quyết về Chiến lược phát triển bền vững kinh tế biển Việt Nam, Trà Vinh được Chính phủ và bộ, ngành Trung ương quan tâm hỗ trợ nhiều chương trình, dự án để phát triển kinh tế biển.
Với sự hỗ trợ của Trung ương, tỉnh Trà Vinh đã triển khai thực hiện nhiều dự án tập trung đầu tư vào cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho yêu cầu phát triển kinh tế biển. Chỉ tính giai đoạn 2011-2015, tỉnh đã đầu tư cho phát triển hạ tầng kỹ thuật với tổng mức vốn trên 1.850 tỷ đồng. Năm 2016, tỉnh tiếp tục được Trung ương hỗ trợ đầu tư 4 dự án, với tổng nguồn vốn hơn 910 tỷ đồng.
Có được nhiều chương trình, dự án đầu tư vào khu vực kinh tế biển, tỉnh Trà Vinh đã phát triển nhanh nghề nuôi trồng thủy sản vùng nước lợ, vùng ngập mặn và nghề khai thác. Đến nay, toàn tỉnh có diện tích nuôi tôm trên 57.000 ha, tăng 3,6 lần so năm 1992. Tổng sản lượng thuỷ, hải sản hằng năm được đánh bắt và nuôi trồng đạt trên 220.800 tấn, tăng hơn 157.000 tấn so với năm đầu tái lập. Tổng giá trị sản xuất thủy sản bình quân của tỉnh đạt trên 10.000 tỷ đồng và giá trị sản xuất/ha đất nuôi trồng thủy sản đạt 325 triệu đồng/ha, tăng gần 300 triệu đồng/ha so với năm 1992.
Cùng với phát triển nghề nuôi trồng, đánh bắt, Trà Vinh còn phát triển mạnh mẽ nguồn năng lượng tái tạo từ lợi thế biển của tỉnh. Đến nay UBND tỉnh Trà Vinh đã quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư 9 Dự án điện gió; trong đó có 5 công trình điện gió đã vận hành hòa vào lưới điện quốc gia, với 79 trụ Tua-bin gió trải dài từ vùng biển xã Hiệp Thạnh, thị xã Duyên Hải đến xã Đông Hải, huyện Duyên Hải, với tổng vốn đầu tư hơn 16.000 tỷ đồng, tổng công suất 320 MW. Theo tính toán, hằng năm các công trình này cung cấp nguồn năng lượng sạch với sản lượng điện khoảng 1.200 triệu kWh, doanh thu đạt trên 1.300 tỷ đồng, nộp ngân sách 500 tỷ đồng.
Các công trình điện gió đi vào hoạt động còn góp phần quan trọng trong phát triển ngành du lịch tỉnh Trà Vinh, tạo thêm điểm nhấn trong du lịch sinh thái biển. Hiện tại, UBND tỉnh Trà Vinh đang kiến nghị Bộ Công Thương báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận bổ sung các dự án điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối, điện khí trên địa bàn tỉnh, với tổng công suất hơn 46.500 MW vào Quy hoạch điện VIII (Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045).
Hướng đến vùng trọng điểm kinh tế biển
Trong chủ trương phát triển kinh tế biển ở đồng bằng sông Cửu Long, Trà Vinh được Chính phủ chọn là tỉnh trọng điểm phát triển cả về thủy sản lẫn thế mạnh trong giao lưu quốc tế, phát triển cảng nước sâu với vai trò khu vực.
Thực hiện chủ trương này, Trà Vinh đã được Trung ương đầu tư các công trình trọng điểm quốc gia phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế biển cho khu vực đồng bằng sông Cửu Long; trong đó Trà Vinh đóng vai trò trung tâm. Theo đó, Trà Vinh đã được Trung ương đầu tư xây dựng Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải; Luồng cho tàu biển có trọng tải lớn vào sông Hậu; Khu kinh tế Định An, là 01 trong 08 Khu kinh tế ven biển trọng điểm được ưu tiên đầu tư giai đoạn 2016-2020 của cả nước. Đây là khu kinh tế ven biển tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực về các ngành sản xuất điện năng, hóa dầu, đóng tàu và các ngành công nghiệp phụ trợ khác,... Những công trình trọng điểm quốc gia đã được Chính phủ đầu tư trên địa bàn Trà Vinh là nền tảng vững chắc để tỉnh nắm bắt, tận dụng cơ hội thực thi những chương trình, kế hoạch bứt phá phát triển kinh tế - xã hội, trở thành tỉnh khá lên từ nguồn lực kinh tế biển.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XI xác định vùng phát triển kinh tế biển là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm và việc tập trung huy động các nguồn lực, khai thác tốt các tiềm năng, tận dụng lợi thế để Trà Vinh trở thành một trong những tỉnh trọng điểm phát triển kinh tế biển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long là một trong sáu nhiệm vụ trọng tâm tỉnh tập trung thực hiện trong nhiệm kỳ 2020-2025. Ngoài ra, trong Chương trình phát triển kinh tế biển tỉnh Trà Vinh giai đoạn 2021-2025 và định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, chủ yếu, tập trung khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế để tỉnh phát triển khá lên từ nguồn lực biển.
