Đánh thức kinh tế đêm Hà Nội

Chuyển biến kinh tế đêm

Thực tế, kinh tế đêm Hà Nội đã manh nha hình thành từ lâu. Năm 2004, chợ đêm Hàng Đào - Đồng Xuân ra đời đánh dấu một sản phẩm thương mại, du lịch đêm đầu tiên của Hà Nội. Tiếp đến, các không gian đi bộ khu phố cổ Hà Nội, tuyến phố ẩm thực Tống Duy Tân - Cấm Chỉ, Tạ Hiện và không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm hình thành, đã trở thành lực hút đối với người dân Thủ đô và du khách. Thời gian gần đây, có rất nhiều loại hình kinh tế đêm được tổ chức đã khẳng định tiềm năng và sức hút của kinh tế đêm Hà Nội.

Hiện nay, kinh tế đêm Hà Nội khá phong phú về loại hình và có thể khai thác tốt thành sản phẩm du lịch phục vụ du khách như: Các chương trình biểu diễn nghệ thuật, tuyến phố ẩm thực, không gian đi bộ, các tour du lịch đêm tại di tích, phố sách... Đó là chưa kể tới các phố chuyên doanh thương mại, các trung tâm thương mại lớn, các điểm vui chơi giải trí của Thủ đô luôn mở cửa phục vụ khách buổi tối.

Trong đó, những sản phẩm đêm ấn tượng, tạo sự dịch chuyển trong phát triển kinh tế - xã hội thời gian qua, chính là các không gian đi bộ. Qua nhiều năm tổ chức, không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm và phụ cận đã tạo nên thương hiệu cho du lịch Thủ đô, thu hút từ 2,5 – 2,7 vạn lượt khách mỗi ngày cuối tuần và trở thành nơi giao lưu văn hóa trong và ngoài nước. Không gian đi bộ trong khu phố cổ Hà Nội với các tuyến phố thương mại, du lịch: Hàng Ngang, Hàng Đào, Đồng Xuân, Hàng Giấy, Mã Mây, Hàng Buồm, Đào Duy Từ… cũng luôn tấp nập du khách đến mua sắm, ăn uống, vui chơi. Nhiều không gian đi bộ khác như tuyến phố đi bộ phố Trần Nhân Tông, phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây, phố ẩm thực Đảo Ngọc - Ngũ Xã cũng đã khẳng định hiệu quả sau hơn một năm tổ chức.

Không đơn thuần sử dụng những tiềm năng sẵn có để xây dựng sản phẩm du lịch, dịch vụ đêm, các đơn vị quản lý còn đầu tư một cách bài bản, chuyên nghiệp và sáng tạo để tạo sức hấp dẫn đối với du khách. Nếu di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức tour đêm bằng các trích đoạn thực cảnh kết hợp giới thiệu tại di tích; Hoàng thành Thăng Long giới thiệu không gian văn hóa kết hợp cho khách tham gia trải nghiệm; Bảo tàng Văn học Việt Nam kể câu chuyện các “cây đại thụ” văn học Việt Nam kết hợp giao lưu với các diễn giả và xem trích đoạn thì di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám lại ứng dụng công nghệ 3D Mapping để chuyển tải tới du khách về những tinh hoa đạo học.

Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu chia sẻ: Để thích ứng được với những thay đổi hiện nay, nhất là trong bối cảnh Hà Nội đang phát triển công nghiệp văn hóa và kinh tế đêm, Trung tâm đã xây dựng sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu tốt hơn cho du khách. Sản phẩm du lịch đêm Văn Miếu – Quốc Tử Giám với chủ đề “Tinh hoa đạo học” có sức hấp dẫn riêng bởi du khách không chỉ được khám phá di tích trong màn đêm huyền bí mà được thưởng lãm hiệu ứng ánh sáng với muôn sắc màu.

Bên cạnh đó, một trong các sản phẩm dịch vụ đêm được nhiều du khách ưa chuộng, đó là các phố ẩm thực đêm. Hiện nay, Hà Nội có các phố chuyên doanh ẩm thực đêm như: Tống Duy Tân – Cấm Chỉ, Tạ Hiện, Đảo Ngọc – Ngũ Xã… với các món ăn mang đậm dấu ấn Hà Nội. Các khu phố này không chỉ mang tính chất kinh doanh mà còn là nơi quảng bá, giới thiệu văn hóa ẩm thực đến du khách trong và ngoài nước.

Anh Ngô Quang Thọ, một người kinh doanh tại ngõ Cấm Chỉ, phường Hàng Bông, quận Hoàn Kiếm cho biết: Gia đình anh cũng như các hộ kinh doanh tại phố ẩm thực Tống Duy Tân – Cấm Chỉ bán hàng cả ngày lẫn đêm, trong đó kinh doanh đêm thu hút đông khách hơn ban ngày. Để tuân thủ các điều kiện phục vụ khách, các hộ phải có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm do quận Hoàn Kiếm cấp và phải cam kết chấp hành mọi quy định khác.