Mục tiêu cụ thể được Ban Thường vụ Tỉnh ủy Trà Vinh đề ra đến năm 2025 là tổng giá trị sản xuất các huyện, thị xã ven biển đóng góp khoảng 70 - 75% giá trị sản xuất của toàn tỉnh; thu nhập bình quân đầu người gấp 1,2 lần so với thu nhập bình quân chung của tỉnh. Giá trị tăng thêm ngành thủy sản tăng trưởng bình quân 5%/năm; sản lượng thủy sản đạt khoảng 300.000 tấn/năm (trong đó nuôi trồng 200.000 tấn, khai thác 100.000 tấn). Phát triển và nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch, phấn đấu du lịch biển của tỉnh tăng trưởng bình quân hàng năm 15%, đến năm 2025 chiếm 10% tỷ trọng của toàn ngành. Các xã đảo có hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản đầy đủ, đặc biệt là điện, thông tin liên lạc, y tế, giáo dục, giao thông, thủy lợi. Các xã ven biển giữ vững nông thôn mới và xây dựng nông thôn mới nâng cao. Xây dựng thị xã Duyên Hải đạt các tiêu chí đô thị loại III; thị trấn Cầu Ngang đạt tiêu chí đô thị loại IV. Các huyện ven biển như Châu Thành, Trà Cú, Cầu Ngang, Duyên Hải, sớm đạt tiêu chí huyện Nông thôn mới để tỉnh Trà Vinh đạt chuẩn tỉnh Nông thôn mới trước năm 2025. Ngoài ra, tỉnh tập trung thu hút đầu tư phấn đấu khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế năng lượng tái tạo với tổng công suất khoảng 46.500 MW…
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Nguyễn Quỳnh Thiện cho biết, để thực hiện đạt mục tiêu Chương trình phát triển kinh tế biển, tỉnh đang tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp như tập trung rà soát, điều chỉnh và xây dựng đồng bộ các quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế biển; phát triển khai thác, nuôi trồng và chế biến thủy sản, phát triển kinh tế biển và ven biển; đẩy mạnh thu hút đầu tư cho chế biến và tiêu thụ sản phẩm thủy sản; phát triển Khu Kinh tế Định An, các khu công nghiệp trong Khu kinh tế và công nghiệp ven biển, các dự án đầu tư trọng điểm phục vụ phát triển kinh tế biển. Hiện tỉnh đang kêu gọi thu hút đầu tư Dự án xây dựng nhà máy chế biến cá, tôm qui mô 10.000 tấn/năm; Dự án nhà máy bảo quản chế biến thủy, hải sản qui mô 10.000 tấn/năm; Dự án nhà máy chế biến thức ăn thủy sản qui mô 20.000 – 30.000 tấn/năm; Dự án nuôi tôm nước lợ công nghệ cao qui mô 200 – 300 ha/khu; Dự án liên kết sản xuất và tiêu thụ nghêu tại bãi bồi ven biển qui mô 200 – 300 ha/dự án; Dự án hợp liên kết nuôi tôm sinh thái xuất khẩu qui mô 1000 – 2000 ha,…
Cùng với sự tập trung đầu tư nguồn nội lực, tỉnh đã kiến nghị Chính phủ đầu tư phát triển đồng bộ hạ tầng hệ thống logistics; kêu gọi, thu hút đầu tư và tăng cường hợp tác với các doanh nghiệp lớn có tiềm lực về cảng biển và năng lực đầu tư về hạ tầng, năng lượng tái tạo, kinh tế hàng hải; thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phát triển kinh tế biển, kết nối với các đối tác quốc tế tiềm năng để đầu tư phát triển các công trình hạ tầng trọng điểm về kinh tế biển.
Trong điều kiện của một tỉnh có điểm xuất phát thấp so với khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nhưng trong chặng đường xây dựng và phát triển 30 năm qua, Trà Vinh đã đạt được nhiều thành tựu kinh tế - xã hội vượt bậc. Những kết quả tích cực đó, đã khẳng định hướng đi đúng đắn của tỉnh Trà Vinh, trong đó có định hướng phát triển kinh tế biển. Với niềm tin và quyết tâm chính trị cao, cùng với sự nỗ lực khai thác hiệu quả những tiềm năng, lợi thế sẵn có, sẽ hứa hẹn rút ngắn con đường đạt đến mục tiêu Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XI, nhiệm kỳ 2020-2025 đã đề ra là xây dựng Trà Vinh trở thành một trong những tỉnh trọng điểm phát triển kinh tế biển của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.