Thúc đẩy kinh tế đêm phát triển

Thực tế, kinh tế đêm diễn ra sôi động, tập trung ở các khu vực trung tâm Hà Nội, trong đó trọng điểm là quận Hoàn Kiếm. Bởi nơi này còn là đô thị cổ, lưu giữ dấu ấn của thị thành Thăng Long xưa và đặc biệt là có không gian văn hóa hồ Hoàn Kiếm. Hoàn Kiếm cũng là quận đầu tiên trên địa bàn thành phố ban hành nghị quyết về giải pháp phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế ban đêm trên địa bàn quận. Chính sự quan tâm phát triển kinh tế đêm nên hiệu quả đạt được cũng khả quan.

Phó Chủ tịch UBND quận Hoàn Kiếm Nguyễn Quốc Hoàn cho biết: Thông qua việc triển khai các nhiệm vụ, giải pháp về phát huy hiệu quả giá trị các di sản, không gian văn hóa, phát triển kinh tế đêm, phát triển du lịch trên địa bàn quận, số lượt khách lưu trú qua đêm trên địa bàn quận Hoàn Kiếm tăng nhanh: năm 2021 là 625,6 nghìn lượt khách, năm 2022 trên 996 nghìn lượt và ước năm 2023 là 1,6 triệu lượt khách, trong đó có 1,5 triệu lượt khách quốc tế. Doanh thu ngành lưu trú, ăn uống năm 2021 là 1.571 tỷ đồng; năm 2022 là 3.122 tỷ đồng; ước năm 2023 khoảng 6.012 tỷ đồng. Doanh thu ngành du lịch tăng từ 189 tỷ đồng vào năm 2021 lên 896 tỷ đồng vào năm 2022 và năm 2023 ước đạt 3.975 tỷ đồng.

Mới đây, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 1894/QĐ-BVHTTDL ngày 14/7/2023 về Đề án một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm. Để triển khai quyết định này, Sở Du lịch Hà Nội đang tích cực xây dựng, phát triển chuỗi sản phẩm du lịch đêm mang tính đặc trưng riêng. Trong dài hạn, Sở nghiên cứu, xây dựng và phát triển một số mô hình du lịch đêm tại một số địa phương có tiềm năng, trong đó, tập trung theo hai hướng: Hoàn thiện và nâng cao chất lượng mô hình du lịch đêm tại các quận trung tâm (Hoàn Kiếm, Tây Hồ) và quy hoạch, xây dựng các tổ hợp du lịch đêm riêng biệt, chuyên nghiệp (dự kiến khu vực ngoại thành).

Mới đây, Sở Du lịch Hà Nội đã tổ chức lễ ra mắt 15 sản phẩm du lịch đêm Hà Nội, là sự kiện thuộc chuỗi hoạt động định hướng phát triển sản phẩm du lịch đêm trên địa bàn thành phố, nhằm phát huy lợi thế các dịch vụ ban đêm. Các sản phẩm du lịch đêm được giới thiệu tới du khách, gồm những sản phẩm hiện được đầu tư làm mới về nội dung, hình thức thể hiện và có những sản phẩm được xây dựng mới, lần đầu được giới thiệu. Trong đó, có show diễn thực cảnh, chương trình nghệ thuật, tour tham quan di sản, không gian đi bộ, tour ẩm thực, trải nghiệm xe bus 2 tầng, tour xe đạp, xích lô, xe điện, phố sách, lễ hạ cờ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang khẳng định: Thông qua Lễ ra mắt sản phẩm du lịch đêm Hà Nội, Sở Du lịch mong muốn phát huy lợi thế các dịch vụ ban đêm trên địa bàn Thủ đô Hà Nội, để phát triển sản phẩm du lịch đêm đa dạng, đặc sắc, mang lại cho người dân Thủ đô và du khách những sản phẩm du lịch có chất lượng và giá trị gia tăng cao, đóng góp vào phát triển kinh tế xã hội chung của thành phố.

Được coi là loại hình kinh tế đặc thù, nhiều tiềm năng phát triển, tuy nhiên kinh tế đêm vẫn còn những hạn chế nhất định như: Chưa được đầu tư đồng bộ, chất lượng còn thấp, sản phẩm chưa đa dạng, công tác tổ chức và quản lý chưa chặt chẽ và thiếu những tổ hợp vui chơi, giải trí có quy mô lớn… Bởi vậy, để thúc đẩy kinh tế đêm Hà Nội phát triển, ngoài việc khắc phục những tồn tại này, thành phố cũng cần có một chiến lược và kế hoạch bài bản, mang tầm thành phố để tạo động lực cho ngành kinh tế này phát triển.